اصطلاح «تروما» در روان شناسی به معنای «ضربه روانی» یا «روان زخم» است. گاهی ما در روابط با افراد نزدیک زندگی‌مان به ویژه همسر دچار ضربه‌های روانی می‌شویم که احساس امنیت را از ما می‌گیرند و عواطف ما را به شدت جریحه‌دار می‌کنند.
«زخم‌های تروماتیک» یعنی زخم خوردن از طرف کسانی که انتظار داریم از ما محافظت و پشتیبانی کنند.
وقتی از نزدیکان‌مان مثل همسر چنین زخم‌هایی را می‌خوریم، به شکل ناخودآگاه به لحاظ عاطفی از او فاصله می‌گیریم تا از خودمان محافظت کنیم. روان شناسانی که روی روابط عاطفی کار می‌کنند، مشاهده کردند که دریافت نکردن پاسخ احساسی از جانب همسر در مواقع ترس و اضطراب، می‌تواند کل رابطه را به هم بزند و در یک چشم بر هم زدن احساس امنیت را از ما و رابطه‌مان سلب کند.
زن یا شوهر هنگامی که دچار چنین تجربیاتی می‌شوند، تحت فشار عاطفی شدید قرار می‌گیرند و به وجود هم نیاز بیشتری پیدا می‌کنند، مثلا موقع سقط جنین، مرگ والدین، از دست دادن ناگهانی شغل یا تشخیص و درمان یک بیماری حاد. داستان امروز و تحلیل آن در همین باره است.
داستان
درمان سرطان خوش‌خیم و شروع مشکلات زن‌و‌شوهر!
مرد گفت: «خانم دکتر مشکل ما از زمانی شروع شد که فهمیدیم همسرم به یک تومور مبتلا شده. البته تومور خوش‌خیم بود و بیماری همسرم راحت و کامل درمان شد اما از آن زمان تا الان احساس می‌کنم همسرم به شدت بهانه‌گیر شده و سر هر چیز کوچکی جار و جنجال راه می‌اندازد. دیگر از دعوا و جر و بحث خسته شدیم. دنبال یک راه‌حل می‌گردیم تا یک کم زندگی‌مان به آرامش برسد.» مسئله در نگاه اول عجیب به نظر می‌رسید. چه رابطه‌ای بین تومور خوش‌خیم که درمان شده و مشکلات زناشویی وجود داشت؟ به زن نگاه کردم. چهره‌اش خشمگین به نظر می‌رسید. پرسیدم: «به نظر شما علت مشکل چی هست؟ واقعا به آن تومور ربط دارد؟» زن کمی به فکر فرو رفت و بعد گفت: «بله، اما نه این‌طور که همسرم می‌گوید. هیچ‌وقت یادم نمی‌رود آن روزی که دکتر بهم گفت تومور دارم، هنوز معلوم نبود خوش‌خیم هست یا بدخیم، داشتم از اضطراب می‌مردم اما همسرم عین خیالش نبود. وقتی رسیدیم خانه، رفت تو اتاقش و چند ساعت بیرون نیامد، در حالی که من توی یک اتاق دیگر داشتم گریه می‌کردم. اصلا آن حمایتی که انتظار داشتم را از همسرم دریافت نکردم و بعد از آن ماجرا دیگر نمی‌توانم عصبی و ناراحت نباشم، احساس می‌کنم دارم با کسی زندگی می‌کنم که واقعا من را دوست ندارد.» رو کردم به شوهرش و پرسیدم: «نظرتان راجع به صحبت‌های خانم‌تان چیست؟» مرد جواب داد: «خودمم نمی‌دانم. آن روزها خیلی گیج و سردرگم بودم، شاید عکس‌العمل خوبی نشان نداده باشم ولی دلیلش این نیست که همسرم را دوست ندارم.» به زن نگاه کردم
. غمگین بود و اشک می‌ریخت. شاید وقتش رسیده بود که مرد بفهمد دلیل فوران‌های خشم همسرش «تومور» نیست، حتی «عصبانیت» هم نیست بلکه یک زخم تروماتیک است که درمان نشده است.
تحلیل داستان
التیام‌بخشی به احساسات آسیب‌دیده همسر
بیشتر زوج‌هایی که موجب ایجاد زخم‌های تروماتیک در همسر خود شده‌اند، از روی عمد و بدخواهی این کار را نکرده‌اند. بسیاری از اوقات آن‌ها از عمق رنج طرف مقابل باخبر نیستند، نیازهای درونی او را تشخیص نمی‌دهند یا بلد نیستند چطور این نیازها را برطرف کنند و به همسر خود آرامش بدهند. برخی از آن‌ها هم در آن مواقع حساس درحال دست و پنجه نرم کردن با هیجانات منفی و فرونشاندن استرس خود هستند و به دنبال راه‌حل می‌گردند، اما به هر حال زخم‌های تروماتیک در صورتی که ترمیم نشوند، تا آخر عمر حل نشده باقی خواهند ماند و رابطه را فلج می‌کنند.
۵ مرحله برای درمان زخم‌های تروماتیک
۱- قبل از هر چیز باید با رفتار و سخن‌تان نشان دهید که عمق رنج و ناراحتی همسرتان را درک کرده‌اید و به آن اهمیت می‌دهید نه این‌که آن را انکار کنید.
۲- به همسرتان بگویید که رنجش او منطقی و طبیعی است و احساسات او را تایید کنید، نه این‌که با گفتن جملاتی همچون «حالا این قدر هم ناراحتی نداره» یا «خیلی بزرگش نکن»، احساسات او را دست کم بگیرید.
۳- بپذیرید کاری که مرتکب شده‌اید تا چه حد برای او دردناک بوده و به اشتباه خود اقرار کنید.
۴- ابراز تاسف و عذرخواهی کنید.
۵- در مرحله آخر و پنجم، به او اطمینان خاطر بدهید که برای التیام بخشیدن به زخم او تلاش خواهید کرد و درصدد جبران خواهید بود.
گاهی برای جبران و التیام‌بخشی باید کارهای به خصوصی را به منظور اطمینان خاطر دادن به طرف مقابل انجام داد. مثلا اگر داشتن یک رابطۀ پنهانی موجب آسیب دیدن عواطف همسر شما شده است، باید توافق کنید که از این پس او را در جریان تمام تماس‌ها و پیام‌های خود قرار خواهید داد و هیچ چیز را از او پنهان نخواهید کرد. اگر بی‌توجهی شما در لحظه‌ای خاص به روان او زخم زده است، باید با هم صحبت کنید تا رفتارها و سخنانی را که همسرتان در چنین مواقعی انتظار دارد در خودتان پرورش دهید و آن‌ها را در مواقع لزوم از خود نشان دهید
. فقط با گفت‌و‌گو و همفکری با همسرتان است که می‌توانید بفهمید چه چیزی جنبۀ «جبرانی» دارد و احساس آرامش و امنیت را به او باز می‌گرداند.
نمونۀ یک التیام‌بخشی خوب
آن‌چه در ادامه می‌خوانید، سخنانی است که مرد داستان ما برای التیام‌بخشیدن به ضربه عاطفی که به همسرش وارد شده بود، بر زبان آورد و رابطه‌شان اصلاح شد: «وقتی فهمیدم تومور داری، خیلی مضطرب شدم، اما نمی‌خواستم تو متوجه اضطراب من بشی، فکر می‌کردم اضطراب من ممکنه نگرانی و ترس تو رو از بیماری‌ات بیشتر بکنه، برای همین سعی کردم خودم رو بی‌تفاوت نشون بدم یا حتی از تو کناره‌گیری کنم تا نفهمی در درونم چه غوغایی هست، اما به هر حال رفتار من دل تو رو شکسته و ناامیدت کرده، تو اون موقع نیاز به حمایت و توجه بیشتر من داشتی، اما من این کار رو نکردم، حق داری که ناراحت و عصبانی باشی. عکس العمل من واقعا بد و ناراحت کننده بوده، خیلی متاسف و شرمنده‌ام. حالا بهم بگو برای جبران، برای این‌که بهت ثابت کنم که دوستت دارم و برام مهم‌ترین آدم دنیا هستی،چه کار می‌تونم بکنم؟»
دریافت صفحه با کد QR