وسواس "کمال گرایی" دانش آموزان و اعتماد به نفسی که ندارند

یک روان درمانگر با اشاره به عدم خودباوری برخی دانش آموزان برای موفقیت تحصیلی، گفت: بسیاری از دانش آموزان ویژگی‌های مثبت خود را نمی‌بینند و از این رو تصور می‌کنند هرچقدر برای تحصیل تلاش کنند موفقیت قابل توجهی بدست نمی‌آورند، چراکه بعضا والدین کمال‌گرای آنها بذر وسواس کمال گرایی را درون فرزندان خود می‌کارند و از این رو فرزندان ترس از عدم موفقیت دارند.


دکتر مژگان احمدپور، با بیان اینکه اعتماد به نفس فرزندان از دوران کودکی و توسط والدین شکل می‌گیرد، اظهار کرد: نداشتن اعتماد به نفس می‌تواند نا به هنجاری های رفتاری زیادی را در فرزندان ایجاد می‌کند که ریشه آن به رفتار والدین با فرزندان باز می‌گردد چراکه این والدین هستند که اعتماد به نفس را از کودکی در فرزندان خود ایجاد می‌کنند.

این مدرس و هیات علمی دانشگاه، ادامه داد: بعضا دانش آموزان ویژگی‌های مثبت خود را نمی‌بینند. ریشه این عدم اعتماد به نفس به دوران کودکی و سخت گیری معلمان و والدین و مقایسه دانش آموزان با یکدیگر باز می‌گردد.

دانش آموزان اگر بیش از حد بر روی ضعفهای خود تکیه کنند و شناخت درستی از توانایی خود نداشته باشند دچار ضعف در خود باوری می‌شوند و این اعتماد به نفس پایین منجر به بسیاری از آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد به مواد مخدر می‌شود.

وی افسردگی، اضطراب، خجالت، کناره گیری از جمع، عدم برقراری ارتباط چشمی با دیگران، عدم توانایی نه گفتن به خواسته دیگران را از جمله علائم و نشانه‌های اعتماد به نفس پایین در کودکان و نوجوانان دانست و افزود: داشتن اعتماد به نفس کافی ریشه در دوران کودکی افراد دارد. اگر اطرافیان‌نسبت به توانایی کودکان شک و تردید داشته و آنها را باور نکنند، این کودک در آینده اعتماد به نفس بالایی نخواهد داشت، توانایی مقابله با رویدادها را ندارد و در نتیجه احساس اضطراب و حس نا امنی و بی اعتمادی به جهان خود پیدا می‌کند.

حتی انتخاب در پوشش و اسباب بازی در این قضیه دخیل است و اعتماد والدین به توانایی فرزندان در اعتماد به نفس کودک و نوجوان اثر گذار است.

این روانشناس، با بیان اینکه اعتماد به نفس مهمترین بخش شخصیت در افراد به ویژه دانش آموزان دبستانی است، تصریح کرد: اگر دانش آموزان احساس ارزشمند بودن داشته باشند در مجموع اعتماد به نفس بالایی نیز خواهند داشت. وقتی انگیزه درونی برای انجام امور وجود داشته باشد، دانش آموزان می‌توانند با تلاش به موفقیت دست یابند.

والدین باید از دانش آموزان حمایت و آنها را تشویق به انجام امور کنند. سرکوب و سرزنش فرزندان بابت شکست در کارها منجر به ایجاد احساس عدم شایستگی و ارزشمند نبود در دانش آموزان می‌شود. به گفته این روان درمانگر، صبر و تحمل والدین و عدم سرزنش دانش آموزان هنگام بروز رفتارهای اشتباه به ایجاد حس اطمینان و اعتماد به نفس کودک و نوجوان کمک می‌کند.

از سوی دیگر نیز سرکوب و کنترل بیش از حد می‌تواند خلاقیت کودک و نوجوان را از بین ببرد و در نتیجه فرزند دچار شک و تردید در توانایی خود می‌شود.


احمدپور با اشاره به "جرات متوسط بودن" در دانش آموزان، تاکید کرد: این مفهوم به این معنا است که دانش آموزانی که در حد متوسط به صورت آهسته و پیوسته گام بر می‌دارند و در عین حال اضطراب ندارند و انگیزه درونی و مشوق والدین را به همراه خود دارند می‌توانند به موفقیت برسند. والدین نباید هرگز وسواس کمال گرایی در بچه‌ها ایجاد کنند. باید بپذیریم هر کسی یک توانایی دارد و کنترل بیش از حد و فشار به دانش آموزان نتیجه عکس خواهد داشت.


این روانشناس در پایان سخنان خود خطاب به والدین توصیه کرد: والدین می‌توانند درباره آنچه دانش آموزان آموخته‌اند از آنها سوال کنند، در کنار فرزند خود و نه مقابل او باشند و با همدلی او را تشویق به انجام امور کنند، روالی را برای درس خواندن ایجاد کنند تا دانش آموز به صورت فعال دروس را تکرار کند و از سرزنش و مقایسه و کنترل بیش از حد دانش آموز بپرهیزند تا دانش آموز به توانایی های خود ایمان داشته و اعتماد به نفس دست یابی به موفقیت را داشته باشد.