مساله ای که امروزه همه ما به ویژه کودکانمان با آن مواجه هستیم، همه گیری بیماری کرونا است؛ وقتی ما در حضور کودک در مورد بایدها و نبایدهای مواجهه با این بیماری، عواقب ابتلا و مرگ و میر ناشی از آن صحبت می کنیم، کودک دچار نوعی استرس، وسواس و نگرانی می شود.

بزرگسالان می توانند به راحتی این مسائل را از هم تفکیک کنند اما کودکان آن را به تمام ابعاد زندگی خود تعمیم داده و دچار شخصیت وسواسی می شوند و در نهایت با اختلال شخصیت وسواسی در آنها مواجه خواهیم شد.

خدیجه روشنی عضو سازمان نظام روانشناسی در این خصوص توضیح داد: مشخصه اصلی دوره کودکی کنجکاوی است و کودکان نسبت به همه چیز کنجکاو بوده و دائما در حال پرسشگری هستند. به رغم اینکه ما به والدین توصیه می کنیم، سعی کنند ذهن کودک خود را با مسائلی مثل مرگ، بیماری و غم درگیر نکنند اما خیلی مواقع کودکان خودشان در این مورد سوال می کنند.

این روان درمانگر اضافه کرد: راهکار برای این مساله این است که توضیحات والدین متناسب با ظرفیت شناختی کودک باشد. کودکان به دنبال کسب اطمینان از والدین هستند، پس لزومی ندارد پدر و مادرها واقعیت را به صورت کامل و عریان به کودک ارائه کنند. چراکه بچه با احساس ناتوانی در برابر این مشکلات مواجه می شود و این حس ناتوانی در کنترل شرایط، زمینه ساز اضطراب و افسردگی در کودکان می شود.

روشنی افزود: قبل از هر چیز باید بدانیم والدین مسئول رشد ویژگی های شخصیتی کودکان هستند و لازم است که راجع به کودکانمان و سنین حساس و شکل گیری شخصت آنها بیشتر بدانیم.

شخصیت کودکان در سنین بین سه تا ۷ سالگی شکل می گیرد. یعنی این سن بسیار حساس و بحرانی در زمینه شکل گیری شخصیت کودک است. در این میان پدران و مادران آگاه خوب می دانند که در این دوره رشد، چگونه به فرزندشان آموزش بدهند تا در آینده فرزندی با شخصیت سالم پرورش و تحویل جامعه دهند. اما از طرفی هم والدینی هستند که به دلیل عدم آگاهی باعث اثرات مخربی در روح و روان کودکان می شوند. در نتیجه در آینده، فردی با مشکلات روانی و ناسالم تحویل جامعه می دهند.

این روان درمانگر با بیان اینکه گاهی می بینیم و می شنویم که والدین با آگاهی یا عدم آگاهی در حضور بچه ها شروع به صحبت درباره مشکلات روزمره یا عدم رضایت از زندگی و مرگ خود می کنند، افزود: غافل از اینکه کودک به پدر و مادر خود به عنوان منشاء قدرت نگاه می کند، به او اعتماد دارد و از آنها الگوبرداری دارد.

این روانشناس گفت: کودکان از طریق مشاهده رفتاری یاد می گیرند و الگوبرداری می کنند. پس این وظیفه والدین است که با القای ارزش هایی در جهت رشد شخصیت سالم در کودکشان به رشد و بالندگی او کمک کنند. هنگامی که ما در حضور کودک مدام از مسائل زندگی مان گله و شکایت و حتی آرزوی مرگ می کنیم، کودک چون درک مناسبی از مشکل ندارد و همچنین تاب آوری بسیار کمی در برابر مشکلات دارد، پس با کمترین فشار روحی دچار احساس گناه شده و عواقب تمام این جریانات منفی را به خودش نسبت می دهد.

عضو سازمان نظام روانشناسی اظهار داشت: کودک در این شرایط، احساس گناه کرده و تصور می کند که تقصیر او است که این اتفاق افتاده و شروع به خودسرزنش گری می کند. از طرفی چون کودک هنوز قادر به بیان احساسات خود نیست، دچار دامنه وسیعی از اضطراب می شود که وی را به شکل پرخاشگری یا رفتارهای منفعلانه و گوشه گیری از خودش نشان می دهد.

وی تصریح کرد: گاهی مشاهده می کنیم برخی از پدر و مادرها به کودک خود می گویند بالاخره یک روزی من یا پدرت می میریم. این صحبت در ذهن کودک دقیقا مثل این است که به وی بگوییم ما همین امروز می میریم. لازم است والدین از صحبت درباره این مسائل پرهیز کرده و اجازه بدهند کودکان به مرور و در مسیر رشد خود با مشکلات و مسائل زندگی آشنا شده و مهارت کسب کنند.

این روانشناس بیان کرد: اگر کسی را به طور اتفاقی بر اثر بیماری کرونا یا بیماری دیگری از دست بدهیم، کودکان در ذهن خود درگیر سوالاتی می شوند که ما اجازه داریم به سوالات آنها خیلی آگاهانه اما به طور محدود و در حد ظرفیت و درک آنها پاسخ بدهیم.

روشنی گفت: درک کودکان از مردن به این صورت است که آن فرد دیگر زنده نیست و نمی تواند نفس بکشد و غذا بخورد. در نتیجه لازم است ذهن کودکانمان را دستکاری نکنیم و اجازه دهیم آرام و به مرور و در طول رشد مسائل را درک کنند.

این روان درمانگر در پایان با تاکید بر اینکه پدر و مادرها مراقب بهداشت روانی کودک خود باشند، افزود: کودکان سرمایه های کشورمان هستند و چه خوب است که ما آینده کشورمان را با پرورش شخصیت های سالم بسازیم و شکل دهیم.