ضرب شناختی کند در کودکان
دکتر مهناز عسکریان، روانشناس، عضو هیئت علمی و مدیر گروه روانشاسی دانشگاه آزاد در ارتباط ضرب شناختی کند در کودکان در یادداشتی نوشتند: ضرب شناختی کند نوعی اختلال توجه ثانویه است که با علائمی نظیر خیال‌بافی، خیره شدن، سردرگمی، کندی حرکات، بی‌حالی، بی‌تفاوتی و خواب‌آلودگی در طول روز مشخص میشود. ضرب شناختی کند از جمله اختلالاتی است که در بین کودکان با بسیاری از اختلالات شایع دیگر مانند بیش فعالی و .. اشتباه گرفته میشود. به‌طور کلی نشانه‌های این اختلال و پیامدهای ناشی از آن سراسر زندگی افراد مبتلا را متأثر ساخته و تا حدودی در طول زندگی باقی می‌ماند و مشکلات بسیاری را برای افراد ایجاد می‌کند. ازجمله پیامدهای این اختلال نارسایی در پیشرفت تحصیلی و مشکلات تحصیلی، نارسایی در ویژگی‌های روانشناختی همچون اضطراب، افسردگی و نشانه‌های درونی سازی بیشتر و رفتارهای برونی‌سازی کمتر، نارسایی در کنشوری اجتماعی و کناره‌گیری و به طور کلی مشکلات سازگاری اجتماعی، مشکلات خواب و کیفیت زندگی پایین‌تر میباشد.
دکتر عسکریان افزود: یکی از حوزههایی که به نظر می‌رسد این کودکان با آن درگیر میباشند، نقص در فرآیند تصمیم‌گیری است. پژوهشها نشان داده‌اند که در فرایند تصمیم‌گیری نه‌تنها عوامل محیطی دخالت دارند، بلکه تصمیم‌گیری فرد از حالت‌های درونی نظیر هیجان‌ها نیز تأثیر می‌پذیرد. کودکان مبتلا به ضرب شناختی کند به دلیل اینکه مستعد درونی کردن رفتار بوده و نسبت به هیجان‌های منفی حساسیت بالایی دارند؛ در پاسخگویی به محرکها محتاطانه عمل کرده و زمان بیشتری برای ارائه پاسخ نیاز دارند؛ درنتیجه تصمیم‌گیریشان با مشکل مواجه میشود و زمان زیادی را صرف پردازش اطلاعات و انتخاب پاسخ مناسب میکنند.
این عضو هیئت علمی در ادامه نگاشت: یکی دیگر از حوزههایی که کودکان مبتلا به ضرب شناختی کند مشکل دارند، تعلل ورزی تحصیلی است. تعلل ورزی به‌صورت موکول کردن انجام تکالیف به زمانی دیرتر به دلایل متعدد تعریف‌شده است. کودکان مبتلا به ضرب شناختی کند به دلیل مشکلات بیشتر در خود نظارتی، پردازش اطلاعات اولیه و توجه پایدار ، در عملکرد تحصیلی با مشکل روبرو هستند و به همین دلیل قادر به انجام رساندن مقاصد خود نیستندو به‌احتمال قوی از تعلل ورزی بیشتری برخوردار باشند.
همچنین کودکان مبتلا به ضرب شناختی کند در مهارتهای اجتماعی نیز با مشکلاتی مواجه هستند. کودکان مبتلا به ضرب شناختی کند بیشتر مستعد درونی کردن رفتار هستند و این رفتارهای درونی سازی شده مانند عدم بیان نیازهای خود، کمرویی و خجالتی بودن، باعث کمتر شدن مهارتهای اجتماعی در این کودکان میشود. به طور کلی ضرب شناختی کند با انزوای اجتماعی و کناره‌گیری از همسالان و مشارکت کم در موقعیت‌های اجتماعی و اختلال در عملکرد بین فردی همراه است.
ازدیگرمشکلات کودکان با ضرب شناختی کند میتوان به ضعف درکارکردهای اجرایی مانند توجه، بازداری، انعطاف‌پذیری شناختی، برنامه‌ریزی، سازمان‌دهی، حل مسئله و ارزیابی عملکرد اشاره کرد.به طور کلی کودکان دارای ضرب شناختی کند ، دارای نارسایی‌های متعددی هستند که این نارسایی‌ها دارای سبب‌شناسی وعلت‌های گوناگون است. ازجمله این عوامل می‌تواند علت‌های ژنتیکی وعصب‌شناختی مختلف باشد.
علاوه بر تغییرات شناختی که در تصمیم‌گیری و حل مسائل نمود پیدا می‌کند، کودکان مبتلا به ضرب شناختی کند به دلیل اینکه مستعد درونی کردن رفتار بوده و نسبت به هیجان‌های منفی حساسیت بالایی دارند در برخورد و رویارویی با موقعیت‌های زندگی، توانایی کمی برای مدیریت و تنظیم هیجان دارند که علت آن، توانایی پایین در تجزیه و تفکیک هیجانات و ابراز آن به‌صورت سالم است. این ناتوانی در مقابله مؤثر با هیجان‌ها و مدیریت آنها، به سایر حوزه‌های زندگی کودک تعمیم پیداکرده و به مشکلاتی نظیر تعلل ورزی تحصیلی و نقص در مهارتهای اجتماعی منجر میشود . گاهی اوقات اهمال‌کاری صدمات جبران‌ناپذیری برای دانش آموزان به وجود می‌آورد.
با توجه به اینکه کودکان با ضرب شناختی کند مستعد ابتلا به باورهای منفی در مورد خود، عزت‌نفس پایین و خودکارآمدی پایین هستند؛ درنتیجه هنگامی‌که با شرایط استرس‌زا مثل امتحانات مدرسه و انجام تکالیف درسی مواجه می‌شوند راهبردهای مقابله‌ای ناکارآمد مثل اهمال‌کاری و اجتناب را به کار می‌برند که این راهبردها خود باعث تقویت باورهای منفی در مورد خود می‌شوند.
ازسویی مهارتهای اجتماعی که مجموعهای پیچیده از مهارت‌ها هستند و برای سازگاری و کنار آمدن با موقعیت‌های فشارزا حیاتی بوده، روابط سالم را پرورش داده و عملکرد کلی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. لذا، کمبود مهارتهای اجتماعی می‌تواند عدم پذیرش قواعد مدرسه، پرخاشگری لفظی و فیزیکی، یا سرپیچی از مسئولین مدرسه را در برداشته باشد. در کودکانی که دارای ضرب شناختی کندی میباشند ، مهارتهای اجتماعی این افراد نیزمحدود بوده و در تعاملات اجتماعی دچار نارسایی های فراوانی میگردند.
در پایان: از این رو در صورت حضور یک کودک با ضرب شناختی کند مشکلات عدیده ای برای اعضای خانواده در جهت سازگاری با شرایط طبیعی حاصل میگردد که ضروریست با بکارگیری از متخصصین این امر مانع از بروز هرگونه مشکلی گردیده و شرایط را بهبود بخشید. در این میانه متخصصین با شناسایی دقیق توان بالقوه کودک بهترین و مطلوبترین راهکار را برای بالفعل سازی آن بکار میبندد.
دکتر عسکریان افزود: یکی از حوزههایی که به نظر می‌رسد این کودکان با آن درگیر میباشند، نقص در فرآیند تصمیم‌گیری است. پژوهشها نشان داده‌اند که در فرایند تصمیم‌گیری نه‌تنها عوامل محیطی دخالت دارند، بلکه تصمیم‌گیری فرد از حالت‌های درونی نظیر هیجان‌ها نیز تأثیر می‌پذیرد. کودکان مبتلا به ضرب شناختی کند به دلیل اینکه مستعد درونی کردن رفتار بوده و نسبت به هیجان‌های منفی حساسیت بالایی دارند؛ در پاسخگویی به محرکها محتاطانه عمل کرده و زمان بیشتری برای ارائه پاسخ نیاز دارند؛ درنتیجه تصمیم‌گیریشان با مشکل مواجه میشود و زمان زیادی را صرف پردازش اطلاعات و انتخاب پاسخ مناسب میکنند.
این عضو هیئت علمی در ادامه نگاشت: یکی دیگر از حوزههایی که کودکان مبتلا به ضرب شناختی کند مشکل دارند، تعلل ورزی تحصیلی است. تعلل ورزی به‌صورت موکول کردن انجام تکالیف به زمانی دیرتر به دلایل متعدد تعریف‌شده است. کودکان مبتلا به ضرب شناختی کند به دلیل مشکلات بیشتر در خود نظارتی، پردازش اطلاعات اولیه و توجه پایدار ، در عملکرد تحصیلی با مشکل روبرو هستند و به همین دلیل قادر به انجام رساندن مقاصد خود نیستندو به‌احتمال قوی از تعلل ورزی بیشتری برخوردار باشند.
همچنین کودکان مبتلا به ضرب شناختی کند در مهارتهای اجتماعی نیز با مشکلاتی مواجه هستند. کودکان مبتلا به ضرب شناختی کند بیشتر مستعد درونی کردن رفتار هستند و این رفتارهای درونی سازی شده مانند عدم بیان نیازهای خود، کمرویی و خجالتی بودن، باعث کمتر شدن مهارتهای اجتماعی در این کودکان میشود. به طور کلی ضرب شناختی کند با انزوای اجتماعی و کناره‌گیری از همسالان و مشارکت کم در موقعیت‌های اجتماعی و اختلال در عملکرد بین فردی همراه است.
ازدیگرمشکلات کودکان با ضرب شناختی کند میتوان به ضعف درکارکردهای اجرایی مانند توجه، بازداری، انعطاف‌پذیری شناختی، برنامه‌ریزی، سازمان‌دهی، حل مسئله و ارزیابی عملکرد اشاره کرد.به طور کلی کودکان دارای ضرب شناختی کند ، دارای نارسایی‌های متعددی هستند که این نارسایی‌ها دارای سبب‌شناسی وعلت‌های گوناگون است. ازجمله این عوامل می‌تواند علت‌های ژنتیکی وعصب‌شناختی مختلف باشد.
علاوه بر تغییرات شناختی که در تصمیم‌گیری و حل مسائل نمود پیدا می‌کند، کودکان مبتلا به ضرب شناختی کند به دلیل اینکه مستعد درونی کردن رفتار بوده و نسبت به هیجان‌های منفی حساسیت بالایی دارند در برخورد و رویارویی با موقعیت‌های زندگی، توانایی کمی برای مدیریت و تنظیم هیجان دارند که علت آن، توانایی پایین در تجزیه و تفکیک هیجانات و ابراز آن به‌صورت سالم است. این ناتوانی در مقابله مؤثر با هیجان‌ها و مدیریت آنها، به سایر حوزه‌های زندگی کودک تعمیم پیداکرده و به مشکلاتی نظیر تعلل ورزی تحصیلی و نقص در مهارتهای اجتماعی منجر میشود . گاهی اوقات اهمال‌کاری صدمات جبران‌ناپذیری برای دانش آموزان به وجود می‌آورد.
با توجه به اینکه کودکان با ضرب شناختی کند مستعد ابتلا به باورهای منفی در مورد خود، عزت‌نفس پایین و خودکارآمدی پایین هستند؛ درنتیجه هنگامی‌که با شرایط استرس‌زا مثل امتحانات مدرسه و انجام تکالیف درسی مواجه می‌شوند راهبردهای مقابله‌ای ناکارآمد مثل اهمال‌کاری و اجتناب را به کار می‌برند که این راهبردها خود باعث تقویت باورهای منفی در مورد خود می‌شوند.
ازسویی مهارتهای اجتماعی که مجموعهای پیچیده از مهارت‌ها هستند و برای سازگاری و کنار آمدن با موقعیت‌های فشارزا حیاتی بوده، روابط سالم را پرورش داده و عملکرد کلی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. لذا، کمبود مهارتهای اجتماعی می‌تواند عدم پذیرش قواعد مدرسه، پرخاشگری لفظی و فیزیکی، یا سرپیچی از مسئولین مدرسه را در برداشته باشد. در کودکانی که دارای ضرب شناختی کندی میباشند ، مهارتهای اجتماعی این افراد نیزمحدود بوده و در تعاملات اجتماعی دچار نارسایی های فراوانی میگردند.
در پایان: از این رو در صورت حضور یک کودک با ضرب شناختی کند مشکلات عدیده ای برای اعضای خانواده در جهت سازگاری با شرایط طبیعی حاصل میگردد که ضروریست با بکارگیری از متخصصین این امر مانع از بروز هرگونه مشکلی گردیده و شرایط را بهبود بخشید. در این میانه متخصصین با شناسایی دقیق توان بالقوه کودک بهترین و مطلوبترین راهکار را برای بالفعل سازی آن بکار میبندد.
- منبع: اندیشه معاصر
