چگونه از دانش‌آموزان در برابر ناهنجاری‌های فضای مجازی مراقبت کنیم؟
حسین ضرغامی درباره حفاظت دانش‌آموزان در فضای مجازی، اظهار کرد: موضوع حضور نوجوانان و دانش‌آموزان در فضای مجازی، چندین مسأله را درون خود دارد که باید آنها را جدی بگیریم.
وی افزود: اولین موضوع، آموزش از طریق فضای مجازی است که به گواه مدرسان و معلمان، کیفیت آموزش، نحوه ارزشیابی، حضور و فعالیت دانش‌آموزان، مشارکت و یادگیری آنان چندان مطلوب نیست و قطعاً نیاز است که ارزشیابی ویژه و دقیق برای این فضا طراحی و اجرا شود تا کیفیت آموزش بهبود پیدا کند.
ضرغامی با اشاره به اینکه دومین مسأله، آسیب های تربیتی و پرورشی است، بیان کرد: در شرایط کنونی «محافظت از کودک و نوجوان در فضای مجازی» یک مسأله جدی است؛ در کشورهای دیگر می‌بینیم که به صورت جدی محدودیت‌هایی را برای در امان ماندن نوجوانان از محتواهای ناسالم درنظر گرفتند، مثلاً فعالیت‌های برخی پیام‌رسان‌های ناهنجار را محدود کردند، یا هر سایت یک رده بندی سنی مخصوص به خود را دارد؛ نوجوان و کودک نمی‌تواند از آنها استفاده کنند و موارد دیگری که نشان از جدیت کشورهای دیگر دارد.
وی با تأکید بر اینکه واکنش اصلی درون خانواده‌ها رخ می‌دهد، اضافه کرد: اولین و مهم‌ترین مسأله نقش والدین در این فضاست؛ والدین باید دانش و سواد رسانه ای خودشان را ارتقا دهند تا بتوانند در مقابل آسیب‌ها و ناهنجاری‌های فضای مجازی، فرزندان خود را حفظ و حمایت کنند.
این کارشناس آموزش و پرورش، نقش دوم والدین را نظارت دانست و ادامه داد: والدین باید از فعالیت و حضور فرزند خود در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی آگاه باشند. به عنوان مثال اجازه نصب فیلتر شکن یا برنامه های از این دست را ندهند.
وی افزود: نقش دیگر والدین، گفت‌وگو و آموزش صمیمی و شفاف در مورد آسیب‌های فضای مجازی، نحوه حضور در شبکه‌های اجتماعی با فرزندان خود است؛ والدین می‌توانند آنها را از خطرات و اتفاقات احتمالی آگاه کنند. نگرانی ها یا پیامدهایی که درباره عدم حفظ حریم خصوصی و شخصی وجود دارد را به فرزند خود بگویند تا به افراد ناشناس اعتماد نکنند، اطلاعات شخصی را در اختیارشان قرار ندهند و از چالش‌ها و کمپین‌های ناهنجار، آنها را آگاه سازند.
ضرغامی درخصوص مشکلات آموزش مجازی و نحوه واکنش دانش‌آموزان در مواجهه با این فضا، اظهار کرد: فضای مجازی به جهت نامحدود بودن، دسترسی راحت و سهل الوصول و عدم نظارت جدی بر نوجوانان و آشنایی با افراد مختلف، قطعاً جذابیت‌های ویژه برای کودک و نوجوان دارد که احساس آزادی بیشتری نسبت به فضای حقیقی دارند.
ضرغامی افزود: کنجکاوی و جستجوگری در سن نوجوانی، باعث شده نوجوانان به طور ذاتی به مسائلی که از آن منع می‌شوند علاقه‌مند باشند و در پی جستجو و کاوش درباره آن باشند؛ پس اگر در مواجهه با فضای مجازی به خوبی هدایت شوند، این فضا می‌تواند زمینه شکوفایی و بروز استعدادهای نوجوانان را فراهم کند؛ مثلاً در حوزه تولید محتوا کسب و کارهای دیجیتال و... و اگر این روحیه نوجوان به خوبی هدایت نشود، عواقب خطرناکی را در پی خواهد داشت.
کارشناس آموزش و پرورش درباره برنامه‌هایی که می‌توان برای دانش‌آموزان در نظر گرفت، بیان کرد: می‌توانند از برنامه‌هایی که جستجوها را محدود و محتوای ناسالم را نمایش نمی‌دهد، استفاده کنند. همچنین برنامه هایی وجود دارد که به روش‌های مختلف، گزارش‌هایی از نحوه فعالیت و عملکرد فرزندان در فضای مجازی مانند جستجوها، دانلودها، ایجاد حساب کاربری در سایت ها و... را به گوشی والدین ارسال می‌کند که این هم یک راهکار است.
ضرغامی با اشاره به اینکه دومین مسأله، آسیب های تربیتی و پرورشی است، بیان کرد: در شرایط کنونی «محافظت از کودک و نوجوان در فضای مجازی» یک مسأله جدی است؛ در کشورهای دیگر می‌بینیم که به صورت جدی محدودیت‌هایی را برای در امان ماندن نوجوانان از محتواهای ناسالم درنظر گرفتند، مثلاً فعالیت‌های برخی پیام‌رسان‌های ناهنجار را محدود کردند، یا هر سایت یک رده بندی سنی مخصوص به خود را دارد؛ نوجوان و کودک نمی‌تواند از آنها استفاده کنند و موارد دیگری که نشان از جدیت کشورهای دیگر دارد.
وی با تأکید بر اینکه واکنش اصلی درون خانواده‌ها رخ می‌دهد، اضافه کرد: اولین و مهم‌ترین مسأله نقش والدین در این فضاست؛ والدین باید دانش و سواد رسانه ای خودشان را ارتقا دهند تا بتوانند در مقابل آسیب‌ها و ناهنجاری‌های فضای مجازی، فرزندان خود را حفظ و حمایت کنند.
این کارشناس آموزش و پرورش، نقش دوم والدین را نظارت دانست و ادامه داد: والدین باید از فعالیت و حضور فرزند خود در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی آگاه باشند. به عنوان مثال اجازه نصب فیلتر شکن یا برنامه های از این دست را ندهند.
وی افزود: نقش دیگر والدین، گفت‌وگو و آموزش صمیمی و شفاف در مورد آسیب‌های فضای مجازی، نحوه حضور در شبکه‌های اجتماعی با فرزندان خود است؛ والدین می‌توانند آنها را از خطرات و اتفاقات احتمالی آگاه کنند. نگرانی ها یا پیامدهایی که درباره عدم حفظ حریم خصوصی و شخصی وجود دارد را به فرزند خود بگویند تا به افراد ناشناس اعتماد نکنند، اطلاعات شخصی را در اختیارشان قرار ندهند و از چالش‌ها و کمپین‌های ناهنجار، آنها را آگاه سازند.
ضرغامی درخصوص مشکلات آموزش مجازی و نحوه واکنش دانش‌آموزان در مواجهه با این فضا، اظهار کرد: فضای مجازی به جهت نامحدود بودن، دسترسی راحت و سهل الوصول و عدم نظارت جدی بر نوجوانان و آشنایی با افراد مختلف، قطعاً جذابیت‌های ویژه برای کودک و نوجوان دارد که احساس آزادی بیشتری نسبت به فضای حقیقی دارند.
ضرغامی افزود: کنجکاوی و جستجوگری در سن نوجوانی، باعث شده نوجوانان به طور ذاتی به مسائلی که از آن منع می‌شوند علاقه‌مند باشند و در پی جستجو و کاوش درباره آن باشند؛ پس اگر در مواجهه با فضای مجازی به خوبی هدایت شوند، این فضا می‌تواند زمینه شکوفایی و بروز استعدادهای نوجوانان را فراهم کند؛ مثلاً در حوزه تولید محتوا کسب و کارهای دیجیتال و... و اگر این روحیه نوجوان به خوبی هدایت نشود، عواقب خطرناکی را در پی خواهد داشت.
کارشناس آموزش و پرورش درباره برنامه‌هایی که می‌توان برای دانش‌آموزان در نظر گرفت، بیان کرد: می‌توانند از برنامه‌هایی که جستجوها را محدود و محتوای ناسالم را نمایش نمی‌دهد، استفاده کنند. همچنین برنامه هایی وجود دارد که به روش‌های مختلف، گزارش‌هایی از نحوه فعالیت و عملکرد فرزندان در فضای مجازی مانند جستجوها، دانلودها، ایجاد حساب کاربری در سایت ها و... را به گوشی والدین ارسال می‌کند که این هم یک راهکار است.
مرجع : خبرگزاری فارس
