افزایش اختلالات وسواس فکری و عملی ذیل سایه پاندمی کرونا
به گزارش میگنا دکتر حسین ابراهیمی‌مقدم روز دوشنبه در گفت وگو با ایرنا افزود: رعایت صحیح پروتکل‌های بهداشتی نباید موجب نگرانی درباره بروز اختلالات وسواس فکری - عملی شود.
وی توضیح داد: انسان در طول دوران زندگی افکار وسواس‌گونه و وارسی‌های نامعقول همچون «آیا اجاق گاز را خاموش کردم، آیا در و پنجره‌ها را قفل کردم، (در دوران شیوع کرونا) آیا دستانم را به دقت شسته‌ام و...» را تجربه می‌کند.
این افکار و اندیشه در ذهن انسان چرخیده و توجه انسان را جلب می‌کند، اما به سرعت فراموش شده و ذهن را در درازمدت درگیر نمی‌کند، بنابراین به عنوان یک اختلال ذهنی - روانی هم شناخته نمی‌شود.
این استاد روانشناسی خاطرنشان کرد: اختلال وسواس فکری - عملی از دو جزء تشکیل میشود. وسواس‌های فکری که شامل افکار، تصورات و تکانه‌های رفتاری است وهوشیاری را اشغال می‌کند و وسواس‌های عملی که پاسخ بیمار به وسواس‌های فکری است.
کنترل وسواس‌های فکری دشوار است، این افکار و اندیشه زاییده ذهن بیمار بوده و از بیرون تحمیل نمی‌شود. بیمار نیز درک می‌کند که این افکار و اعمال، افراطی و نامعقول است و سعی در سرکوب رفتار خواهد داشت.
به گفته ابراهیمی‌مقدم، وارسی‌های افراط‌گونه، رعایت ترتیبی خاص در برخی اعمال (همچون شست وشوی دست‌ها) و شمارش و تکرار بیصدا و اجباری کلمات با هدف پیشگیری از وقایع ناگوار و پیشگیری از پریشانی و نگرانی از جمله این وسواس‌ها به شمار می‌رود.
وی با بیان اینکه وسواس‌های فکری عمدتا به وسواس‌های عملی همراه میشود، تاکید کرد: این اختلال روانی به دلیل اتلاف وقت و انرژی، فعالیت‌های روزمره را نیز تحت تاثیر قرار داده و روابط اجتماعی را مختل می‌کند.
علل اصلی ابتلاء به اختلالات «وسواس فکری - عملی» چیست؟
ابراهیمی‌مقدم یادآور شد: این اختلال از علل روانشناسی متعددی برخوردار بوده و مستلزم درمان‌های خاص است. برخی از بیماران این گروه به دلیل آسیب در انتقال دهنده‌های عصبی (نظیر سروتونین) به این بیماری مبتلا می‌شوند. بعضی از بیماران هم در ارتباط با شیارهای گیجگاهی از لحاظ مغذی دچار مشکل بوده و این آسیب را تجربه می‌کنند.
در دوران شیوع کرونا نیز بروز و تشدید اختلالات وسواسی ناشی از زمینه‌های بیماری در گذشته (قبل از پاندمی کرونا) بوده است. بنابراین رعایت پروتکل‌های بهداشتی مقابله با کرونا نباید با نگرانی در خصوص ابتلا به اختلالات وسواسی همراه شود.
وی ادامه داد: دیدگاه‌های روانکاوانه ریشه این بیماری را در فراگیری برخی آداب دوران کودکی عنوان می‌کند. به عنوان مثال، آداب سختگیرانه شست وشو در دروان کودکی سبب شخصیت نگهدارنده و بروز تعارضاتی میشود که در نهایت می‌تواند به وسواس بیانجامد.
به گفته ابراهیمی‌مقدم، دیدگاه‌های شناختی - رفتاری نیز این اختلال را آمیخته با افسردگی دانسته و به منظور معالجه هم درمان‌های شناختی - رفتاری را پیشنهاد می‌دهند.
برخی درمانگران نیز با اشاره به الگوهای رفتاری وسواسی، زمینه این بیماری را در رفتارهای وسواس‌گونه خانواده به ویژه پدر و مادر جستجو کرده و معتقدند این فرزندان از رفتار خانواده الگوبرداری و تقلید کرده‌اند. این درمانگران همچنین بر این باورند، این بیماران در دوران کودکی با انجام رفتارهای وسواس‌گونه از طرف خانواده تقویت و تایید دریافت کرده و بر این اساس در دوران بزرگسالی به اختلالات وسواسی مبتلا شده‌اند.
این استاد دانشگاه بیان داشت: این تقویت‌کننده‌ها باید برداشته شود. پاندمی کرونا بی‌تردید با بروز استرس و اضطراب همراه بود، اما ظهور اختلال‌های وسواسی با شیوع کرونا ناشی از زمینه‌های اختلالات روانی از گذشته است.
رعایت پروتکل‌های بهداشتی مقابله با کرونا هم در این دوران باید احساس امنیت خاطر انسان را افزایش و اضطراب را کاهش دهد. مقابله با کرونا و رعایت این ضوابط منجر به اختلالات وسواسی نشده و در صورت پیش‌زمینه بیماری تشدید شده و بروز می‌کند. بنابراین در صورت مشاهده زمینه این اختلال باید به سرعت برای پیشگیری از تشدید وضعیت و معالجه اقدام شود.
اختلال وسواس فکری-عملی که تحت عنوان اختلال وسواسی-جبری نیز شناخته میشود، از طریق افکار وسواس‌گونه ذهن بیمار را اشغال و او را وادار به تکرار مکرر اعمال خاص می‌کند.
براساس منابع رسمی، این بیماری با اختلال تیک، اختلال اضطراب و حتی افزایش خطر خودکشی همراه است.
وی توضیح داد: انسان در طول دوران زندگی افکار وسواس‌گونه و وارسی‌های نامعقول همچون «آیا اجاق گاز را خاموش کردم، آیا در و پنجره‌ها را قفل کردم، (در دوران شیوع کرونا) آیا دستانم را به دقت شسته‌ام و...» را تجربه می‌کند.
این افکار و اندیشه در ذهن انسان چرخیده و توجه انسان را جلب می‌کند، اما به سرعت فراموش شده و ذهن را در درازمدت درگیر نمی‌کند، بنابراین به عنوان یک اختلال ذهنی - روانی هم شناخته نمی‌شود.
این استاد روانشناسی خاطرنشان کرد: اختلال وسواس فکری - عملی از دو جزء تشکیل میشود. وسواس‌های فکری که شامل افکار، تصورات و تکانه‌های رفتاری است وهوشیاری را اشغال می‌کند و وسواس‌های عملی که پاسخ بیمار به وسواس‌های فکری است.
کنترل وسواس‌های فکری دشوار است، این افکار و اندیشه زاییده ذهن بیمار بوده و از بیرون تحمیل نمی‌شود. بیمار نیز درک می‌کند که این افکار و اعمال، افراطی و نامعقول است و سعی در سرکوب رفتار خواهد داشت.
به گفته ابراهیمی‌مقدم، وارسی‌های افراط‌گونه، رعایت ترتیبی خاص در برخی اعمال (همچون شست وشوی دست‌ها) و شمارش و تکرار بیصدا و اجباری کلمات با هدف پیشگیری از وقایع ناگوار و پیشگیری از پریشانی و نگرانی از جمله این وسواس‌ها به شمار می‌رود.
وی با بیان اینکه وسواس‌های فکری عمدتا به وسواس‌های عملی همراه میشود، تاکید کرد: این اختلال روانی به دلیل اتلاف وقت و انرژی، فعالیت‌های روزمره را نیز تحت تاثیر قرار داده و روابط اجتماعی را مختل می‌کند.
علل اصلی ابتلاء به اختلالات «وسواس فکری - عملی» چیست؟
ابراهیمی‌مقدم یادآور شد: این اختلال از علل روانشناسی متعددی برخوردار بوده و مستلزم درمان‌های خاص است. برخی از بیماران این گروه به دلیل آسیب در انتقال دهنده‌های عصبی (نظیر سروتونین) به این بیماری مبتلا می‌شوند. بعضی از بیماران هم در ارتباط با شیارهای گیجگاهی از لحاظ مغذی دچار مشکل بوده و این آسیب را تجربه می‌کنند.
در دوران شیوع کرونا نیز بروز و تشدید اختلالات وسواسی ناشی از زمینه‌های بیماری در گذشته (قبل از پاندمی کرونا) بوده است. بنابراین رعایت پروتکل‌های بهداشتی مقابله با کرونا نباید با نگرانی در خصوص ابتلا به اختلالات وسواسی همراه شود.
وی ادامه داد: دیدگاه‌های روانکاوانه ریشه این بیماری را در فراگیری برخی آداب دوران کودکی عنوان می‌کند. به عنوان مثال، آداب سختگیرانه شست وشو در دروان کودکی سبب شخصیت نگهدارنده و بروز تعارضاتی میشود که در نهایت می‌تواند به وسواس بیانجامد.
به گفته ابراهیمی‌مقدم، دیدگاه‌های شناختی - رفتاری نیز این اختلال را آمیخته با افسردگی دانسته و به منظور معالجه هم درمان‌های شناختی - رفتاری را پیشنهاد می‌دهند.
برخی درمانگران نیز با اشاره به الگوهای رفتاری وسواسی، زمینه این بیماری را در رفتارهای وسواس‌گونه خانواده به ویژه پدر و مادر جستجو کرده و معتقدند این فرزندان از رفتار خانواده الگوبرداری و تقلید کرده‌اند. این درمانگران همچنین بر این باورند، این بیماران در دوران کودکی با انجام رفتارهای وسواس‌گونه از طرف خانواده تقویت و تایید دریافت کرده و بر این اساس در دوران بزرگسالی به اختلالات وسواسی مبتلا شده‌اند.
این استاد دانشگاه بیان داشت: این تقویت‌کننده‌ها باید برداشته شود. پاندمی کرونا بی‌تردید با بروز استرس و اضطراب همراه بود، اما ظهور اختلال‌های وسواسی با شیوع کرونا ناشی از زمینه‌های اختلالات روانی از گذشته است.
رعایت پروتکل‌های بهداشتی مقابله با کرونا هم در این دوران باید احساس امنیت خاطر انسان را افزایش و اضطراب را کاهش دهد. مقابله با کرونا و رعایت این ضوابط منجر به اختلالات وسواسی نشده و در صورت پیش‌زمینه بیماری تشدید شده و بروز می‌کند. بنابراین در صورت مشاهده زمینه این اختلال باید به سرعت برای پیشگیری از تشدید وضعیت و معالجه اقدام شود.
اختلال وسواس فکری-عملی که تحت عنوان اختلال وسواسی-جبری نیز شناخته میشود، از طریق افکار وسواس‌گونه ذهن بیمار را اشغال و او را وادار به تکرار مکرر اعمال خاص می‌کند.
براساس منابع رسمی، این بیماری با اختلال تیک، اختلال اضطراب و حتی افزایش خطر خودکشی همراه است.
