کسانی که در چالش‌ها و مصیبت‌های گذشته خود معانی رستگاری می‌یابند و داستان‌های زندگی خود را با ایده‌هایی که شامل عاملیت، کاوش یا ذهن بازتر می‌شود تعریف می‌کنند، از سطوح بالاتری از تاب‌آوری، سلامت روان و بلوغ شخصیتی برخوردارند

سارا حق بین
باشگاه تاب آوری
داستان‌سُرایی معمولاً به عنوان صحبت کردن یا نوشتن داستان توصیف می‌شود. اغلب داستان‌ها به منظور سرگرمی و جذب شنوندگان یا خوانندگان گفته یا نوشته می‌شوند. با این حال، داستان‌سُرایی در شکل دادن به سلامت روان نیز قدرتمند است.
زمانی‌که همراه با اعضای خانواده درباره اتفاقات روزانه و یا یک اتفاق خاص که برایمان رخ داده صحبت می‌کنیم، در حقیقت در حال قصه‌گویی هستیم. همچنین هنگامی‌که شروع یک رابطه عاشقانه را توصیف می‌کنیم، باز هم در حال قصه‌گویی هستیم. وقتی درباره رویدادها، شخصیت‌ها، اعمال، مضامین، احساسات و ایده‌ها صحبت می‌کنیم، در واقع بطور روزانه و هر لحظه از تکنیک‌های داستان‌گویی استفاده کرده‌ایم.
داستان‌گویی راهی است که ما برخی از گفتگوهای خود را شروع می‌کنیم. ما بیشتر از آنچه که تصور می‌کنیم داستان‌ها را با دیگران به اشتراک می‌گذاریم. داستان‌ها ما را به هم متصل می‌کنند.
پیوند بین داستان‌سُرایی و سلامت روان
تحقیقات انجام شده در زمینه روانشناسی داستان‌سُرایی، ارتباط بین داستان‌ها و به‌زیستی را نشان می‌دهد. کاوش در داستان‌های شخصی، تأمل در آنها، تغییر این روایت‌ها و به اشتراک گذاشتن آنها ممکن است ما را آسیب‌پذیر کند، اما به بهبود و رشد و افزایش تاب‌آوری ما نیز کمک می‌کند. با گفتن داستان، گوش دادن به داستان و به اشتراک گذاشتن داستان، ما برای سلامت روان خود اقدام موثری انجام می‌دهیم.
داستان درمانی به افراد کمک می‌کند تا از داستان‌های مشکل‌آفرینی که آنها را در زندگی عقب نگه می‌دارد عبور کنند. با به چالش کشیدن باورهای ناسالم و گسترش دیدگاه آنها نسبت به داستان‌های زندگی خود، داستان‌های جایگزین پیدا می‌کنند. این منجر به دیدگاه‌های جدیدتر و سالم‌تر می‌شود.
تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که وقتی صحبت از داستان‌های زندگی می‌شود، کسانی که در چالش‌ها و مصیبت‌های گذشته خود معانی رستگاری می‌یابند و داستان‌های زندگی خود را با ایده‌هایی که شامل عاملیت، کاوش یا ذهن بازتر می‌شود، تعریف می‌کنند، از سطوح بالاتری از تاب‌آوری، سلامت روان و بلوغ شخصیتی برخوردارند. عمل گفتن داستان به ما کمک می‌کند تا با دیگران ارتباط برقرار کنیم، معنا پیدا کنیم، زندگی خود را در یک روایت منسجم سازماندهی کنیم و خود را در داستان‌های دیگران غرق کنیم. در حالی که ما داستان‌ها را به اشتراک می‌گذاریم، سلامت روان و به‌زیستی خود را نیز بهبود می‌بخشیم.
 
فواید داستان سرایی

• مهارت‌های گوش‌دادن و تخیل را تقویت می‌کند. وقتی با تمام حواس خود تمرکز کنید و به داستان‌ها توجه کامل داشته باشید، شنونده فعالی می‌وید. تبدیل شدن به یک شنونده بهتر و فعال، یک مهارت اجتماعی عالی است. همچنین با خواندن کتاب‌های داستان، تخیل خود را توسعه می‌دهید و تفکر خود را منسجم‌تر می‌کنید. تخیل خوب گاهی اوقات می‌تواند افراد را قادر سازد تا استرس‌های زندگی را بهتر تحمل کنند و تاب‌آورتر شوند. وقتی یک فیلم ترسناک تماشا می‌کنیم، در داستان یک فیلم یا سریال غرق می‌شویم، در طول این ساعات، ما در حال حرکت و زندگی در دنیای خیالی هستیم. نویسنده، کارگردان، طراح صحنه و لباس، گروه تولید و دیگران این داستان را برای ما خلق می‌کنند.
  همدلی و حافظه را افزایش می‌دهد. زمانی‌که با شخصیت‌های داستان ارتباط برقرار می‌کنیم، مغز ما اُکسی‌توسین ترشح می‌کند. اُکسی توسین با همدلی مرتبط است، یک بلوک ساختمانی برای کمک به ما در ارتباط و تعمیق روابطمان. علاوه بر افزایش همدلی، یکی دیگر از مزایایی که از داستان‌سُرایی به دست می‌آوریم، بهبود حافظه است. جنیفر آکر، استاد بازاریابی در دانشکده کسب و کار استنفورد می‌گوید که مردم وقتی اطلاعات را در قالب داستان‌ها می‌شنوند، ۲۲ برابر بیشتر از واقعیت‌ها به یاد می‌آورند. به همین دلیل است که وقتی با یک داستان همراه می‌شویم، در واقع روی یک نتیجه سرمایه‌گذاری می کنیم یا از نظر احساسی حرکت می‌کنیم و این همان قدرت داستان در عمل است.
  احساسات مثبت را افزایش می‌دهد. براساس تحقیقات اخیر در روانشناسی مثبت‌گرا، نحوه گفتن داستان‌هایمان بر خلق و خو و تصور ما از خود تأثیرگذار است. داستان‌ها می‌توانند ما را سرحال کنند و حال و هوای ما را تغییر دهند. این تغییر روحیه و دیدگاه چیز کمی نیست. مقدار معقولی از احساسات مثبت و خوش‌بینی به ما این امکان را می‌دهد که بهتر با ناملایمات کنار بیاییم و با موانعی که با آن مواجه هستیم قدرتمندتر روبرو شویم. داستان‌ها می‌توانند روایت تاب‌آوری دیگران و الگویی برای ما باشند. در مطالعه‌ای که با کودکان بستری در بیمارستان در بخش مراقبت‌های ویژه انجام شد، یک جلسه قصه‌درمانی منجر به افزایش اُکسی توسین، کاهش کورتیزول و درد و همچنین تغییرات عاطفی مثبت در کودکان شد. قدرت داستان‌سُرایی در تنظیم عملکردهای فیزیولوژیکی و روانی را نباید نادیده گرفت. این یک مداخله ساده برای کاهش درد و ناراحتی و تغییر چشم انداز احساسی ما است.
  به مبتلایان به زوال عقل کمک می‌کند. افراد مبتلا به زوال عقل نیز از مشارکت در داستان‌گویی اجتماعی و خاطره‌درمانی سود برده‌اند. مانند بسیاری از هنرها از جمله موسیقی، نشان داده شده است که داستان‌سُرایی به افراد مسن جامعه کمک می‌کند تا مشکلات حافظه خود را برطرف کرده و بهبود بخشند. همچنین به ما کمک می‌کند تا با دیگران در ارتباط باشیم. اغلب سخنرانان نه تنها از داستان‌ها برای جذب مخاطبان خود استفاده می‌کنند بلکه حتی دانشمندانی که به دنبال ارتباط بهتر با افراد عادی و عموم مردم هستند، از داستان‌سُرایی استقبال می‌کنند.
  به ما کمک می‌کند تا از موفقیت‌ها و شکست‌ها، انگیزه بگیریم. تغییر روایت شخصی شما در پاسخ به موفقیت و شکست می‌تواند اثرات مثبتی داشته باشد. در تحقیقی که با نوجوانان در رابطه با پشتکار و پیشرفت تحصیلی انجام شد، دانشمندان دریافتند که روایت‌های جدید موجب می‌شود نوجوانان به روش‌های مثبت خودانگیخته شوند. روایت‌های موفقیت می‌توانند به افراد یادآوری کنند که چگونه در دستیابی به هدف مؤثر بوده‌اند، در نتیجه عزت‌نفس آن‌ها را افزایش می‌دهند و آن‌ها را تشویق می‌کنند تا دوباره موفقیت را هدف بگیرند. از سوی دیگر، روایت‌های شکست نیز تأثیرگذارند. وقتی رویدادها به روشی جدید به آنها گفته می‌شود، می‌توانند به افراد کمک کنند تا از تلاش‌هایشان قدردانی کنند، به خود اعتبار بدهند تا از پس چالش‌هایشان برآیند و آن‌ها را تشویق کنند که ببینند برای مقابله با چالش‌ها در آینده آمادگی بیشتری دارند.
  در به چالش کشیدن باورهای ناسالم و تغییر روایت کمک می‌کند. داستان‌درمانی به افراد کمک می‌کند  تا از داستان‌های مشکل‌آفرینی که آنها را در زندگی عقب نگه می‌دارد عبور کنند. آنها با به چالش کشیدن و گسترش دیدگاه خود نسبت به داستان‌های زندگی خود، داستان های جایگزین پیدا می‌کنند.
  به یافتن معنا و افزایش به‌زیستی کمک می‌کند. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که وقتی صحبت از داستان‌های زندگی می‌شود، کسانی که در چالش‌ها و مصیبت‌های گذشته خود معانی رستگاری می‌یابند و داستان‌های زندگی خود را با ایده‌هایی که شامل عاملیت، کاوش یا ذهن بازتر می‌شود تعریف می‌کنند، از سطوح بالاتری از تاب‌آوری، سلامت روان و بلوغ شخصیتی برخوردارند. عمل گفتن داستان به ما کمک می‌کند تا با دیگران ارتباط برقرار کنیم، معنا پیدا کنیم، زندگی خود را در یک روایت منسجم سازماندهی کنیم و خود را در داستان‌های دیگران غرق نماییم. در حالی‌که ما داستان‌ها را به اشتراک می‌گذاریم، سلامت روان و به‌زیستی  خود را نیز بهبود می‌بخشیم.