به گزارش برنا؛ آمار خودکشی ۲۴ ساعت گذشته تهران بیش از ۷۰ نفر بوده و دیدن این خبر این حس رو بهم داد که تنها نیستم مسلما. نکه نشه تحمل کرد نه، ته دلم یه چی میگه خو که چی؟ مقاومت،‌ سازگاری،‌ تحمل شرایط سخت، تا کی؟! آخرش چی؟”

اینا بخشی از یادداشت های یه ورزشکار حرفه ای هستش که امروز به دستم رسید و واقعا من به فکر و نگرانی فرو برد. زنگ خطری که تا حالا به گوش مون  نرسیده بود. افسردگی در ورزشکاران با افراد عادی فرق بزرگی داره که در ادامه به این مهم می پردازم.

ورزشکاران به واسطه شرکت در جمع و بازی و بالطبع سرگرمی فعال به نوبه خودشون از مواهب روان شناختی اون ها بهره مند می شوند و در شرایط روانی مطلوب تری قرار دارند که بحث ش جداست، گرچه با شیوع کرونا و قرنطینه و محدودیت های شرکت در فعالیت های دسته جمعی ورزشکاران  این  مزیت رو هم از دست داده اند و بهداشت روانی شون به خطر افتاده اما متن مورد نظر بیشتر فیزیولوژیک و در خصوص تغییراتی هستش که به خاطر بی تمرینی در ورزشکاران ایجاد میشه و با قرنطینه و دوری از جمع تشدید هم خواهد شد.

احتمالا نقش سروتونین و دوپامین را توی خیلی از منابع و حتی پیج ها خونده باشید و من در این پاراگراف خیلی خلاصه و ساده درباره شون توضیح میدم. فعالیت های ورزشی در ورزشکار محرک ترشح میانجی عصبی به نام سروتونین میشه که یه جورایی نظم ترشح ش با نظم تمرین و روال برنامه تمرین ارتباط داره ,  و تاثیراتی مثل ایجاد امید، لذت از زندگی، تنظیم خواب ، علاقه به کار و در مجموع رفع نشانه های افسردگی را موجب میشه.  ورزشکاران در رشته های هیجان انگیز رقابتی ، تاثیرات هورمون دیگه ای به نام دوپامین رو هم تجربه می کنه که باعث ایجاد هیجان و سرخوشی شدیدی میشه،‌این ترکیب مترشحه در مغز ورزشکار اون رو تبدیل به یک آدم وابسته به فعالیت بدنی می کنه که سطح متفاوتی از کیفیت زندگی (quality of life) رو تجربه می کنه و به معنای دیگه در شرایط بهتری از نظر خلق و خوی (Mood) قرار می گیره و در نمودار بالاتر هستش.

حالا نگاهی می کنیم به شرایط بی تمرینی یه ورزشکار منظم که وابسته به این روال و نظم تمرینی هستش. ورزشکار با کاهش سطح فعالیت و قطع تمرین دچار افت سطح سروتونین میشه و اون رو به سطح متعادل افراد عادی (بی تمرین) جامعه میاره و اگه قرنطینه، مشکلات اقتصادی،‌دوری از جمع، از دست دادن توده عضلانی و پیکر مطلوب رو هم بهش اضافه کنیم علایم افسردگی می تونن کم کم در فرد پدیدار بشن. نمودار خلق و خوی ورزشکار با تغییر شرایطی مثل شرایط فعلی  (قرنظینه)‌ نوسان شدید تری رو نسبت به افراد عادی جامعه تجربه می کنه و خطر بیشتری این گروه رو تهدید می کنه. اغلب اوقات ورزشکاران توسط غیر ورزشکاران به خوبی درک نمی شوند و این آگاهی برای خانواده های ورزشکاران اهمیت زیادی داره چون در جامعه ای که فرصت رسیدگی سازمانی به وضعیت روانی ورزشکاران جامعه مقدور نیست،  خانواده ها حامیان اصلی ورزشکاران محسوب می شوند. در بین ورزشکاران،  نوجوانان که  در ابتدای راه هستند از طرف مربی نیاز به حمایت و مدیریت روانی زیادی دارند  و در ورزشکاران با سن بالاتر خانواده ها این نقش پر رنگ رو ایفا خواهند کرد.

شرکت در فعالیت های بدنی به اتفاق خانواده در طبیعت، اجرای تمرینات گروهی ‌با جمعیت کم‌ و با رعایت پروتکل آن هم در طبیعت ،‌استفاده از کمک و برنامه ریزی سازمان های ورزش همگانی،‌ تمرین در منزل به اتفاق خانواده، کمک گرفتن از مشاوران و روان شناسان ورزشی و اصلاح برنامه غذایی با هدف بهبود خلق و خوی همگی از راه های برون رفت از شرایط پر خطر روانی برای ورزشکاران است که نیاز به بررسی و توضیح و رسیدگی دارد.
 

مهدی دهسرایی
کارشناس تربیت بدنی اداره آموزش و پرورش ناحیه ۱
نایب رئیس آقایان هیات ورزشهای همگانی گیلان