روان‌شناسی مثبت‌گرا به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تحولات در حوزه روان‌شناسی معاصر به شمار می‌رود که به‌جای متمرکز شدن بر آسیب‌شناسی روانی و ناهنجاری‌ها به سمت موضوعاتی همچون عواطف و هیجانات مثبت، معنویت، خلاقیت و افزایش و بهبود بهزیستی روان‌شناختی معطوف است. محققان روان‌شناسی حوزه مثبت نگر به انکار وجود مشکلات نمی‌پردازند، بلکه آن‌ها را با جریان‌های مثبت ازجمله امید، شجاعت، بهزیستی، شکوفایی و احساسات مثبت مکمل زندگی می‌دانند.
متخصصان می‌گویند در دهه‌های اخیر روان‌شناسی مثبت‌گرا به‌عنوان یکی از موضوعات تأثیرگذار، توجه زیادی را به خود جلب کرده است و به افزایش سطح سلامت روان و بالفعل سازی استعدادهای فردی توجه بسیاری داشته است و از ظرفیت‌های مثبت انسان به‌عنوان سپری در برابر اختلالات بهره‌مند شده است. یکی از زمینه‌هایی که روان‌شناسی مثبت‌گرا در سطح ذهنی به آن پرداخته، بهزیستی روان‌شناختی است. بهزیستی روان‌شناختی در لغت به معنای رضایت، سلامتی و موفقیت است و نیز منجر به تجربه و عملکرد مطلوب فرد در زندگی می‌شود.
در رابطه با این جنبه مهم از علم روان‌شناسی، محققانی از دانشگاه فردوسی مشهد دست به انجام تحقیقی زده‌اند که در آن، نقش احساسات و عواطف مثبتی مثل عفو و گذشت و سپاسگزاری بر بهزیستی روان‌شناختی بررسی شده است.
در این پژوهش که با مشارکت 211 نفر از دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد انجام‌شده، محققان به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها از مقیاس استاندارد عفو و گذشت و پرسشنامه سپاسگزاری و مقیاس بهزیستی روان‌شناختی استفاده کرده‌اند.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهند که متغیرهای سپاسگزاری و همچنین عفووگذشت می‌توانند نقش مؤثری در پیش‌بینی بهزیستی روان‌شناختی افراد ایفا کنند.
مجید معینی زاده، محقق و استادیار گروه روان‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد و همکارانش در تبین نتایج به‌دست‌آمده فوق می‌گویند: «عفووبخشش دیگران می‌تواند به‌عنوان یکی از ویژگی‌ها و صفت‌های شخصیتی در انسان شناخته شود که همواره با تمرین در موقعیت‌های مختلف زندگی، قابلیت رشد و پرورش آن برای ما مقدور است و با تعالی یافتن این صفات، سلامت جسمی و روان‌شناختی افزایش می‌یابد».
آن‌ها می‌افزایند: «عفو و گذشت در برابر تجاوز و خطاهای دیگران همچون سپری قدرتمند عمل می‌کند و سبب حفظ سلامت و بهزیستی روان‌شناختی ما در ابعاد مختلف می‌گردد و نهایتاً منجر به افزایش طول عمر می‌گردد. افرادی که توانایی کمتری در عفو و گذشت خطاهای دیگران دارند همواره ذهنشان درگیر افکار نشخوارشونده‌ای از عصبانیت، نفرت، انتقام و ناراحتی است و استعداد کمتری برای رهایی یافتن از این نوع افکار آزاردهنده دارند».
بدیهی است که نتیجه چنین افکاری، تجربه هیجانات مخرب و نامطلوبی نظیر اضطراب، افسردگی و خشم است که سلامت ما را در زمینه‌های مختلف ازجمله فشارخون، دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی و کاهش سیستم ایمنی بدن تحت تاثیرقرار می‌دهد و مشکلات جبران‌ناپذیری را از خود به‌جای می‌گذارد.
به گفته معینی زاده و همکارانش، «بنابراین تمرین عفو و گذشت دیگران ما را قادر می‌سازد تا بتوانیم راهبردهای مقابله‌ای مثبت و مؤثرتری را در برابر خطاهای دیگران به کار ببریم تا این‌گونه از میزان خشم و نارضایتی خود بکاهیم و هیجانات نامطلوب کمتری را تجربه کنیم و این نوع اقدامات به‌تدریج می‌تواند سبب افزایش و ارتقای بهزیستی ما در ابعاد مختلف شود».
این یافته‌های علمی پژوهشی را نشریه «پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره» متعلق به دانشگاه فردوسی مشهد منتشر کرده است.
دریافت صفحه با کد QR