ریحانه جباری
بهباشی روانشناختی و سلامت روان درهمه گیری ها
باشگاه تاب آوری
در سال 1919، علائم بیماران بیمارستان روانپزشکی بوستون بهطور ناگهانی شدیدتر شد. کارل منینگر، روانکاو بیمارستان، طی دو مقاله درمورد صد نفر از بیماران نوشت که اختلالات روانی شدیدی را تجربه میکردند و بیش از نیمی از آنها با جنون و در حدود دو سوم نیز با توهم مواجه بودند. پیش از آن نیز در سال 1889 و پس از شیوع آنفولانزا در روسیه، افراد با علائمی از جمله افسردگی، افکار خودکشی، بیخوابی، آدمکشی در طی بیماری و بعد از آن مواجه بودند.
پژوهشها میگویند که شیوع ویروس کرونا نیز مانند همهگیریهای قبلی، مشکلات سلامت روان متعددی برای افراد بهوجود آورده است. برای مثال کیو و همکاران نشان دادند در زمان قرنطینهی ناشی از شیوع کرونا، افراد مشکلات سلامت روان از قبیل پریشانی، استرس، افسردگی و اضطراب را تجربه کردهاند. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که بیش از نیمی از افراد اضطراب متوسط به بالا را تجربه میکنند.
نتایج پژوهش لیو و همکاران نیز بیان میکند که شیوع ویروس کرونا به شکلگیری هیجانهای منفی و آزاردهنده از قبیل استرس، افسردگی و پرخاشگری منجر شده و در مقابل میزان امیدواری، شادکامی و رضایت از زندگی مردم کاهش یافته است. در واقع این بیماری کیفیت زندگی را کاهش داده است
همچنین لی و همکاران معتقدند شیوع ویروس کرونا پیامدهای روانشناختی زیادی بهوجود آورده که منجر به مشکلات سازگاری در افراد شده است. به عبارتی آنها معتقدند بیماریهای واگیر موجب افزایش اضطراب در بین افراد میشود و همین اضطراب بالا بهنوبهی خود اثراتی مخرب بر سلامت روان برجای میگذارد.
بر اساس این پژوهش افرادی که دوران قرنطینهی طولانی را تجربه کرده بودند، با تعارضهای خانوادگی، والد-فرزندی، مشکلات رفتاری و روانی در فضای خانواده مواجه بودند. این امر زمانی تشدید میشود که افراد از بیماریهای روانی زمینهای مانند افسردگی و اختلال وسواس فکری-عملی نیز رنج ببرند. تورالس و همکاران در پژوهشی بیان میکنند که قرارگرفتن در معرض اخبار و محدودیتهای ناشی از همهگیری، میتواند مشکلات سلامت روان زیادی به همراه داشته باشد.
درواقع یکی از موقعیتهایی که در زمان شیوع ویروس به افراد استرس زیادی وارد کرده است، ناتوانی در پیشبینی و عدم اطمینان از کنترل یا به گفتهی جوئل ووس مواجهه با «عدم قطعیت» است. ژیانگ و همکاران نیز در پژوهشی به بررسی اثر محدودیتهای تردد و قرنطینه پرداخته و به این نتیجه رسیدهاند که ترس از مرگ، احساس تنهایی و پرخاشگری در افرادی که قرنطینه هستند و برای مدت طولانی در خانه مانده بودهاند، افزایش یافته است.
بهعلاوه کسانی که قرنطینه هستند ارتباط چهره به چهره و تعاملات اجتماعی مرسوم را از دست میدهند که این امر بسیار استرسزا است.
یکی دیگر از مهمترین اختلالات روانشناختی که میتواند به سلامت روان افراد در دوران همهگیری آسیب برساند، اختلال استرس پس از سانحه است. اختلال استرس پس از سانحه یک مشکل روانشناختی مرتبط با استرس است و در افرادی که وضعیت تهدیدکنندهی زندگی را تجربه میکنند بهوجود میآید. درصورت عدم کنترل این اختلال، ممکن در افراد آسیبهای دائمی مثل هجوم خاطرههای مزاحم (intusive memories)، رفتارهای اجتنابی، تحریکپذیری و کرختی هیجان (emotional numbing) را در پی داشته باشد. اختلال خواب نیز از مشکلات افراد در دوران کووید19 گزارش شده است. پژوهشها نشان دادهاند که شاخص کیفیت خواب افراد در دوران همهگیری کاهش پیدا میکند.
نحوهی واکنش افراد به تهدیدهای سلامت روان در طی دوران همهگیری میتواند به حمایت اجتماعی از سمت خانواده یا دوستان، وضعیت مالی، سلامت و پیشزمینهی عاطفی، جامعهی محل زندگی و بسیاری از عوامل دیگر بستگی داشته باشد. تغییراتی که ممکن است به دلیل همهگیری اتفاق بیفتد میتواند هرکسی را تحتتأثیر قرار دهد.
افرادی که ممکن است با شدت بیشتری به استرس و سایر مشکلات مربوط به سلامت روان ناشی از همهگیری پاسخ دهند عبارتند از:
- افرادی که بیشتر در معرض خطر بیماری شدید هستند (بهعنوان مثال افراد مسن و کسانی که دارای شرایط پزشکی خاصی هستند).
کودکان و نوجوانان
افرادی که از اعضای خانواده یا عزیزانشان مراقبت میکنند.
پرسنل خط مقدم مبارزه با این بیماری مانند ارائهدهندگان مراقبتهای بهداشتی، پزشکان، پرستاران
افراد شاغل در صنایع غذایی
مصرفکنندگان مواد مخدر
افرادی که شغل خود را از دست دادهاند، ساعات کار آنها کاهش یافته یا تغییرات عمدهی دیگری در شغل خود ایجاد کردهاند.
افرادی که دارای معلولیت هستند.
افرادی که از نظر اجتماعی منزوی هستند، از جمله کسانی که به تنهایی یا در مناطق روستایی یا مرزی زندگی میکنند.
گروههای اقلیت نژادی و قومی
بیخانمانها
افرادی که در یک محیط گروهی زندگی میکنند مانند خانههای سالمندان
راههای سالم برای کنار آمدن با استرس
- بدانید اگر بیمار و نگران هستید، چه کاری باید انجام دهید. قبل از شروع هرگونه خوددرمانی با یک متخصص تماس بگیرید.
بدانید از کجا و چگونه میتوانید خدمات درمانی و سایر منابع حمایتی، از جمله مشاوره یا درمان را دریافت کنید.
مراقب سلامتی عاطفی خود باشید. مراقبت از سلامتی عاطفی به شما کمک میکند تا درست فکر کنید و در برابر نیازهای ضروری برای محافظت از خود و خانواده واکنش نشان دهید.
از خواندن یا گوش دادن افراطی به اخبار پرهیز کنید. شنیدن مداوم درمورد همهگیری میتواند ناراحتکننده باشد.
نفس عمیق بکشید، نرمش و مراقبه کنید.
سعی کنید وعدههای غذایی سالم و متعادل بخورید.
به اندازهی کافی بخوابید.
از مصرف زیاد الکل و مواد مخدر خودداری کنید.
سعی کنید فعالیتهایی که از آنها لذت میبرید، انجام دهید.
با دیگران ارتباط برقرار کنید. با افراد مورد اعتماد خود در مورد نگرانیها و احساس خود صحبت کنید.
برای کمک به کاهش استرس، واقعیتها را بدانید.
دانستن حقایق مربوط به همهگیری و جلوگیری از انتشار شایعات میتواند به کاهش استرس کمک کند. درک خطر برای خود و افرادی که به آنها اهمیت میدهید میتواند به شما کمک کند با دیگران ارتباط برقرار کنید.
برگرفته از کتاب چکونه تاب بیاوریم ؟ ترجمه دکتر ریحانه جباری نشر حکمت کلمه ،1400