حال خوب والدین؛ قدم اول برای تعامل صحیح با فرزندان
طی یک سال گذشته با شیوع ویروس کووید ۱۹ سبک زندگی افراد با تغییرات متعددی مواجه شده است. اعمال محدودیت در رفت‌و‌آمدهای خانوادگی، تعطیلی برخی مشاغل، ارائه آموزش‌های مجازی به دانش‌آموزان و دانشجویان و ... پیامدهای مختلفی برای خانواده به همراه داشته و روال طبیعی و سابق زندگی افراد را بر هم زده است. شرایط جدید کرونایی اگر با مدیریت و برنامه‌ریزی همراه باشد، می‌تواند به فرصتی بهینه در ابعاد مختلف برای خانواده‌ها تبدیل شود اما این مهم نیاز به آموزش خانواده برای قرار گرفتن در مسیر صحیح دارد.
یکی از موضوعاتی که در این برهه خاص زمانی باید مورد توجه قرار گیرد، روابط و تعامل والدین با فرزندان خود است. با محدود شدن رفت‌وآمدها و عدم حضور بچهها در مدرسه، دومین محیط آموزشی که بچهها در آن ارتباطات اجتماعی را می‌آموزند، عملاً حذف شده؛ بنابراین لازم است خانواده‌ها به این خلأ آموزشی توجه داشته باشند و ضمن ایجاد تعادل در رفتار خود، زمینه را برای فراگیری نکات رفتاری فرزندان نیز فراهم کنند.
ذر این راستا «سیما فردوسی»، روانشناس بالینی و کارشناس خانواده به بیان نکاتی مهم در موضوع آموزش خانواده‌ها پرداخته است.
در ادامه، چهارمین قسمت از این بسته‌های آموزشی با موضوع «تعامل والدین و فرزندان» از سوی سیما فردوسی، روانشناس بالینی و خانواده ارائه میشود که در ادامه می‌بینید و می‌خوانید.
ذر این راستا «سیما فردوسی»، روانشناس بالینی و کارشناس خانواده به بیان نکاتی مهم در موضوع آموزش خانواده‌ها پرداخته است.
در ادامه، چهارمین قسمت از این بسته‌های آموزشی با موضوع «تعامل والدین و فرزندان» از سوی سیما فردوسی، روانشناس بالینی و خانواده ارائه میشود که در ادامه می‌بینید و می‌خوانید.
«والدین الگوهای اولیه و نخستین برای فرزندان خود هستند. این مسئله یکی از مهمترین شاخص‌ها در تربیت است. یعنی فرزندان هرطور که والدین خود را مشاهده کنند و رفتار آنان را ببیند، این رفتار را از آن‌ها آموخته و تکرار می‌کنند.
یکی از مکاتب بزرگ علم روانشناسی به این نکته اشاره مبسوط دارد که کودکان به وسیله مشاهده کردن، می‌آموزند. وقتی رفتار عجیبی همچون پرخاشگری، بی‌صبری و عجله و نیز رفتاری مبتنی بر اضطراب، تشویش، نگرانی از والدین سر بزند، فرزندان نیز دقیقاً همانند ایشان رفتار خواهند کرد.
البته یک استثنا نیز وجود دارد و ممکن است فرزندان در سال‌های آتی زندگی خود از رفتاری که از والدین خود مشاهده کرده‌اند، گله‌مند نیز باشند. برای مثال ممکن است فرزندان به دلیل اضطراب زیاد مادر به وی گلایه و اعتراض کنند؛ چراکه رفتارهای اضطراب‌آور مادر مضطرب خود را به وضوح مشاهده می‌کنند.
البته خود فرزندان نیز این رفتار را آموخته‌اند و حتی رفتارهایی که از جانب والدین سر می‌زند و از سوی فرزندان مورد گلایه و شکایت قرار می‌گیرد نیز در هر صورت در ذهن فرزندان قرار گرفته و ایشان این رفتارها را آموخته‌اند. البته شاید افرادی باشند که بتوانند رفتار خود را در سنین بالاتر اصلاح کنند، اما درصد این مسئله خیلی بالا نیست؛ چراکه بسیاری از رفتارها در فرزندان نهادینه شده و به درون ایشان افکنده میشود. فرزندان این رفتارها را به عنوان ملاک‌های درونی خود دانسته و مطابق همان معیارها و ملاک‌ها رفتار می‌کنند.
والدین باید سعی کنند که حتی علیرغم دارا بودن مشکلات، ماجراها و غم‌هایی که احیاناً در زندگی خود داشته‌اند و البته ما نیز قصد قضاوت یک طرفه آن‌ها را نداریم، با صبر و شکیبایی بیشتر نسبت به رعایت دستورالعمل‌های رفتاری با فرزندان خود اقدام کنند.
وقتی به والدین دستورالعمل رفتاری با فرزندان داده میشود، باید اول ببینیم که خود والدین و به ویژه مادران در وضعیت خوبی قرار دارند و حالشان خوب است یا خیر؟ ما نمی‌توانیم برای یک مادر مضطرب، دستورالعمل رفتاری با فرزندان صادر کنیم؛ چراکه این مادر باید ابتدا به مشاور مراجعه کرده و ضمن بیان حال خود، به بهبود وضعیت خود بپردازد.
انسان‌ها خود اولین کسانی هستند که می‌توانند تشخیص دهند حالشان خوب یا بد است؛ اما اینکه چه کنند تا حالشان خوب شود، بستگی به مراجعه ایشان به متخصصان، روانشناسان و مشاوران دارد که با ایشان گفت‌و‌گو کرده و ضمن بیان مسائل مختلف رفتاری، به آن‌ها راهکار دهند.
بنابراین، والدین برای اینکه بتوانند رفتار خوبی با فرزندان خود داشته باشند، باید ابتدا حال خود را خوب کنند و سپس به دنبال دستورالعمل رفتاری با فرزندان باشند».
یکی از مکاتب بزرگ علم روانشناسی به این نکته اشاره مبسوط دارد که کودکان به وسیله مشاهده کردن، می‌آموزند. وقتی رفتار عجیبی همچون پرخاشگری، بی‌صبری و عجله و نیز رفتاری مبتنی بر اضطراب، تشویش، نگرانی از والدین سر بزند، فرزندان نیز دقیقاً همانند ایشان رفتار خواهند کرد.
البته یک استثنا نیز وجود دارد و ممکن است فرزندان در سال‌های آتی زندگی خود از رفتاری که از والدین خود مشاهده کرده‌اند، گله‌مند نیز باشند. برای مثال ممکن است فرزندان به دلیل اضطراب زیاد مادر به وی گلایه و اعتراض کنند؛ چراکه رفتارهای اضطراب‌آور مادر مضطرب خود را به وضوح مشاهده می‌کنند.
البته خود فرزندان نیز این رفتار را آموخته‌اند و حتی رفتارهایی که از جانب والدین سر می‌زند و از سوی فرزندان مورد گلایه و شکایت قرار می‌گیرد نیز در هر صورت در ذهن فرزندان قرار گرفته و ایشان این رفتارها را آموخته‌اند. البته شاید افرادی باشند که بتوانند رفتار خود را در سنین بالاتر اصلاح کنند، اما درصد این مسئله خیلی بالا نیست؛ چراکه بسیاری از رفتارها در فرزندان نهادینه شده و به درون ایشان افکنده میشود. فرزندان این رفتارها را به عنوان ملاک‌های درونی خود دانسته و مطابق همان معیارها و ملاک‌ها رفتار می‌کنند.
والدین باید سعی کنند که حتی علیرغم دارا بودن مشکلات، ماجراها و غم‌هایی که احیاناً در زندگی خود داشته‌اند و البته ما نیز قصد قضاوت یک طرفه آن‌ها را نداریم، با صبر و شکیبایی بیشتر نسبت به رعایت دستورالعمل‌های رفتاری با فرزندان خود اقدام کنند.
وقتی به والدین دستورالعمل رفتاری با فرزندان داده میشود، باید اول ببینیم که خود والدین و به ویژه مادران در وضعیت خوبی قرار دارند و حالشان خوب است یا خیر؟ ما نمی‌توانیم برای یک مادر مضطرب، دستورالعمل رفتاری با فرزندان صادر کنیم؛ چراکه این مادر باید ابتدا به مشاور مراجعه کرده و ضمن بیان حال خود، به بهبود وضعیت خود بپردازد.
انسان‌ها خود اولین کسانی هستند که می‌توانند تشخیص دهند حالشان خوب یا بد است؛ اما اینکه چه کنند تا حالشان خوب شود، بستگی به مراجعه ایشان به متخصصان، روانشناسان و مشاوران دارد که با ایشان گفت‌و‌گو کرده و ضمن بیان مسائل مختلف رفتاری، به آن‌ها راهکار دهند.
بنابراین، والدین برای اینکه بتوانند رفتار خوبی با فرزندان خود داشته باشند، باید ابتدا حال خود را خوب کنند و سپس به دنبال دستورالعمل رفتاری با فرزندان باشند».
مرجع : خبرگزاری قرآنی ایکنا
