از «تأمل خاموش» چه می‌دانید؟

به گزارش میگنا سپیده مشایخی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: در تعاملات اجتماعی معمولا صحبت کردن و سخنرانی کردن مورد تشویق و تحسین قرار می‌گیرد، اما بایستی به این نکته توجه کرد که نباید صرفا گوینده باشیم. در بسیاری مواقع سکوت کردن، تأثیر صحبت را دو چندان می کند؛ در واقع صحبت کردن و سکوت کردن در یک چرخه قرار دارند و بایستی تعادل بین این دو را حفظ کنیم. شما با مکث کردن و سکوت کردن حین مکالمه، درباره آنچه گفته‌اید فکر می‌کنید و آن را ارزیابی و اصلاح می‌کنید.
 

یکی از مهم­ترین فواید سکوت کردن در روابط اجتماعی، گوش دادن فعال است، گوش دادن فعال یعنی بتوانیم به موقع سکوت کنیم تا به طرف مقابل اجازه صحبت کردن بدهیم. افراد بسیار کمی توانایی این کار را دارند؛ به همین خاطر بسیار شاهد این موضوع هستیم که افراد وسط حرف یکدیگر می‌پرند و حرف طرف مقابل را قطع می‌کنند و یا به صحبت‌های طرف مقابل گوش می‌دهند فقط برای اینکه نوبت به حرف زدن خودشان برسد.

بسیاری از مردم هنگام گوش کردن خیلی دقت نمی‌کنند که طرف مقابل چه می‌گوید و بیشتر روی حرف‌های خودشان تمرکز کرده و آنها را در ذهن خود مرتب می‌کنند. پیشنهاد من این است که اگر نمی‌توانید فکر کردن درباره حرف‌های خودتان را متوقف کنید، سعی کنید روی سکوت کردن و گوش دادن به تک‌تک جملات طرف مقابل تمرکز کنید؛ زیرا با این کار قدرت تمرکزتان  افزایش یافته و در ادامه با آرامش بیشتری یک گفت‌وگوی هدفمند را پیش خواهید برد. همواره به یاد داشته باشید که قدرت و تأثیر گوش کردن بسیار بیشتر از حرف زدن است.

این درمانگر با بیان اینکه زمانی که فردی با شما درد دل کرده یا مشکلات خود را بازگو می‌کند، نباید به دنبال ارائه راهکار به او باشید، گفت: بهترین کمک شما در این شرایط، سکوت کردن و در اختیار گذاشتن زمان برای طرف مقابل است. از جملات کلیشه‌ای مثل سخت نگیر، الکی نگرانی، آرام باش و... استفاده نکنید؛ زیرا هیچ مشکلی بدین صورت حل نمی‌شود و انتظار نداشته باشید راه‌حل‌هایی که به شما کمک کرده بتواند به فرد دیگری نیز کمک کند. این افراد بیشتر به دنبال شنیده شدن هستند و بیشترین کمکی که شما می‌توانید انجام دهید این است که سکوت اختیار کنید و شنونده خوبی باشید و فرصت تخلیه هیجانات را به آن فرد بدهید.

مشایخی خاطرنشان کرد: مراجعین بسیاری داشتم که  این جمله را بیان می‌کنند که من در آن لحظه و شرایط خاص عصبانی بودم و نفهمیدم چه گفتم و متوجه حرف‌هایم نبودم؛ بنابراین سکوت کردن در برخی از موقعیت‌های اجتماعی و بین فردی، تمرین خوبی برای خود کنترلی محسوب می‌شود. زمانی که چیزی را می‌بینید یا می‌شنوید که شما را برافروخته می‌کند، به هیچ عنوان سریع واکنش نشان ندهید و احساس‌تان را خیلی سریع به زبان نیاورید. یک تمرین ساده برای خودکنترلی این است که قبل از آنکه اولین چیزی که به ذهن‌تان می‌رسد را بیان کنید، اولین لحظه‌ سکوت اختیار کنید، خوب فکر کرده و ذهن خود را منظم کنید و درنهایت سازنده‌ترین و بهترین واکنش ممکن را نشان دهید. ما به این راهکارها تأمل خاموش می‌گوییم زیرا معتقدیم که سکوت کردن به معنای هیچ کاری نکردن نیست، بلکه به معنای واکنش درست نشان دادن است.

وی با بیان اینکه در روابط زوجین سکوت کردن نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند، گفت: سکوت به موقع باعث می‌شود که خصومت کمتری بین زوجین ایجاد شود. هرچند نباید سکوت کردن به عنوان یک راهکار همیشگی در روابط زوجین در نظر گرفته شود، اما زمانی که واکنش‌های هیجانی زیاد است و در موقعیت‌های خاص سکوت کردن نقش بسزایی در ساخت یک رابطه زناشویی موفق ایفا می‌کند.

مشایخی افزود: دوباره تأکید می‌کنم که سکوت کردن نبایستی به موقعیت‌های خاصی در روابط محدود شود و مشخص‌کننده کل فضای رابطه باشد؛ زیرا می‌تواند به شدت به روابط شما آسیب بزند و ممکن است این هیجانات در آینده به افسردگی و اضطراب تبدیل شوند و به فرد آسیب برسانند؛ در نتیجه سکوت کردن هم نبایستی واکنش همیشگی شما باشد و تشخیص زمان درست سکوت اختیار کردن نقش بسزایی در ایجاد تعاملات سازنده ایفا خواهد کرد.

این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی خاطرنشان کرد: شناختن موقعیت مناسب برای سکوت کردن در روابط شغلی، تحصیلی، زوجین و تقریباً تمام روابط اجتماعی به شما کمک می‌کند تا آگاهانه در روابط حضور داشته باشید و همینطور قدرت خودکنترلی و تنظیم هیجانات را در شما افزایش می‌دهد که به دست آوردن این توانایی‌ها نیازمند تمرین مداوم در موقعیت‌های مختلف است. سعی کنید زمانی که با شخصی در حال مکالمه هستید، قبل از اقدام به واکنش سریع، مانند شنونده فعال به صحبت‌های او گوش فرا دهید. حتما به هنگام پاسخ دادن مکث کنید و درمورد آنچه شنیده‌اید و آنچه قصد دارید بیان کنید تأمل کنید و سپس شروع به صحبت کنید و یقینا با این کار قدرت سکوت به موقع را تجربه خواهید کرد.