علاج واکسن‌هراسی؛ ضرورت اطلاع‌رسانی از نتایج واکسیناسیون
به گزارش ایرناپلاس، در حالی که پزشکان و کارشناسان سلامت در دنیا، واکسیناسیون همگانی را تنها علاج بازگشت جامعه جهانی به زندگی عادی و روزمره می‌دانند مدتی است که واکسن‌هراسی در کشورهای مختلف و از جمله ایران به مشکل تازه‌ای برای مقابله با کرونا تبدیل شده است؛ آن هم در حالی که این ترس با انواع شایعه‌ها و اطلاعات نادرست و بزرگنمایی عوارض واکسن‌ها در رسانه‌ها و فضای مجازی تشدید میشود و مردم را در مقابل این دوراهی قرار می‌دهد که واکسن بزنند یا نه.
این دوراهی سبب شده تا گروهی از سالمندان و افراد دارای بیماری زمینه‌ای و حتی بخشی از کادر درمان برای تزریق واکسن قانع نشوند یا تنها تمایل به تزریق یک واکسن خاص داشته باشند.
براساس آمار اعلام شده تا به امروز فقط ۷۰ درصد افراد مجاز به واکسیناسیون برای تزریق واکسن قانع شده‌اند. پاسخ پزشکان و کارشناسان به این افراد این است هیچ واکسنی بدون عارضه نیست اما عقل سلیم حکم می‌کند بین عوارض ویروس کرونا و واکسن، عوارض واکسن را بپذیریم.
به گفته عاطفه عابدینی دبیر علمی کمیته کشوری کووید-۱۹، بیش از ۹۰ درصد عوارض واکسن خفیف و قابل درمان است و البته واکسن کرونا عوارض شدید غیرشایع نیز دارد. در حال حاضر مرگ‌ومیر بالا در کشورهایی که واکسن کرونا را توسعه داده‌اند تک رقمی و حتی برخی روزها به صفر رسیده است.
احتمال خطر صفر نیست
حمید سوری رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کووید-۱۹ اظهار داشت: خطر هر مداخله بیولوژیکی از طریق دارو، واکسن، ویتامین‌ها و مواد تقویت کننده با وجود اینکه فواید بسیاری دارند هیچ‌گاه صفر نیست و ممکن است میزان خطر متفاوت باشد.
آب هم که برای حیات لازم است می‌تواند در شرایطی برای سلامت خطرناک باشد. این فرض که واکسن هیچ خطری ندارد و صد در صد ایمنی ایجاد می‌کند باید اصلاح شود. البته معنای این حرف این نیست که بترسیم و واکسن کرونا تزریق نکنیم. مهم سود و زیانی است که این موضوع برای ما دارد. اینکه اگر واکسن تزریق نکنیم چه میشود و اگر واکسن تزریق کنیم چه خواهد شد.
عوارض واکسن ۲ در میلیون است
سوری ادامه داد: شانس ابتلا به کرونا زمانی که کسی واکسن نزند در جامعه ما حدود ۷۰ درصد است. در واقع افراد در مواجه‌ای که در طول روز دارند حدود ۷۰ درصد شانس ابتلا به کرونا دارند و شانس وخامت بیماری هم حدود ۲۰ درصد است. اما احتمال اینکه در صورت تزریق واکسن عارضه‌ای برای فرد ایجاد شود در بدترین شکل ممکن حدود ۲ در میلیون است. یعنی از میان یک میلیون نفری که واکسن تزریق کنند ۲ نفر ممکن است به عوارض شدید مبتلا شوند که البته دلیل آن هم این است که برخی از افراد ممکن است برای آن واکسن خاص آماده نباشند.
وی افزود: به همین دلیل برای برخی از واکسن‌ها توصیه شده است که فقط به بالای ۵۰ ساله‌ها تزریق شود و در صورت تزریق به زیر ۵۰ ساله‌ها امکان آمبولی وجود دارد. زیرا عروق قلب افرادی که بالای ۵۰ سال هستند گسترش پیدا کرده و حتی اگر رگی آسیب ببیند و انسداد ایجاد شود رگ‌های دیگر هستند که به فرد آسیب وارد نشود اما در زیر ۵۰ ساله‌ها احتمال آسیب بیشتر است. به همین دلیل توصیه شد که زیر ۵۰ ساله‌ها یک واکسن خاص را تزریق نکنند.
به گفته سوری، واکسن هراسی نامناسب است و مقدار احتمال آسیب ناشی از واکسن نزدن به مراتب بیشتر از واکسن زدن است و اصلا این قابل مقایسه نیست. شانس بیماری در افرادی که در جامعه چرخش و گردش دارند ۷۰ درصد است و شانس عوارض واکسن زدن حدود ۲ در میلیون. این نشان می دهد که باید واکسیناسیون انجام شود. البته در مورد افراد خاص بهتر است آنها با پزشک معالج خود مشورت کنند که چه واکسنی را در چه شرایطی تزریق و چه ملاحظاتی را باید رعایت کنند.
این اپیدمیولوژیست اضافه‌کرد: بحث اصلی این است که خطر هیچ‌کدام از واکسن‌های تائید شده بیشتر از نزدن آن نیست و واکسیناسیون به نفع جامعه است. ضمن اینکه ما نمی‌توانیم تا ابد ماسک بزنیم، خانه بمانیم، سفر نرویم و ممنوعیت ایجاد کنیم. جامعه باید به حدی از ایمنی برسد تا زندگی عادی جامعه بشری از سر گرفته شود. در حال حاضر بدون واکسن این امر غیرممکن خواهد بود.
به گفته سوری، کشورهایی که مرگ‌های ناشی از کرونا در آنها بالای هزار مورد در روز بوده پس از گسترش پوشش واکسیناسیون، آمار مرگ و میرشان تک رقمی و حتی بعضی روزها به صفر رسیده است. فکر نمی‌کنم جوابی مشخص‌تر از این برای کسانی که به واکسیناسیون شک دارند، وجود داشته باشد.
اقدامات لازم در برابر واکسن هراسی
سوری در پاسخ به این پرسش که برای جلوگیری از واکسن هراسی در جامعه چه باید کرد گفت: ابتدا باید عوارض ناشی از واکسن که اجتناب ناپذیر اما نادر است را بزرگنمایی نکنیم و موردی که مشاهده میشود را در مقابل صدها و میلیون‌ها نفر که واکسینه شده‌اند، قرار ندهیم.
نکته دوم اینکه اطلاع‌رسانی درباره شیوه تاثیر واکسن‌ها باید انجام شود. واکسن‌ها بالقوه خطری ندارند و خطر آنها بسیار ناچیز است. همه بحث‌هایی که بر سر واکسیناسیون وجود دارد درباره مقدار اثربخشی و طول مدت ایمنی است که در افراد ایجاد می‌کند. باید در این موارد به مردم اطلاع‌رسانی کرد.
به گفته وی باید در کشور مطالعاتی در مورد واکسن‌های مختلف و عوارض احتمالی آنها انجام شود.
رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کووید-۱۹ تاکید کرد: به صرف آنکه شرکت‌های سازنده ادعایی درباره عوارض واکسن مطرح می‌کنند، نمی‌توانیم مُبلغ آن باشیم. ممکن است پاسخ جامعه به واکسن‌های متفاوت، فرق کند که در این صورت باید در مدیریت واکسن تغییراتی ایجاد کرد. بنابراین در کنار رسانه‌های جمعی برای رفع واکسن‌هراسی باید مطالعاتی در داخل کشور انجام شود.
با اعلام نتایج علمی این مطالعات می‌توان اعتماد مردم را تقویت کرد، زیرا بسیاری از این هراس‌ها ناشی از نداشتن اطلاع کافی است. از طرفی باید از ظرفیت فضای مجازی برای ارائه اطلاعات درست و آگاهی‌رسانی اصولی در زمینه توسعه واکسیناسیون استفاده کرد.
این دوراهی سبب شده تا گروهی از سالمندان و افراد دارای بیماری زمینه‌ای و حتی بخشی از کادر درمان برای تزریق واکسن قانع نشوند یا تنها تمایل به تزریق یک واکسن خاص داشته باشند.
براساس آمار اعلام شده تا به امروز فقط ۷۰ درصد افراد مجاز به واکسیناسیون برای تزریق واکسن قانع شده‌اند. پاسخ پزشکان و کارشناسان به این افراد این است هیچ واکسنی بدون عارضه نیست اما عقل سلیم حکم می‌کند بین عوارض ویروس کرونا و واکسن، عوارض واکسن را بپذیریم.
به گفته عاطفه عابدینی دبیر علمی کمیته کشوری کووید-۱۹، بیش از ۹۰ درصد عوارض واکسن خفیف و قابل درمان است و البته واکسن کرونا عوارض شدید غیرشایع نیز دارد. در حال حاضر مرگ‌ومیر بالا در کشورهایی که واکسن کرونا را توسعه داده‌اند تک رقمی و حتی برخی روزها به صفر رسیده است.
احتمال خطر صفر نیست
حمید سوری رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کووید-۱۹ اظهار داشت: خطر هر مداخله بیولوژیکی از طریق دارو، واکسن، ویتامین‌ها و مواد تقویت کننده با وجود اینکه فواید بسیاری دارند هیچ‌گاه صفر نیست و ممکن است میزان خطر متفاوت باشد.
آب هم که برای حیات لازم است می‌تواند در شرایطی برای سلامت خطرناک باشد. این فرض که واکسن هیچ خطری ندارد و صد در صد ایمنی ایجاد می‌کند باید اصلاح شود. البته معنای این حرف این نیست که بترسیم و واکسن کرونا تزریق نکنیم. مهم سود و زیانی است که این موضوع برای ما دارد. اینکه اگر واکسن تزریق نکنیم چه میشود و اگر واکسن تزریق کنیم چه خواهد شد.
عوارض واکسن ۲ در میلیون است
سوری ادامه داد: شانس ابتلا به کرونا زمانی که کسی واکسن نزند در جامعه ما حدود ۷۰ درصد است. در واقع افراد در مواجه‌ای که در طول روز دارند حدود ۷۰ درصد شانس ابتلا به کرونا دارند و شانس وخامت بیماری هم حدود ۲۰ درصد است. اما احتمال اینکه در صورت تزریق واکسن عارضه‌ای برای فرد ایجاد شود در بدترین شکل ممکن حدود ۲ در میلیون است. یعنی از میان یک میلیون نفری که واکسن تزریق کنند ۲ نفر ممکن است به عوارض شدید مبتلا شوند که البته دلیل آن هم این است که برخی از افراد ممکن است برای آن واکسن خاص آماده نباشند.
وی افزود: به همین دلیل برای برخی از واکسن‌ها توصیه شده است که فقط به بالای ۵۰ ساله‌ها تزریق شود و در صورت تزریق به زیر ۵۰ ساله‌ها امکان آمبولی وجود دارد. زیرا عروق قلب افرادی که بالای ۵۰ سال هستند گسترش پیدا کرده و حتی اگر رگی آسیب ببیند و انسداد ایجاد شود رگ‌های دیگر هستند که به فرد آسیب وارد نشود اما در زیر ۵۰ ساله‌ها احتمال آسیب بیشتر است. به همین دلیل توصیه شد که زیر ۵۰ ساله‌ها یک واکسن خاص را تزریق نکنند.
به گفته سوری، واکسن هراسی نامناسب است و مقدار احتمال آسیب ناشی از واکسن نزدن به مراتب بیشتر از واکسن زدن است و اصلا این قابل مقایسه نیست. شانس بیماری در افرادی که در جامعه چرخش و گردش دارند ۷۰ درصد است و شانس عوارض واکسن زدن حدود ۲ در میلیون. این نشان می دهد که باید واکسیناسیون انجام شود. البته در مورد افراد خاص بهتر است آنها با پزشک معالج خود مشورت کنند که چه واکسنی را در چه شرایطی تزریق و چه ملاحظاتی را باید رعایت کنند.
این اپیدمیولوژیست اضافه‌کرد: بحث اصلی این است که خطر هیچ‌کدام از واکسن‌های تائید شده بیشتر از نزدن آن نیست و واکسیناسیون به نفع جامعه است. ضمن اینکه ما نمی‌توانیم تا ابد ماسک بزنیم، خانه بمانیم، سفر نرویم و ممنوعیت ایجاد کنیم. جامعه باید به حدی از ایمنی برسد تا زندگی عادی جامعه بشری از سر گرفته شود. در حال حاضر بدون واکسن این امر غیرممکن خواهد بود.
به گفته سوری، کشورهایی که مرگ‌های ناشی از کرونا در آنها بالای هزار مورد در روز بوده پس از گسترش پوشش واکسیناسیون، آمار مرگ و میرشان تک رقمی و حتی بعضی روزها به صفر رسیده است. فکر نمی‌کنم جوابی مشخص‌تر از این برای کسانی که به واکسیناسیون شک دارند، وجود داشته باشد.
اقدامات لازم در برابر واکسن هراسی
سوری در پاسخ به این پرسش که برای جلوگیری از واکسن هراسی در جامعه چه باید کرد گفت: ابتدا باید عوارض ناشی از واکسن که اجتناب ناپذیر اما نادر است را بزرگنمایی نکنیم و موردی که مشاهده میشود را در مقابل صدها و میلیون‌ها نفر که واکسینه شده‌اند، قرار ندهیم.
نکته دوم اینکه اطلاع‌رسانی درباره شیوه تاثیر واکسن‌ها باید انجام شود. واکسن‌ها بالقوه خطری ندارند و خطر آنها بسیار ناچیز است. همه بحث‌هایی که بر سر واکسیناسیون وجود دارد درباره مقدار اثربخشی و طول مدت ایمنی است که در افراد ایجاد می‌کند. باید در این موارد به مردم اطلاع‌رسانی کرد.
به گفته وی باید در کشور مطالعاتی در مورد واکسن‌های مختلف و عوارض احتمالی آنها انجام شود.
رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کووید-۱۹ تاکید کرد: به صرف آنکه شرکت‌های سازنده ادعایی درباره عوارض واکسن مطرح می‌کنند، نمی‌توانیم مُبلغ آن باشیم. ممکن است پاسخ جامعه به واکسن‌های متفاوت، فرق کند که در این صورت باید در مدیریت واکسن تغییراتی ایجاد کرد. بنابراین در کنار رسانه‌های جمعی برای رفع واکسن‌هراسی باید مطالعاتی در داخل کشور انجام شود.
با اعلام نتایج علمی این مطالعات می‌توان اعتماد مردم را تقویت کرد، زیرا بسیاری از این هراس‌ها ناشی از نداشتن اطلاع کافی است. از طرفی باید از ظرفیت فضای مجازی برای ارائه اطلاعات درست و آگاهی‌رسانی اصولی در زمینه توسعه واکسیناسیون استفاده کرد.
