زهرا نیا زاده
ارتباط تاب آوری با انواع استرس مثبت و منفی
باشگاه تاب آوری
ارتباط تاب آوری با استرس مثبت و استرس مخرب
مطالعات موج چهارم تاب اوری توضیح می دهد چرا برخی از افراد بهتر با استرس سازگار می شوند ویا ازتاب آوری بهتری برخودارهستند پژوهشگران در این عرصه تعامل بین هورمونهای مختلف، نوروپپتیدها، انتقالدهندههای عصبی و مدارهای عصبی مرتبط با تابآوری در مقابل آسیبپذیری در برابر اختلالات مرتبط با استرس را بررسی می کنند
هدف محققان این است که به صورت خلاصه و مرتب بیان کنند چگونه مکانیسمهای مختلف در بدن انسان و بهویژه مغزبه طور هماهنگ کار میکنند تا فردی را در طول عمرش کم و بیش از توانایی تاب اوری برخوردار و « در برابر استرس مقاوم » باشد .
اگرچه مطالعات متعددد مشخص کرده اند که عواملی مانند حمایت اجتماعی، شخصیت، خلق و خو و آمادگی جسمانی نقشی اساسی در سطوح تاب آوری دارند حتی اگر این بررسی های خاص شامل مطالعات مربوط به عوامل روانشناختی، ویژگیهای شخصیتی و انتخابهای سبک زندگی مرتبط با تابآوری نباشند .
راهبردهای مقابله ای کارآمد ، شوخ طبعی، سرسختی و برون گرایی می توانند تاب آوری را از طریق پرورش احساس تسلط، تعهد و شایستگی و همچنین توانایی کمک به دیگران از طریق پیوند ایجاد کنند. تمایل افرادی که از توانایی و تاب آوری خوبی برخودار هستند به ابراز احساسات مثبت در رابطه با رویدادهای منفی، آنها را قادر می سازد تا اضطراب و ترس خود را کنترل کنند
طیف گسترده ای ازمطالعات نشان داده اند که حمایت اجتماعی و یک شبکه اجتماعی چهره به چهره قوی کلید سلامت روانی است علاوه بر این، مطالعات مختلف گزارش کردهاند که سطح حمایت اجتماعی یک فرد میتواند تأثیر اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) ویا اختلال افسردگی اصلی (MDD) را کاهش دهد ویا تشدید کند.
جنین مطالعاتی د رحوزه تاب اوری معمولا سه هدف اصلی را دنبال میکنند :اول : بررسی وکشف حقیقت آن چیزی که افراد را از لحاظ تاب آوری متفاوت میکند دوم: کشف مکانیسم های عصبی شیمیایی، ژنتیک و اپی ژنتیکی که از قرار پایه نروبیولوژیک تاب آوری یا آسیب پذیری در برابر یک اختلال مرتبط با استرس هستند سوم:کشف اینکه توانایی مقابله با سطوح بالای استرس، ارثی یا اکتسابی از طریق آموزش خاص یا نتیجه ترکیبی از همه موارد فوق است.
اختلاف افراد در میزان تاب آوری از چه چیزی نشات میگیرد ؟
تفاوت قابل توجهی در نحوه واکنش افراد و واکنش به سطوح مختلف استرس و ناملایمات وجود دارد. در حالی که برخی از افراد پس از اینکه در معرض سطوح مخرب و سمی استرس قرار به پیگیری ها و مداخلات روانپزشکی همانند اختلال استرس پس از سانحه یا اختلال افسردگی اصلی می شوند، به نظر می رسد پوسته هیجانی وعاطفی برخی دیگراز جنس تفلون باشد به شکلی که از تجربیات استرس زا بدون نشان دادن علائم قابل توجهی از بیماری روانی با موفقیت عبور میکنند ویا هیچ مساله یا مشکلی به آنها نمی چسبد
در حالیکه میدانیم تجربه استرس شدید یا طولانی مدت به طور خودکار منجر به مشکلات سلامت روان نمی شود اما براستی چرا برخی از افراد قادر به غلبه بر استرس و سختی های باورنکردنی هستند، در حالی که زندگی دیگران به طور کامل توسط سطوح نسبتا شدیدی یا مقادیر مشابهی از استرس کاملا ویران و آشفته یا از مسیر خارج می شود در عین حالی که تاب آوری بهعنوان یک سازگاری مثبت و سازنده با ناملایمات و تجربیات آسیب زا مطرح است اماباید در نظر داشته باشیم تاب آوری یک متغیر روانپزشکی بشمار نمی آید .
ارتباط تاب آوری با استرس مثبت و استرس مخرب
استرس باعث واکنشهای فیزیولوژیکی و روانشناختی متناسب با « عامل استرس زا » می شود. این پاسخ معمولاً به عنوان 'جنگ یا گریز' شناخته می شود به طور کلی، انواع مختلفی ازعوامل استرس زا را می توان دریک طیف جای داد اگرمثبت وسازنده باشند به عنوان "چالش برانگیز" یا منفی ومضر باشند "تهدید کننده" تلقی کرد
مکانیسم 'جنگ یا گریز' بخشی از سندرم سازگاری عمومی است که در سال 1936 توسط دانشمند کانادایی هانس سلی تعریف شد. یافتههای تحول آفرین وی را درباره (استرس خوب) و (استرس بد) هنوز در خور توجه است مسلما ما در زندگی به استرس خوب (eustress ) نیاز داریم؛ چرا که بدون آن، انرژی و توانی برای بیدار شدن و سروع فعالیت های روزانه نخواهیم داشت در مقابل همه ما باید استرس بد را در زندگی روزمره خود مدیریت ومهار کنیم.
بدیهی است که مغز فرمانده و ارگان مرکزی است که مسئول نحوه مدیریت پاسخ ما به حوادث نامطلوب و انواع استرس است اطلاعات ادراکی را برای تهدیدات احتمالی پردازش می کند و پاسخ های مناسب را سازماندهی و اجرا می کند.
تنش و ناملایمات دوران کودکی تاب آوری را در دراز مدت تضعیف می کند.
مجموعه ای از شواهد تجربی نشان می دهد که عوامل نامطلوب محیطی ، درطول چرخه زندگی اغلب خطر ابتلا به آسیبهای روانی مرتبط با استرس را افزایش می دهد با این حال که میدانم همیشه اینگونه نیست بر عکس گاهی اوقات ناملایمات دوران کودکی از آدمی فولاد آبدیده میسازد وانسانی سخت کوش و پرتلاش تربیت میکند .
با این حال، مطالعات انسانی و حیوانی نشان می دهد که تجربه استرس شدید در اوایل زندگی تأثیر منفی بر رشد سالم سیستم پاسخ به استرس افراد داردو بطور کلی نمیتوان از تهدیدات وشرایط نامطلوب دوران کودکی دفاع کرد آسیب های دوران کودکی بهرحال می تواند باعث مشکلات طولانی مدت سلامت روان در بزرگسالی شود چرا که فعال شدن طولانی مدت سیستم پاسخ به استرس در دوران کودکی "آزار دهنده" در نظر گرفته می شود.
مواردی مانند آزار جسمی/عاطفی، سهل انگاری مستمر یا قرار گرفتن مداوم در معرض خشونت میتوانند رشد طبیعی مغز و شبکه های عصبی را مختل و ریسک ابتلا به اختلالات مربوط به استرس را دربزرگسالی افزایش دهند
مطالعات پرشمارنشان داده است که بیتوجهی والدین و رفتار توهینآمیز نسبت به کودکان به ویژه در هفته های اولیه خودکارآمدی کمتر و سطوح بالاتری از اضطراب و استرس را به دنبال خواهد داشت از نظر آماری، هرچه تجربههای استرسزا ویا نامطلوب که فرد در دوران کودکی با آنها مواجه شود بیشتر باشد، خطر ابتلا به مشکلات شناختی، عاطفی و روانشناختی در بزرگسالی بیشتر میشود. اما باز هم میتوان تاکید کرد که ، همیشه اینطور نیست.
باوربه دارا بودن درجه ای از کنترل ، قدرت یک عامل استرس زا را نفی می کند.
میزان کنترلی که فرد بر عامل استرس زا دارد و توانایی ایجاد تغییرات مثبت یا مدیریت آثار شوک و بحران میتواند جلوه ای از تاب آوری باشد خبرخوب این است که افراد میتوانند تابآوری را ازطریق تحربه و رویارویی با سختیها بیاموزند غلبه و عبور موفقیت آمیز ازموقعیت های استرس زا ممکن است تأثیر مفیدی در مورد ادراک فرد از کنترل و احساس تسلط بر استرس تقویت کند.
بر اساس منطق واکسیناسیون قرار گرفتن در معرض دوز مناسب از رویدادهای استرس زا به ویژه در اوایل زندگی ممکن است ما را دربرابر آنها مصون و از شدت واکنش های افراطی د ربرابر تنش واسترس بکاهدتلقیح استرس نوعی مصونیت در برابر عوامل تهدید کننده و قابل پیش بینی است که ممکن است در آینده رخ دهد مطالعات مرتبط نشان می دهد که محافظت بیش از حد از فرزندان ممکن است نتیجه معکوس داشته باشدو آنها را از کار بیاندازد اما از آنجایی که افراد آستانه استرس متفاوتی دارند، یک عامل استرس زا ممکن است تاب آوری را در یک فرد تقویت و در شخص دیگری منجر به صدمه یا آسیب شود همین جا مرز باریکی بین درماندگی آموخته شده و تلقیح استرس بوجود می آید که شایسته تامل است
کلام پایانی :
دردنیای پیچیده و غیرقابل پیشبینی ما، شناسایی راههای مؤثر برای کاهش استرس و افزایش تابآوری به یک وظیفه برای افراد ازهر طبقه و در هر سن و سال و نقش اجتماعی شده است لذا شناسایی و تقویت این عوامل به ویژه برای کسانی که بهطور حرفهای در محیطهای پر استرس کار میکنند، مفید خواهد بود.