سایکوفیزیک چیست؟

سایکو فیزیک یکی از رشته های علمی برگرفته از علوم شناختی و روانشناسی است. هدف این رشته علمی مطالعه ظرفیت و قابلیت های ادراکی و شناختی مغز به وسیله اندازه گیری پاسخ انسان و موجودات نخستین می باشد. این قابلیت ها را به صورت کمی بیان می کنند.


تاریخچه
بسیاری از تکنیک ها و نظریه های کلاسیک روانکاوانه در سال 1860 زمانی شکل گرفت که گوستاو تئودور فشنر در لایپزیگ Elemente der Psychophysik (عناصر روانکاوانه) را منتشر کرد. وی اصطلاح "سایکوفیزیک" را به کار برد و تحقیقاتی را توصیف کرد که قصد داشتند محرک های فیزیکی را به محتویات آگاهی مانند احساسات مرتبط کنند (Empfindungen). Fechner به عنوان یک فیزیکدان و فیلسوف، قصد داشت روشی را ایجاد کند که ماده را به ذهن مرتبط کند، جهان قابل مشاهده عموم و برداشت شخصی شخص از آن را متصل کند. ایده های او با الهام از نتایج تجربی در مورد حس لامسه و نور در اوایل دهه 1830 توسط فیزیولوژیست آلمانی ارنست هاینریش وبر به دست آمد. مهمترین آنها در مورد حداقل تفاوت قابل تشخیص در شدت محرکهای با قدرت متوسط ​​(فقط تفاوت محسوس ؛ jnd) که وبر ثابت کرده بود کسری ثابت از شدت مرجع است و فخنر از آنها به عنوان قانون وبر از این رو ، فخنر مقیاس لگاریتمی معروف خود را که اکنون به مقیاس فخنر معروف است، استخراج کرد. کار وبر و فخنر یکی از پایه های روانشناسی به عنوان یک علم را با ویلهلم وونت تشکیل داد تأسیس اولین آزمایشگاه برای تحقیقات روانشناسی در لایپزیگ (Institut für Experimentelle Psychologie). کار فخنر رویکرد درون نگری (روانشناسی به عنوان علم آگاهی) را سیستماتیک کرد، که باید با رویکرد رفتارگرایی مقابله می کرد که در آن حتی پاسخ های شفاهی نیز به اندازه محرک ها فیزیکی هستند. در طول دهه 1930، هنگامی که تحقیقات روانشناسی در آلمان نازی اساساً متوقف شد، سرانجام هر دو رویکرد با استفاده از روابط محرک و پاسخ به عنوان شواهدی برای پردازش آگاهانه یا ناخودآگاه در ذهن جایگزین شدند.


قوانین مهم سایکو فیزیک چیست؟
در سایکو فیزیک دو قانون بسیار مهم وجود دارد که دو دانشمند مشهور آن را بیان کرده اند. باید بدانید که این دو قانون نکاتی دارد که هر کدام از آن ها را به صورت جداگانه برایتان مطرح می کنیم.

قانون لگاریتمی
این قانون توسط فخنر بیان شد و بیان می کند که احساس با لگاریتم تحریک افزایش می یابد. در واقع فخنر با کوشش بیش از حد به این نتیجه رسیده بود و از قبول برخی از نظریات متافیزیکی امتناع کرده بود که این نظریات روابطی میان ماده و روان را بررسی می کردند. در واقع بیش تر روانشناسان و دانشمندان آن زمان این نظربه را پذیرفته بودند. این قانون بیان می کند که اگر می خواهید یک واحد احساس را دو برابر کنید باید احساس را در عددی ثابت ضرب کنیم. این قانون مشتق شده از قانون وبر می باشد و فخنر آن را به روش دیگری بیان کرده است.

قانون توانی
این قانون توسط استیونس مطرح شد و با قانون لگاریتمی نسبتا متفاوت می باشد. باید بدانید که این قانون بسیار مهم سایکو فیزیک به شکل تابع توانی بیان شد. استیونس معتقد بود که میزان احساس با توان شدت محرک افزایش می یابد و زمانی که بخواهیم از احساس اول به دوم دست یابیم باید محرک را به توان دو برسانیم. این توان با توجه به برابر سازی های ذهنی متفاوت خواهد شد.

انواع سایکوفیزیک
آیا برایتان سوال پیش آمده است که انواع آن را بشناسید؟ در ادامه انواع آن را برایتان بررسی می کنیم و در این میان سعی می کنیم که انواع آن را با یک دیگر مقایسه کنیم تا بتوانید به خوبی مفهوم آن ها را در یابید.

سایکوفیزیک عینی و ذهنی
باید بدانید که نوع محرک ها در این رشته متفاوت می باشد و گاهی ممکن است درونی باشد و گاهی امکان دارد این محرک ها به صورت فیزیکی و بیرونی باشند. اگر محرک های سایکوفیزیک را دسته بندی کنید می توانید قوانین آن را به صورت مجزا در نظر بگیرید. در واقع این دو نظریه در اواخر دوره جنگ جهانی دوم شکل گرفت. فخنر درباره سایکوفیزیک عینی بحث می کند زیرا میزان احساس در این نظریه از شدت فیزیک و عینی برخوردار است و همچنین احساس را به عنوان واحد کمی بیان می کند. نظریه استیونس سایکو فیزیک ذهنی نام می گیرد. باید بدانید که در این نظریه احساس به عنوان تخمین کمی در نظر گرفته شده است و بر اساس روش های مستقیم به این نتیجه رسیده اند در حالی که فخنر از روش های غیر مستقیم برای اثبات قانون خود استفاده کرده است. بسیاری از دانشمندان این دو نظریه را نظریه های کلاسیک سایکو فیزیک می دانند.

نظریه های سایکو فیزیک چیست؟
درباره سایکوفیزیک نظریه هایی مطرح می شود که در ادامه آن ها را برایتان بررسی می کنیم تا بتوانید این علم میان رشته ای را به خوبی بشناسید.

سایکو فیزیک ادراکی
یکی از نظریه هایی که در این بخش مطرح می شود نظریه سایکو فیزیک ادراکی است. این نظریه اهمیت ادراک را بیان می کند و معتقد می باشد که تفاوت های فردی بر ادراک تاثیر گذار اند. در واقع این نظریه تاکید می کند که تشخیص محرکی را نمی توانید به یک تحلیل ساده تبدیل کنید مگر این که در آن مکانیسم تصمیم گیری را دخالت بدهید که با این وجود نمی توان تفاوت های ادراکی را در نظر گرفت.

نظریه تشخیص پذیری علامت
این نظریه با توجه به تحقیقاتی که در قبل و بعد از جهانی دوم صورت گرفته است به اثبات رسیده و هدف اصلی آن تحلیل و بهبود عملکرد مشاهده گران رادیو و رادار در سیستم های دفاعی بوده است. این نظریه به دست تانر، سویتز و همکارانش ارائه شده است و آن ها بیان می کنند فردی که به تجربه حسی می پردازد باید بتواند برای اعلام ادراک آن نیز تصمیمی بگیرد. در واقع برای این افراد تصمیم گیری مشابهت می کند با استنتاج آماری برای تحلیلگران. باید بدانید که آزمودنی در این روش شبیه به یک آمار دان قوی عمل می کند و قبل از پاسخ گویی باید بتواند به سوال های درونی پاسخ بدهد.

این نظریه وجود یک محرک را کنار یک الگوی تصمیم گیری مطرح می کند و بسیاری از دانشمندان را وادار می کند تا بر روی این مسئله تمرکز کنند. در نظر داشته باشید که روش های تجربی در این نظریه با روش های کلاسیک در نظریه های قبلی تفاوتی ندارد بلکه در این روش به فرد آزمودنی وجود علامتی را نشان می دهند و بعدا از او می پرسند که آیا این علامت هست یا نه. در این روش به آستانه احساس توجهی نمی شود. از ویژگی های مهم این نظریه می توان به در نظر گرفتن اثر های فراوان ظهور علامت و اثر های انگیزش فرد در تصمیم گیری اشاره کرد.

نظریه سازش
در این نظریه عوامل دیگری در نظر گرفته می شود که نظریه پردازان در دو نظریه قبلی از آن چشم پوشی کرده اند. متغییری که بسیاری از نظریه پردازان از آن چشم پوشی کرده اند موقعیت های زمانی و مکانی است که محرک در آن ارائه می شود. باید بدانید که به طور کلی این نظریه اثبات می کند که احساس اولیه فرد آزمودنی از شدت محرک در موقعیت های زمانی و مکانی فرق می کند. در واقع این نظریه بیان می کند که داوری سایکو فیزیک چیست و چگونه باید آن را انجام بدهید. هاری هلسون از اولین روانشناسانی بود که پایه این نظریه را در نظر گرفته است و او از قانون تعادل حیاتی تاثر بسیار زیادی گرفته است. در واقع این نظریه بیان می کند که گرایش هر موجودی برای برقراری تعادل درونی و بیرونی می باشد.

نظریه گشتالت مفهوم دیگری از این نظریه می باشد. هلسون معتقد می باشد که اثر حسی و ادراکی را نمی توان از زمینه کلی حذف کرد. بسیاری از تحقیقات وی در زمینه ادراک رنگ ها می باشد و ثابت کرده است که اگر محرکی مانند رنگ خاکستری روی یک رنگ سفید منعکس گردد آزمودنی با توجه به میزان نوری که به چشمش می رسد آن را به رنگ قرمز، خاکستری و آبی می بیند. در واقع هدف او این بود که ثابت کند اگر محرک تغییر کند سطح سازش نیز تغییر می کند. این نظریه امکان کنترل برخی از ویژگی هایی را بیان می کند که در نظریه سایکوفیزیک کلاسیک به آن پرداخته نشده است و دانشمندان از آن چشم پوشی کرده اند. بیش ترین چیزی که در این بخش مورد نظر هلسون بوده است مجموعه ای از فعالیت های روانی می باشد. این فعالیت ها شامل رفتار های عاطفی، داروری های اجتماعی و زبان و رفتار سایکوتیک می باشد.


سخن آخر
در واقع نظریات سایکوفیزیک از سایکوفیزیک حسی به ادراکی و شناختی تحول یافته است و این تحول حاصل کارکرد افراد بسیاری بوده است. در واقع این تحولات موجب ایجاد نظریات بسیار پیچیده ای می شود ولی باید بدانید که اعتبار سایکوفیزیک را بالا می برد و پیشرفت بسیار زیادی حاصل می کند.


منابع :
آرگا
ویکی