همه چیز درباره خواب؛ از اهمیت خواب تا دلیل خواب دیدن

بیشتر خواب‌هایی که می‌بینیم، در مرحله REM خواب (خواب همراه با حرکات سریع چشم) اتفاق می‌افتند. ما در طول شب به صورت مقطعی این مرحله را سپری می‌کنیم. مطالعات نشان می‌دهد که امواج مغزی ما در طول چرخه‌های REM به اندازه‌ی فعالیتشان در بیداری، در طول خواب هم فعال هستند. مرحله REM خواب توسط ساقه مغز (بخش پایینی مغز) ایجاد می‌شود اما خواب دیدن توسط مغز قدامی (قسمت جلویی مغز) حاصل می‌شود. اگر ساقه مغز آسیب ببیند، بیماران خواب می‌بینند اما وارد مرحله خواب REM نمی‌شوند. در حالی که اگر مغز قدامی آسیب ببیند، بیماران به مرحله خواب REM وارد می‌شوند اما خواب نمی‌بینند.


چرا خواب‌هایی که می‌بینیم، عجیب و غریب به نظر می‌آیند؟
این موضوع شاید با انتقال‌دهنده‌های عصبی یا مواد شیمیایی درون مغز مرتبط باشد. تعدادی از رویاهایی که در طول مرحله REM می‌بینیم، منطقی‌اند و برخی دیگر بسیار عجیب به نظر می‌رسند. استیل کولین (که مغز را فعال نگه می‌دارد) و دوپامین (که برخی از پژوهشگران آن را با توهم مرتبط می‌دانند) دو ماده شیمیایی هستند که در این زمینه نقش دارند. اگر میزان دوپامین افزایش پیدا کند، احتمالا خواب‌های عجیب و سورئالی خواهیم دید.

خواب‌های ما معنایی هم دارند؟
یکی از بحث‌برانگیزترین سؤال‌ها در مورد خواب همین است! در دهه ۱۹۵۰ میلادی، فروید بحث "تعبیر خواب" را به میان کشید، اما هنوز کسی نتوانسته ادعاهای او را ثابت کند. ما می‌دانیم که افراد دچار به اختلال اضطرابِ بعد از سانحه (PTSD) بیشتر کابوس می‌بینند. بنابراین خواب دیدن می‌تواند تحت تأثیر شرایط روانپزشکی و مشکلات روحی باشد. البته افراد عادی هم کابوس می‌بینند و به‌طور کل علت تئوری‌های متفاوتی در این زمینه وجود دارند.

 خواب ها چگونه به‌جود می‌آیند؟
مطالعات نشان می‌دهد که خواب‌ها بیشتر از تخیلات یا خاطرات شما و افکار انتزاعی و آرزوهایتان سرچشمه می‌گیرند تا از ادراک. البته جزئیات مربوط به خواب‌هایی که می‌بینیم، پس از بیدار شدن سریع محو می‌شوند و برای همین است که به یاد آوردن آنها پس از مدتی دشوار می‌شود.

چرا باید به خواب‌تان اهمیت دهید؟
خواب شبانه بین ۷ تا ۹ ساعت، باعث بهبود عملکرد مغز و بدن برای فعالیت‌ های روز بعد می‌ شود. در صورتی که خواب شبانه کافی نداشته باشید، بخصوص اگر این موضوع در شب‌های متعددی تکرار شود، شاهد تحلیل قوای بدنی خود خواهید بود. خواب کافی برای سلامت روحی و جسمی ما واجب و ضروری است. خوابیدن به‌اندازه‌ی غذا خوردن و نفس کشیدن برای بدن ما مهم است. مطالعات مختلفی در اوایل سال ۲۰۰۰ صورت گرفت که طی آنها دانشمندان به بررسی عوارض کمبود خواب پرداختند.

نتیجه‌ی تحقیقات نشان داد که خواب با چندین عملکرد مغزی مختلف در بدن انسان ارتباط مستقیم دارد، از جمله: تمرکز، بهره‌وری و توانایی شناختی. خوابیدن، در بازسازی و بهبودی عملکرد بدن مؤثر است. سیستم ایمنی هم از این قاعده مستثناء نیست. تحقیقات متعدد نشانگر این هستند که خواب با کیفیت و کافی در مبارزه با عفونت‌ها به بدن کمک می‌کند. 

یکی از نتایج به‌دست‌آمده از تحقیقات در زمینه خواب و سلامتی، این است که بین کمبود خواب و افسردگی رابطه مستقیمی وجود دارد. در یکی از این مطالعات، الگوهای خودکشی طی مدت ۱۰ سال بررسی شدند و نتیجه این بود که کمبود خواب یکی از عوامل مؤثر در بروز اینگونه حوادث است.مجله روان‌پزشکی استرالیا و نیوزیلند مطلبی را منتشر کرد که می‌گوید در افرادی که به اختلالات خواب مانند بی‌خوابی دچار هستند، احتمال بروز علائم افسردگی بیشتر است.

خواب، با هوش عاطفی و اجتماعی انسانها رابطه مستقیمی دارد. کسی که خواب کافی ندارد، به احتمال زیاد در تشخیص و درک احساسات و حالات، دچار مشکل می‌شود. در یکی از تحقیقات انجام‌شده، پاسخ افراد به محرک‌های عاطفی مورد بررسی قرار گرفت و نتیجه‌ بیانگر این بود که میزان همدلی عاطفی در افرادی که خواب کافی نداشتند، کمتر بود.