روش‌های فرزندپروری والدین، نقش مهمی در تامین سلامت روانی فرزندان دارد. این شیوه‌ها می‌توانند در پیشگیری و یا بروز اعتیاد در فرزندان نقش مهمی داشته باشند.

یکی دیگر از عوامل مهم و اثرگذار بر اعتیاد، «منبع کنترل» است. منبع کنترل یک ویژگی شخصیتی است و افرادی که منبع کنترل بیرونی دارند، نتایج و برآیند رویدادها را به شانس، بخت و کنترل دیگران نسبت می‌دهند. در مقابل افرادی که منبع کنترل درونی دارند، معتقدند که رویدادها ناشی از رفتارها و ویژگی‌های دائمی خودشان است. افرادی که منبع کنترل بیرونی دارند، بیشتر دچار تنش روحی می‌شوند و مستعد ابتلا به اختلالات رفتاری هستند.

با توجه به نکات مطرح‌شده، پژوهشگران با انجام مطالعه‌ای تاثیر شیوه‌های فرزندپروری والدین را بر آمادگی به اعتیاد نوجوانان بررسی کردند. همچنین رابطه آن را از طریق منبع کنترل نیز مورد بررسی قرار دادند.

برای انجام این مطالعه ۳۰۰ نفر از نوجوانان پسر مقطع دوم متوسطه در سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۷ انتخاب شدند و از طریق پرسش‌نامه ای که به والدین آن‌ها (ترجیحا مادر) داده شد، آمادگی به اعتیاد و منبع کنترل فرزندان و والدین مورد بررسی شد.

نتایج این بررسی نشان داد که شیوه فرزندپروری با نقش میانجی منبع کنترل،‌ می‌تواند پیش‌بینی کننده اعتیاد در آینده فرزندان باشد.

این بررسی‌ها حاکی از این بود که شیوه‌های فرزندپروری سهل‌گیر، مستبد و مقتدر، بر منبع کنترل فرزندان اثر مستقیم دارد. همچنین مشخص شد که شیوه‌های فرزندپروری یک عامل تعیین کننده در زمینه آمادگی به اعتیاد نوجوانان است. پژوهشگران این مطالعه معتقدند که نتایج به دست‌آمده، هرچند که نشان داد شیوه‌های فرزندپروری والدین با میانجی‌گری منبع کنترل، در آمادگی به اعتیاد نوجوانان نقش ایفا می‌کنند، اما از نقش عوامل دیگر آمادگی به اعتیاد، نباید غافل ماند. آمادگی به اعتیاد نوجوانان می‌تواند نتیجه تعامل عوامل روانی، زیستی، اجتماعی و فردی باشد.

این محققان پیشنهاد می‌کنند که دولت، کارگاه‌ها و دوره‌های توانمندسازی والدین در حل تعارضات نوجوانی را با هدف افزایش بهداشت روانی خانواده، در سطح کلان و به طور مداوم برگزار کند. همچنین از رسانه‌های اجتماعی و فضای مجازی حاکم بر روابط اجتماعی نیز در خصوص الگوهای ارتباطی والدین با نوجوانان و حل تعارضات آنان بهره‌گیری شود.

در انجام این مطالعه، عبدالامیر گاطع‌زاده؛ استادیار گروه روانشناسی دانشگاه آزاد واحد سوسنگرد و و محمدرضا مولایی؛ از گروه روانشناسی دانشگاه آزاد واحد ایذه مشارکت داشتند.

یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «پیش‌بینی آمادگی به اعتیاد نوجوانان بر اساس شیوه‌های فرزندپروری والدین و نقش میانجی منبع کنترل: یک مطالعه توصیفی» در مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، منتشر شده است.