آیا قبل از حضرت آدم انسان های دیگری بودند؟! آیا تمدن داشتند؟

امام صادق(ع) فرموده اند: شاید شما گمان می‏كنید كه خدای عزّ وجلّ غیر از شما هیچ بشر دیگری را نیافریده است. نه، چنین نیست؛ بلكه هزار هزار آدم آفریده كه شما از نسل آخرین آنها هستید. [1]

همچنین امام باقر(ع) فرموده اند: خدای عز وجل از روزی كه زمین را آفریده، هفت عالم را در آن خلق (و سپس منقرض كرده است) كه هیچ یك از آن عوالم از نسل آدم ابوالبشر نبوده‏اند و خدای تعالی همه آنها را ازپوسته روی زمین آفرید و نسلی را بعد از نسل دیگر ایجاد كرد و برای هر یك، عالمی بعد از عالم دیگر پدید آورد تا در آخر، آدم ابوالبشر را بیافرید و ذریه ‏اش را از او منشعب ساخت...[۲]

همچنین بعضی از مفسرین در ذیل آیه مربوط به اعتراض فرشته ها به خلقت انسان، احتمال علم فرشته ها، از سابقه موجودات قبلی ساکن در زمین سخن گفته اند:

«قالُوا أَ تَجْعَلُ فیها مَنْ یُفْسِدُ فیها وَ یَسْفِكُ الدِّماءَ[بقره/۳۰] گفتند: در آنجا مخلوقى پدید مى ‏آورى كه تباهى كنند و خونها بریزند؟»

در تفسیر نمونه می نویسد: «بعضى دیگر از مفسران معتقدند پیشگویى فرشتگان بخاطر آن بوده كه آدم نخستین مخلوق روى زمین نبود، بلكه پیش از او نیز مخلوقات دگرى بودند كه به نزاع و خونریزى پرداختند پرونده سوء پیشینه آنها سبب بدگمانى فرشتگان نسبت به نسل آدم شد!»[۳]

بنابراین از منظر دینی مسلم است که قبل از حضرت آدم (ع) انسان های دیگری بر روی کره زمین زندگی می کرده اند. اما درباره جزئیات زندگی آنها، باید دقت کنیم که این مسائل، یکی از مصادیق غیب است و ما به آن دسترسی نداریم. و نمی توانیم همه جزئیات را کشف کنیم. و باید به همان مقداری که در روایات بیان شده است، بسنده کنیم. یکی از مصادیقی که در روایات راجع به آن صحبت شده است، نسناسان است. که قبل از خلقت حضرت آدم (ع) نسل آن ها نابود می شود.

حضرت علی (ع) می فرمایند: وقتى كه خداى متعال اراده كرد كه خلقتى را به دست قدرت خود ایجاد كند، و این امر بعد از گذشت هفت هزار سال از خلقت جنّ و نسناس در زمین بود، آنگاه خداوند از طبقات آسمانها پرده برداشت و به ملائكه فرمود: به زمین بنگرید و اهل آن از جنّ و انس را ببینید، پس وقتى كه نگاه كردند و اعمال معصیت آمیز آنها را دیدند، بر ایشان بسیار دشوار بود، آن وقت گفتند: پروردگارا تو عزیز و قادرى و اینها خلق ضعیف تو هستند كه با روزى تو زندگى مى‏كنند ولى تو را نافرمانى و معصیت مى‏ نمایند و تو از آنها انتقام نمى ‏گیرى، وقتى كه پروردگار سخن آنان را شنید فرمود: من مى‏خواهم در زمین جانشینى قرار دهم كه حجت من در زمین من باشد، ملائكه گفتند: تو منزّهى از اینكه در زمین موجودى را بیافرینى كه همان طور كه جنّیان در زمین فساد مى‏ كردند، در آن فساد و و خونریزى كنند، پس این خلیفه را از ما قرار بده چون ما تو را معصیت و نافرمانى نكرده و تو را به ستایشت تسبیح مى‏گوئیم و تقدیس مى‏ نمائیم، آنگاه خداى عزّ و جل فرمود: همانا من چیزى را مى‏ دانم كه شما نمى‏ دانید، اراده كرده ‏ام كه به دست قدرت خود خلقى را بیافرینم، و از ذریّه او پیامبران و بندگان صالح و امامان هدایت یافته ‏اى قرار دهم و آنها را جانشینان خود بر خلقم در زمین قرار دهم و زمین خود را از لوث نسناس پاكیزه سازم و جنّیان عصیانگر را منتقل كرده و آنها را در هوا و در اقطار زمین سكونت دهم و بین آنها و خلقم حجابى قرار دهم.[۴]

نکته ای که باید به آن توجه داشت اینکه انسان های امروزی همه از نسل حضرت آدم (ع) هستند هیچ ربطی به نسل های قبلی انسان ها ندارد. و ظاهر آیات قرآنی به خوبی این مطلب را نشان می دهد. که در موارد مکرر انسان ها را با تعبیر "بنی آدم: خطاب قرار داده است:

«یا بَنِی آدَمَ [اعراف/۲۷] ای فرزندان آدم!»

و اینکه حضرت آدم (ع) نیز به نسل های قبلی ربطی ندارد و مستقل از آنها خلق شده است، نیز مطلبی روشن است. از جمله دلایل آن اینکه در آیه ذیل به عدم وجود پدر برای حضرت آدم (ع) و خلق آن از خاک اشاره می کند:

«إِنَّ مَثَلَ عیسى‏ عِنْدَ اللَّهِ كَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ قالَ لَهُ كُنْ فَیَكُونُ[آل عمران/۵۹] مَثَل عیسى در نزد خدا، همچون آدم است كه او را از خاك آفرید، و سپس به او فرمود: «موجود باش!» او هم فوراً موجود شد.»

آیا در زمان زندگی دایناسورها انسانهایی بوده اند؟
در مورد تاريخ متولد شدن انسانها در روي كره زمين، به نظر مي آيد با توجه به برخي از اخبار حدود هفت هزار سال قبل از خلقت حضرت آدم(ع) بوده باشد آن چنانكه در روايتي از حضرت علي (ع) نقل شده است كه مي فرمايد:" إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَمَّا أَحَبَّ أَنْ يَخْلُقَ خَلْقاً بِيَدِهِ وَ ذَلِكَ بَعْدَ مَا مَضَى مِنَ الْجِنِّ وَ النَّسْنَاسِ فِي الْأَرْضِ سَبْعَةُ آلَافِ سَنَةٍ قَالَ وَ لَمَّا كَانَ مِنْ شَأْنِ اللَّهِ أَنْ يَخْلُقَ آدَمَ لِلَّذِي أَرَادَ مِنَ التَّدْبِيرِ وَ التَّقْدِيرِ لِمَا هُوَ مُكَوِّنُهُ فِي السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْض‏..."

راستى چون خدا تبارك و تعالى خواست بدست خود خلقى آفريند پس از اينكه 7 هزار سال از زندگى پرى و نسناس در زمين سپرى شد و خدا به تدبير و تقدير خود در كار شد كه آدم را براى هدفى از پديد كردن آسمانها و زمين و دانستن آنچه از آن خواسته پديد سازد..."(5) مطابق اين حديث اگر نسناس را همان انسان بدانيم، خلقت انسان در روي كره زمين حداكثر به هفت هزار سال قبل از نسل کنونی بشر ختم مي شود و در نهایت محدود به چند هزار سال است؛ و حال آنكه برخي از نظريات حاكي از آن است كه زمان حيات دايناسورها روي كره زمين، به ميليونها سال قبل بر مي گردد(6) و سالها با خلقت انسان فاصله داشته است و در قرآن آن چنانكه بيان شد، اگر چه در برخي از آيات، به وجود انسانها قبل خلقت آدم (ع)اشاره شده، اما در مورد تاريخ آن و يا تاريخ وجود دايناسورها چيزي اشاره نشده است.


انسان های نئاندرتال | Homo neanderthalensis
انسان های نئاندرتال گونه ای از انسان ها بوده اند که دوره زیستی آن ها به حدود ۱۳۰ تا ۲۳۰ هزار سال قبل باز می گردد و از انواع اجداد اولیه انسان آن هم از نوع معروفش به حساب می آمده اند. انسان های نئاندرتال در واقع گونه ‌ای از انواع انسان خردمند یا انسان امروزی است که در قسمت های اروپایی و قسمت ‌هایی از غرب آسیا، آسیای مرکزی و شمال چین یا همان آلتای سکونت داشتند. اولین نشانه ‌ها از نئاندرتال‌ های اولیه به حدود ۱۳۰ هزار تا ۲۳۰ هزار سال پیش در اروپا باز می گردد.  با این وجود نسل آن‌ ها در اروپا در حدود ۴۰ هزار سال پیش منقرض شد. با توجه به این که انسان امروزی در ۵ هزار سال پیش از انقراض آن ‌ها وارد اروپا شد، احتمالاً این دو گروه انسانی با هم تماس هایی داشته‌ اند.

برخی از ژن های انسان های نئاندرتال و انسان های امروزی با یکدیگر مشترک است. دلیل این اتفاق این است که انسان خردمند و انسان های نئاندرتال در قسمت آفریقا با یکدیگر پیوند پیدا کردند و به این صورت کدهای ژنتیکی این گونه انسانی به انسان مدرن امروزی منتقل گشت.

از جمله ویژگی های زیستی و بدنی نئاندرتال ها این است که؛ بدن انسان های نئاندرتال برای زندگی در آب و هوای سرد سازگاری با محیط پیدا کرده بوده است. به طور مثال آن دسته از انسان های نئاندرتالی که کاسه سر بزرگی داشتند، دارای قدی کوتاه بودند اما در عوض دارای اندامی بسیار قوی بودند و همچنین بینی بسیار بزرگی را بر صورت خود داشته اند و این ها دقیقا ویژگی‌ هایی هستند که مطلوب آب و هوای سرد می باشند.

دانشمندانی که به بررسی بقایای شکار شده استخوان حیوانات توسط انسان های نئاندرتال پرداخته اند، طی تجزیه و تحلیل و مطالعه ویژگی های این استخوان ها دریافته اند که هر چه میزان سرمای هوا بیشتر شده است، میزان خراش ها و آثار جویدن استخوان های حیوانات شکار شده توسط انسان های نئاندرتال نیز افزایش پیدا می نماید! نتایج مطالعات انجام شده نشان می دهند که انسان های نئاندرتال همچون انسان های خردمند آتش را می شناخته اند و از آن استفاده می کرده اند اما بر اساس شواهد موجود، انسان های خردمند به میزان بسیار بیشتری از آتش برای پخت غذا استفاده کرده و نئاندرتال ها عموما در این رقابت ، بازنده بوده اند. به هر حال؛ دو یافته مهم برای باستان شناسان انسانی تا به الان بسیار قابل توجه بوده ‌است.

انقراض نئاندرتال ها
این انقراض دسته جمعی در واقع در حدود ۵ هزار سال پس از ورود نخستین گروه از انسان های هوشمند به این مناطق روی داد. جالب است بدانید که، یکی از فرضیات مربوط به انقراض انسان های نئاندرتال این است که شکار شدن این انسان ها توسط جانوران وحشی در عصر یخبندان است. تیمی از پژوهشگران اسپانیایی با بررسی فسیل های باقی مانده از انسان های نئاندرتالی هستند که بر اثر حمله حیوانات گوشتخوار از بین رفته بوده اند را مطرح کرده اند.

بر اساس یافته های دانشمندان و اعلام آن ها، الگوی یکسانی از آسیب های وارد شده به این استخوان ها در بین قربانیان عصر جدید و نئاندرتال ها دیده می شود.

پاورقی: