سواد سلامت و محیط زیست
انسان سالم، شهر سالم، سکونتگاه سالم
دکتر برهان ولدبیگی
درباره "شهر سالم"
✅طرح ایده "شهر سالم" به سال ۱۹۸۴بر می گردد که مورد استقبال "سازمان جهانی بهداشت"(WHO) قرار گرفت،چون متولیان این سازمان چنین ایده ای را در راستای اجرایی شدن اهداف و سیاست های WHO می دانستند.اکنون پس از گذشت حدود ۴۰ سال ایده "شهر سالم" تبدیل به نهضتی جهانی شده است.
✅تحولات بعد از انقلاب صنعتی، مسائل و مشکلات زیادی را برای سکونتگاههای شهری بوجود آورده است( ازجمله افزایش جمعیت، کمبود مسکن،گسترش فقر، گسست رابطه بین شهر و طبیعت، آلودگی هوا و صدا و ترافیک وسایل موتوری، زاغه نشینی، کاهش سطح زندگی سالم اجتماعی).
✅طبق پیش بینی سازمان جهانی بهداشت، تا سال ۲۰۲۵ میلادی بیش از ۶۰٪ جمعیت جهان شهرنشین خواهند شد.این جمعیت، مشکلات فوق را تشدید خواهد کرد.با توجه به این که شهرها موجوداتى زنده و پویا و انسان محور هستند،اهمیت برنامه ریزی برای استقرار"شهر سالم" یا "سکونتگاه سالم" بر اساس"اصول و معیارهای ویژه" برای شهرها ضروری است.
✅یادمان باشد که شهر صرفاً مکان تجمع و اسکان یک جمعیت مشخص، ساختمان، خیابان و خودرو و سایر بناها نیست، بلکه همچون یک موجود و پیکره زنده و پویا و دارای تحرک همواره در حال تحول و دگرگونی است."سلامت شهر" در گرو داشتن محیط سالم و بسترهای مناسب اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، زیست محیطی، زیباشناختی، آموزشی، علمی، سیاسی، روانشناختی، بهداشتی، ورزشی و … است که "شهروندان" پایه، اساس و سرمایه اصلی آنرا تشکیل می دهند.
✅ طبق یک تعریف :"شهر سالم" شهری است که "به طور مداوم در ایجاد یا بهبود شرایط اجتماعی، کالبدی و توسعه منابع فعالیت کند و با این وسیله امکان عملکرد درست و کامل،جهت حداکثر بهره برداری از توان انسانها را فراهم آورد."
✅در سال ۱۹۸۶، کنفرانس"ارتقای بهداشت" در شهر "اتاوا"ی کانادا برگزار شد. اصول ارتقای بهداشت در این کنفرانس تصویب شد که بیشترین تأکید آن روی موارد زیر بود:
☑️اتخاذ سیاست کلی برای حفظ و ارتقای سلامت.
☑️ تقویت مشارکت اجتماعی
☑️ بهبود بخشی به مهارتهای شخصی.
☑️تجدید نظر در جهت گیری خدمات بهداشتی.
این اصول، چهارچوب پروژه "شهر سالم" سازمان جهانی بهداشت را فراهم نمود. این پروژه کلیه متولیان مسائل شهری را دور هم جمع کرده تا با استفاده از امکانات موجود با یک نظم هماهنگ و یک هدف معین برای سالم سازی محیط برنامه ریزی کنند.
✅در ایران اولین "سمپوزیوم شهر سالم" در آذرماه ۱۳۷۰ با حضور جمعی از کارشناسان عالیرتبه در تهران برگزار گردید
درباره "شهر سالم"
✅طرح ایده "شهر سالم" به سال ۱۹۸۴بر می گردد که مورد استقبال "سازمان جهانی بهداشت"(WHO) قرار گرفت،چون متولیان این سازمان چنین ایده ای را در راستای اجرایی شدن اهداف و سیاست های WHO می دانستند.اکنون پس از گذشت حدود ۴۰ سال ایده "شهر سالم" تبدیل به نهضتی جهانی شده است.
✅تحولات بعد از انقلاب صنعتی، مسائل و مشکلات زیادی را برای سکونتگاههای شهری بوجود آورده است( ازجمله افزایش جمعیت، کمبود مسکن،گسترش فقر، گسست رابطه بین شهر و طبیعت، آلودگی هوا و صدا و ترافیک وسایل موتوری، زاغه نشینی، کاهش سطح زندگی سالم اجتماعی).
✅طبق پیش بینی سازمان جهانی بهداشت، تا سال ۲۰۲۵ میلادی بیش از ۶۰٪ جمعیت جهان شهرنشین خواهند شد.این جمعیت، مشکلات فوق را تشدید خواهد کرد.با توجه به این که شهرها موجوداتى زنده و پویا و انسان محور هستند،اهمیت برنامه ریزی برای استقرار"شهر سالم" یا "سکونتگاه سالم" بر اساس"اصول و معیارهای ویژه" برای شهرها ضروری است.
✅یادمان باشد که شهر صرفاً مکان تجمع و اسکان یک جمعیت مشخص، ساختمان، خیابان و خودرو و سایر بناها نیست، بلکه همچون یک موجود و پیکره زنده و پویا و دارای تحرک همواره در حال تحول و دگرگونی است."سلامت شهر" در گرو داشتن محیط سالم و بسترهای مناسب اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، زیست محیطی، زیباشناختی، آموزشی، علمی، سیاسی، روانشناختی، بهداشتی، ورزشی و … است که "شهروندان" پایه، اساس و سرمایه اصلی آنرا تشکیل می دهند.
✅ طبق یک تعریف :"شهر سالم" شهری است که "به طور مداوم در ایجاد یا بهبود شرایط اجتماعی، کالبدی و توسعه منابع فعالیت کند و با این وسیله امکان عملکرد درست و کامل،جهت حداکثر بهره برداری از توان انسانها را فراهم آورد."
✅در سال ۱۹۸۶، کنفرانس"ارتقای بهداشت" در شهر "اتاوا"ی کانادا برگزار شد. اصول ارتقای بهداشت در این کنفرانس تصویب شد که بیشترین تأکید آن روی موارد زیر بود:
☑️اتخاذ سیاست کلی برای حفظ و ارتقای سلامت.
☑️ تقویت مشارکت اجتماعی
☑️ بهبود بخشی به مهارتهای شخصی.
☑️تجدید نظر در جهت گیری خدمات بهداشتی.
این اصول، چهارچوب پروژه "شهر سالم" سازمان جهانی بهداشت را فراهم نمود. این پروژه کلیه متولیان مسائل شهری را دور هم جمع کرده تا با استفاده از امکانات موجود با یک نظم هماهنگ و یک هدف معین برای سالم سازی محیط برنامه ریزی کنند.
✅در ایران اولین "سمپوزیوم شهر سالم" در آذرماه ۱۳۷۰ با حضور جمعی از کارشناسان عالیرتبه در تهران برگزار گردید
