افکارو هیجانات والدین هدایتگر رفتارهای اجتماعی و هیجانی کودکان است
سودابه بساک نژاد با اشاره به تاکید متخصصان بهداشت روانی به نقش سبک‌های هیجانی خانواده و تاثیرآن برشکل‌گیری فعالیت‌های هیجانی کودکان گفت : در گذشته همیشه این سوال مطرح بوده که آیا باید اجازه داد کودکان هیجانات خود مثل شادی یا غم را بروز دهند یا خیر.
والدین می توانند احساسات و هیجانات خود را به فرزندانشان منتقل کرده و این هیجانات نقش مهمی در اجتماعی شدن آن ها دارد، لذا مادران نقش اثرگذاری در سلامت هیجانی، ابراز هیجانی و شکل‌دهی احساسات فرزندان دارند.
بساک نژاد با اشاره به این که نوع فرزندپروری هیجانی والدین نیز مورد توجه است بیان کرد: این نوع فرزندپروری راه های سازگاری هیجانی واجتماعی را به کودک نشان می دهد. کودک وقتی صحنه ناخوشایندی می بیند که برایش قابل فهم نیست والدین می‌توانند آن را برایش بیان و نحوه ابراز هیجان را برای کودک توضیح دهند. به عنوان مثال وقتی پدر بزرگ کودک که کودک به او وابستگی دارد فوت می کند لازم است به کودک یاد داد تا برای اوسوگواری یا گریه کند و خاطرات او را مرور کند تا احساس بهتری پیدا کند. همان گونه که بزرگسالان برخود واجب می دانند تا احساسات خود را درباره موضوعات مختلف نشان دهند کودکان هم نیازمند هدایت و راهنمایی برای ابراز هیجاناتشان هستند.
ابراز هیجانی والدین را به دو دسته والدین با واکنش‌های هیجانی حمایت گرایانه (تشویق به ابراز هیجانات) و والدین با واکنش‌های هیجانی غیر حمایت گرایانه ( تنبیه ابراز هیجانی فرزند و گرایش به بی‌اعتنایی به هیجانات فرزندان) می توان تقسیم کرد.
فرصت آموزش کنترل هیجانی به کودکان
دانشیارگروه روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهوازبا بیان این که والدین حمایت گر هیجانی به معنای گفتگو با کلمات دارای بار عاطفی مثبت و آرام بخش با فرزند است گفت: این والدین به هنگام ظهور هیجان‌های منفی، مثل خشم و غم درفرزندان خود این لحظات را فرصتی برای همدلی و آموزش کنترل هیجانی دانسته و به فرزندانشان کمک می‌کنند تا هیجانات خود را نام‌گذاری کرده و به هنگام وقوع تعارضات هیجانی به آنها یاری می‌رسانند.همچنین زمانی که بزرگترها شادی کرده، می خندند و لطیفه تعریف می کنند برای کودک توضیح دهند که شادمانی می تواند به شکل‌های مختلف بروزکند.
وی در ادامه گفت: داشتن دانش کافی در مورد هیجان‌ها، شیوه کنترل و اعتقاد به ارزشمند بودن هیجانات منفی یا مثبت متناسب با موقعیت و انتقال این دانش و باور به فرزندان، به آنان کمک می‌کند تا در موقعیت‌های هیجانی پراسترس آن را کنترل کنند.
این عضوهیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به والدین از نوع غیرحمایت گرهیجانی بیان کرد: این والدین درک ضعیفی ازهیجانات خود و فرزندانشان داشته و بر این باورند که کودکان نباید هیجانات منفی را تجربه کنند زیرا این هیجان‌ها آزاردهنده، منفی و بی‌فایده هستند. همچنین اعتقادی به تجربه کردن این هیجان‌های منفی ازسوی فرزندان خود ندارند. درنظراین والدین ابرازهیجان‌های ناخوشایند، مانند خشم و غم از سوی فرزندانشان به معنای این است که یک وضعیت ناخوشایند درمحیط پیش آمده و باید هرچه زودترآن را تغییر داده یا از آن اجتناب کرد تا آرامش برقرارشود.
برای مثال به کودک اجازه نمی دهند درباره مرگ کسی صحبت کند یا او را به مجالس سوگواری نمی برند یا حتی در مراسم شادی برای آن ها محدودیت کلامی ایجاد می کنند.
بساک نژاد با اشاره به ابراز مناسب هیجان و واکنش متناسب با محیط در دنیای امروزبیان کرد: والدینی که حمایت گر هیجانی هستند کودکان خود را برای ابراز هیجانی، رقابت سالم اجتماعی و بیان احساسات مثبت آموزش می دهند. لذا این کودکان بیشتر می‌خندند، کمترهم کلاسی‌های خود را تمسخر می‌کنند، همدری بیشتری با دیگران دارند و رفتارهای سازگارانه تری نشان می‌دهند.
وی با توصیه به این که کودکان درحال رشد عاطفی و اجتماعی هستند و لازم است آنها برای آینده و رفتارهای اجتماعی بعدی آماده شوند گفت: به کودکان یاد دهیم که هیجانات نامهای مختلفی داشته وشادی، خوشحالی، شعف،غم ، سوگ و افسردگی واژه های مختلفی هستند که برای طیف‌های مختلف هیجانی گذاشته می شود.
بساک نژاد ادامه داد: به کودکان بیاموزیم که در محیط های ناراحت کننده درباره احساسات خود حرف زده و نگرانی یا شادی خود را پنهان نکنند،همچنین به کودکان بیاموزیم احساس همدردی کردن با همنوع را بروز داده و درباره آن صحبت کنند.
با یادگیری صحیح هیجانات این کودکان در آینده به هنگام مواجهه با موقعیت‌های پراسترس به جای ترک کردن موقعیت بدون نتیجه، به فکر پیدا کردن راه‌حل برای مشکل می‌افتند.
والدین می توانند احساسات و هیجانات خود را به فرزندانشان منتقل کرده و این هیجانات نقش مهمی در اجتماعی شدن آن ها دارد، لذا مادران نقش اثرگذاری در سلامت هیجانی، ابراز هیجانی و شکل‌دهی احساسات فرزندان دارند.
بساک نژاد با اشاره به این که نوع فرزندپروری هیجانی والدین نیز مورد توجه است بیان کرد: این نوع فرزندپروری راه های سازگاری هیجانی واجتماعی را به کودک نشان می دهد. کودک وقتی صحنه ناخوشایندی می بیند که برایش قابل فهم نیست والدین می‌توانند آن را برایش بیان و نحوه ابراز هیجان را برای کودک توضیح دهند. به عنوان مثال وقتی پدر بزرگ کودک که کودک به او وابستگی دارد فوت می کند لازم است به کودک یاد داد تا برای اوسوگواری یا گریه کند و خاطرات او را مرور کند تا احساس بهتری پیدا کند. همان گونه که بزرگسالان برخود واجب می دانند تا احساسات خود را درباره موضوعات مختلف نشان دهند کودکان هم نیازمند هدایت و راهنمایی برای ابراز هیجاناتشان هستند.
ابراز هیجانی والدین را به دو دسته والدین با واکنش‌های هیجانی حمایت گرایانه (تشویق به ابراز هیجانات) و والدین با واکنش‌های هیجانی غیر حمایت گرایانه ( تنبیه ابراز هیجانی فرزند و گرایش به بی‌اعتنایی به هیجانات فرزندان) می توان تقسیم کرد.
فرصت آموزش کنترل هیجانی به کودکان
دانشیارگروه روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهوازبا بیان این که والدین حمایت گر هیجانی به معنای گفتگو با کلمات دارای بار عاطفی مثبت و آرام بخش با فرزند است گفت: این والدین به هنگام ظهور هیجان‌های منفی، مثل خشم و غم درفرزندان خود این لحظات را فرصتی برای همدلی و آموزش کنترل هیجانی دانسته و به فرزندانشان کمک می‌کنند تا هیجانات خود را نام‌گذاری کرده و به هنگام وقوع تعارضات هیجانی به آنها یاری می‌رسانند.همچنین زمانی که بزرگترها شادی کرده، می خندند و لطیفه تعریف می کنند برای کودک توضیح دهند که شادمانی می تواند به شکل‌های مختلف بروزکند.
وی در ادامه گفت: داشتن دانش کافی در مورد هیجان‌ها، شیوه کنترل و اعتقاد به ارزشمند بودن هیجانات منفی یا مثبت متناسب با موقعیت و انتقال این دانش و باور به فرزندان، به آنان کمک می‌کند تا در موقعیت‌های هیجانی پراسترس آن را کنترل کنند.
این عضوهیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به والدین از نوع غیرحمایت گرهیجانی بیان کرد: این والدین درک ضعیفی ازهیجانات خود و فرزندانشان داشته و بر این باورند که کودکان نباید هیجانات منفی را تجربه کنند زیرا این هیجان‌ها آزاردهنده، منفی و بی‌فایده هستند. همچنین اعتقادی به تجربه کردن این هیجان‌های منفی ازسوی فرزندان خود ندارند. درنظراین والدین ابرازهیجان‌های ناخوشایند، مانند خشم و غم از سوی فرزندانشان به معنای این است که یک وضعیت ناخوشایند درمحیط پیش آمده و باید هرچه زودترآن را تغییر داده یا از آن اجتناب کرد تا آرامش برقرارشود.
برای مثال به کودک اجازه نمی دهند درباره مرگ کسی صحبت کند یا او را به مجالس سوگواری نمی برند یا حتی در مراسم شادی برای آن ها محدودیت کلامی ایجاد می کنند.
بساک نژاد با اشاره به ابراز مناسب هیجان و واکنش متناسب با محیط در دنیای امروزبیان کرد: والدینی که حمایت گر هیجانی هستند کودکان خود را برای ابراز هیجانی، رقابت سالم اجتماعی و بیان احساسات مثبت آموزش می دهند. لذا این کودکان بیشتر می‌خندند، کمترهم کلاسی‌های خود را تمسخر می‌کنند، همدری بیشتری با دیگران دارند و رفتارهای سازگارانه تری نشان می‌دهند.
وی با توصیه به این که کودکان درحال رشد عاطفی و اجتماعی هستند و لازم است آنها برای آینده و رفتارهای اجتماعی بعدی آماده شوند گفت: به کودکان یاد دهیم که هیجانات نامهای مختلفی داشته وشادی، خوشحالی، شعف،غم ، سوگ و افسردگی واژه های مختلفی هستند که برای طیف‌های مختلف هیجانی گذاشته می شود.
بساک نژاد ادامه داد: به کودکان بیاموزیم که در محیط های ناراحت کننده درباره احساسات خود حرف زده و نگرانی یا شادی خود را پنهان نکنند،همچنین به کودکان بیاموزیم احساس همدردی کردن با همنوع را بروز داده و درباره آن صحبت کنند.
با یادگیری صحیح هیجانات این کودکان در آینده به هنگام مواجهه با موقعیت‌های پراسترس به جای ترک کردن موقعیت بدون نتیجه، به فکر پیدا کردن راه‌حل برای مشکل می‌افتند.
مرجع : خبرگزاری مهر
