روانشناسی سلامت چیست ؟
این شاخه از علم به مطالعات بین رشتهای بین علم پزشکی، تغذیه، جامعهشناسی و غیره میپردازد کلمه «روانشناسی سلامت» برای اولین بار توسط ماتارازو در سال ۱۹۸۰ به کار گرفته شد.
به گزارش میگنا روانشناسی سلامت یک حوزه تخصصی است که بر چگونگی تأثیر زیست شناسی، روانشناسی، رفتار و عوامل اجتماعی بر سلامت و بیماری تمرکز دارد روانشناسی سلامت بر ارتقای سلامت و همچنین پیشگیری ،بیماری ها و درمان آنها متمرکز است.
روانشناسان سلامت می توانند به افراد کمک کنند تا رفتارهای مشکل ساز را تغییر دهند تا سلامت و رفاه کلی خود را بهبود بخشند روانشناسی سلامت فرایندهای روانشناختی در سلامت، بیماری و سیستم مراقبتهای بهداشتی موضوع مطالعه خود میداند روانشناسان سلامت عوامل رفتاری مرتبط با سالم ماندن را بررسی میکنند و بررسی میکنند که چه طور میتوان به بهبود کیفیت زندگی و نیک زیستی بیماران با مشکلات سلامت، کمک کرد.
آنها همچنین افراد را در محیطهای تحقیقات تجربی، مورد بررسی قرار می دهند، همراه با برخی گروهها در محیط زندگی واقعی کار می-کنند و تعاملات بین متخصصان سلامت و بیماران را در سیستم مراقبتهای بهداشتی مورد مشاهده قرار میدهند. این حیطه از علم روانشناسی به تأثیرات متقابل سلامت جسم و روان بر یکدیگر میپردازد و تأکید بر این که عوامل روان شناختی میتواند بهطور مستقیم بر سلامت جسم اثرگذار باشد و برعکس. برای مثال، عوامل استرس زای محیطی که غالباً رخ میدهد، به صورت تجمعی بر محور آدرنال-غدهٔ هیپوفیز- هیپوتالاموس اثر میگذارد، به مرور زمان، میتواند به سلامت آسیب وارد نماید. عوامل رفتاری هم میتواند بر سلامت شخص اثر بگذارد. برای مثال، رفتارهای خاص میتواند، به مرور زمان، آسیب وارد کند (مصرف دخانیات، سوء مصرف مشروبات الکلی) یا ارتقا دهندهٔ سلامت باشد (ورزش، رژیم غذایی سالم).
روانشناسی سلامت یکی از رشتههای فرعی به سرعت در حال رشد در روانشناسی است و نظریه های مختلف از روانشناسی شخصیت، روانشناسی اجتماعی، روانشناسی رشد و روانشناسی زیستی را به کار میبرند تا چگونگی تأثیر عوامل روانشناختی بر سلامت را درک کرده و توضیح دهند. روان شناسان سلامت یک رویکرد روان شناختی زیستی اجتماعی را اتخاذ میکنند. یکی از مهمترین خدمات روانشناسان آموزشهای روانشناختی برای تغییر سبک زندگی بیماران شان است.
از مهمترین آن الگوها و سبک های زندگی سبک تغذیه میباشد، روانشناسان سلامت با ارائه الگو و سبک تغذیه ای سالم به مراجعان خود کمک حرفه ای مینمایند تا به کمک اصلاح الگوی تغذیه خود به سلامت پایدار روان و جسم دست یابند (بگو چه میخوری تا بگویم کیستی). به عبارت دیگر، روان شناسان سلامت، سلامت را علاوه بر این که مربوط به فرایندهای زیست شناختی (برای مثال، ویروس، تومور و غیره) میدانند، بر عوامل روانی اجتماعی نیز تأکید دارند.
روانشناسان سلامت با مداخلات تخصصی برای تغییر سبک زندگی مراجعان یا بیماران روی الگوی غذایی سالم نیز کار میکنند. رویکرد و الگوی زیستی- روانی- اجتماعی همچنین به عوامل روان شناختی (مانند افکار و اعتقادات)، رفتاری (مثلاً عادات)، و فرایندهای اجتماعی (مانند قومیت و وضعیت اقتصادی اجتماعی) هم مربوط میدانند.
با درک عوامل روان شناختی که ممکن است بر سلامت اثرگذار باشد، و با استفاده از این علم به صورت سازنده، روانشناسان سلامت میتوانند سلامت را با کار مستقیم با بیماران یا بهطور غیرمستقیم در برنامههای سلامت عمومی در مقیاس بزرگ بهبود بخشند. به علاوه، روانشناسان سلامت میتوانند در آموزش دیگر متخصصان مراقبت سلامت مشارکت نمایند (برای مثال، پزشکان و پرستاران) جهت منتفع شدن از دانشی که این علم هنگام برخورد با بیماران به وجود آوردهاست.
زمانی که فردی بیمار میشود، وارد سیستم مراقبتهای بهداشتی میشود. روانشناسی سلامت به بررسی موضوعات مختلفی میپردازد که با استفاده بیماران از خدمات بهداشتی مرتبط است، مانند تشخیص علائم و تصمیم برای کمک گرفتن، تعامل بین بیماران و متخصصان سلامت و پایبندی به برنامه های درمانی. برآورد شده است که بیش از ۵۰ درصد از جمعیت، علائم بیماری جسمی را در طول هر دوره دو هفتهای تجربه میکنند. تحقیقات در مورد ادراک علائم با کارهای اولیه لونتال شروع شد (Leventhal et al., 1984). او بین پنج باور در مورد علائم که بر رفتار بعدی تأثیر میگذارند (هویت، علت، عواقب، جدول زمانی، کنترل و اثربخشی درمان)، تمایز قائل شد. این پژوهش و پژوهشهای دیگر نشان میدهد که باورها در مورد علائم و واکنشهای احساسی به علائم نسبت به تجربه صرف علائم، تأثیر بسیار بیشتری بر تصمیم بیماران مبنی بر مشاوره با متخصصان پزشکی میگذارد.
روانشناسان سلامت همگام با دیگر متخصصان در کلینیکها و بیمارستانها، مراکز سلامت و بهداشت عمومی که در مقیاس بزرگ بر روی برنامههای ارتقاء سلامت و تغییر رفتار مشغول بکارند، و در مراکز و دانشگاههای علوم پزشکی جایی که آنها به تدریس پرداخته و پژوهشها را انجام میدهند به ایفای وظیفه میپردازند.به گزارش میگنا اگرچه بارقههای اولیه این علم را میتوان در رشتهٔ روانشناسی بالینی جستجو کرد، تحقیقات روانشناسی سلامت، میتواند فرایندهای زیربنای سلامت و بیماری را آشکار سازد و بر اساس آن، پیشنهاد تغییراتی را در سیستم مراقبتهای بهداشتی به منظور بهینه کردن اثربخشی بدهد. هسته روانشناسی سلامت، مفهوم رفتار سلامت است که نقش عمدهای در ارتقاء سلامت، پیشگیری از بیماری، شروع بیماری و رفتار بیمار در یک محیط درمان از طریق مسیرهای فیزیولوژیکی و روانشناختی دارد.
چهار گرایش مختلف در روانشناسی سلامت و یک رشته مرتبط، روانشناسی سلامت شغلی(OHP)،
در گذر زمان تکامل یافتهاند. چهار گرایش شامل روانشناسی سلامت بالینی، روانشناسی سلامت عمومی، روانشناسی سلامت جامعه و روانشناسی سلامت انتقادی هستند.
سازمانهای حرفهای و تخصصی در خصوص بخش روانشناسی سلامت شامل بخش ۳۸ انجمن روانشناسی آمریکا انجمن روانشناسی آمریکا (APA)،بخش روانشناسی سلامت انجمن روانشناختی بریتانیا (BPS) و جامعهٔ روانشناسی سلامت اروپاهستند. مرکز تآیید صلاحیت پیشرفته در آمریکا به عنوان یک روانشناس سلامت بالینی از طریق انجمن روانشناسی حرفهای آمریکا فراهم میگردد.
به گزارش میگنا روانشناسی سلامت یک حوزه تخصصی است که بر چگونگی تأثیر زیست شناسی، روانشناسی، رفتار و عوامل اجتماعی بر سلامت و بیماری تمرکز دارد روانشناسی سلامت بر ارتقای سلامت و همچنین پیشگیری ،بیماری ها و درمان آنها متمرکز است.
روانشناسان سلامت می توانند به افراد کمک کنند تا رفتارهای مشکل ساز را تغییر دهند تا سلامت و رفاه کلی خود را بهبود بخشند روانشناسی سلامت فرایندهای روانشناختی در سلامت، بیماری و سیستم مراقبتهای بهداشتی موضوع مطالعه خود میداند روانشناسان سلامت عوامل رفتاری مرتبط با سالم ماندن را بررسی میکنند و بررسی میکنند که چه طور میتوان به بهبود کیفیت زندگی و نیک زیستی بیماران با مشکلات سلامت، کمک کرد.
آنها همچنین افراد را در محیطهای تحقیقات تجربی، مورد بررسی قرار می دهند، همراه با برخی گروهها در محیط زندگی واقعی کار می-کنند و تعاملات بین متخصصان سلامت و بیماران را در سیستم مراقبتهای بهداشتی مورد مشاهده قرار میدهند. این حیطه از علم روانشناسی به تأثیرات متقابل سلامت جسم و روان بر یکدیگر میپردازد و تأکید بر این که عوامل روان شناختی میتواند بهطور مستقیم بر سلامت جسم اثرگذار باشد و برعکس. برای مثال، عوامل استرس زای محیطی که غالباً رخ میدهد، به صورت تجمعی بر محور آدرنال-غدهٔ هیپوفیز- هیپوتالاموس اثر میگذارد، به مرور زمان، میتواند به سلامت آسیب وارد نماید. عوامل رفتاری هم میتواند بر سلامت شخص اثر بگذارد. برای مثال، رفتارهای خاص میتواند، به مرور زمان، آسیب وارد کند (مصرف دخانیات، سوء مصرف مشروبات الکلی) یا ارتقا دهندهٔ سلامت باشد (ورزش، رژیم غذایی سالم).
روانشناسی سلامت یکی از رشتههای فرعی به سرعت در حال رشد در روانشناسی است و نظریه های مختلف از روانشناسی شخصیت، روانشناسی اجتماعی، روانشناسی رشد و روانشناسی زیستی را به کار میبرند تا چگونگی تأثیر عوامل روانشناختی بر سلامت را درک کرده و توضیح دهند. روان شناسان سلامت یک رویکرد روان شناختی زیستی اجتماعی را اتخاذ میکنند. یکی از مهمترین خدمات روانشناسان آموزشهای روانشناختی برای تغییر سبک زندگی بیماران شان است.
از مهمترین آن الگوها و سبک های زندگی سبک تغذیه میباشد، روانشناسان سلامت با ارائه الگو و سبک تغذیه ای سالم به مراجعان خود کمک حرفه ای مینمایند تا به کمک اصلاح الگوی تغذیه خود به سلامت پایدار روان و جسم دست یابند (بگو چه میخوری تا بگویم کیستی). به عبارت دیگر، روان شناسان سلامت، سلامت را علاوه بر این که مربوط به فرایندهای زیست شناختی (برای مثال، ویروس، تومور و غیره) میدانند، بر عوامل روانی اجتماعی نیز تأکید دارند.
روانشناسان سلامت با مداخلات تخصصی برای تغییر سبک زندگی مراجعان یا بیماران روی الگوی غذایی سالم نیز کار میکنند. رویکرد و الگوی زیستی- روانی- اجتماعی همچنین به عوامل روان شناختی (مانند افکار و اعتقادات)، رفتاری (مثلاً عادات)، و فرایندهای اجتماعی (مانند قومیت و وضعیت اقتصادی اجتماعی) هم مربوط میدانند.
با درک عوامل روان شناختی که ممکن است بر سلامت اثرگذار باشد، و با استفاده از این علم به صورت سازنده، روانشناسان سلامت میتوانند سلامت را با کار مستقیم با بیماران یا بهطور غیرمستقیم در برنامههای سلامت عمومی در مقیاس بزرگ بهبود بخشند. به علاوه، روانشناسان سلامت میتوانند در آموزش دیگر متخصصان مراقبت سلامت مشارکت نمایند (برای مثال، پزشکان و پرستاران) جهت منتفع شدن از دانشی که این علم هنگام برخورد با بیماران به وجود آوردهاست.
زمانی که فردی بیمار میشود، وارد سیستم مراقبتهای بهداشتی میشود. روانشناسی سلامت به بررسی موضوعات مختلفی میپردازد که با استفاده بیماران از خدمات بهداشتی مرتبط است، مانند تشخیص علائم و تصمیم برای کمک گرفتن، تعامل بین بیماران و متخصصان سلامت و پایبندی به برنامه های درمانی. برآورد شده است که بیش از ۵۰ درصد از جمعیت، علائم بیماری جسمی را در طول هر دوره دو هفتهای تجربه میکنند. تحقیقات در مورد ادراک علائم با کارهای اولیه لونتال شروع شد (Leventhal et al., 1984). او بین پنج باور در مورد علائم که بر رفتار بعدی تأثیر میگذارند (هویت، علت، عواقب، جدول زمانی، کنترل و اثربخشی درمان)، تمایز قائل شد. این پژوهش و پژوهشهای دیگر نشان میدهد که باورها در مورد علائم و واکنشهای احساسی به علائم نسبت به تجربه صرف علائم، تأثیر بسیار بیشتری بر تصمیم بیماران مبنی بر مشاوره با متخصصان پزشکی میگذارد.
روانشناسان سلامت همگام با دیگر متخصصان در کلینیکها و بیمارستانها، مراکز سلامت و بهداشت عمومی که در مقیاس بزرگ بر روی برنامههای ارتقاء سلامت و تغییر رفتار مشغول بکارند، و در مراکز و دانشگاههای علوم پزشکی جایی که آنها به تدریس پرداخته و پژوهشها را انجام میدهند به ایفای وظیفه میپردازند.به گزارش میگنا اگرچه بارقههای اولیه این علم را میتوان در رشتهٔ روانشناسی بالینی جستجو کرد، تحقیقات روانشناسی سلامت، میتواند فرایندهای زیربنای سلامت و بیماری را آشکار سازد و بر اساس آن، پیشنهاد تغییراتی را در سیستم مراقبتهای بهداشتی به منظور بهینه کردن اثربخشی بدهد. هسته روانشناسی سلامت، مفهوم رفتار سلامت است که نقش عمدهای در ارتقاء سلامت، پیشگیری از بیماری، شروع بیماری و رفتار بیمار در یک محیط درمان از طریق مسیرهای فیزیولوژیکی و روانشناختی دارد.
چهار گرایش مختلف در روانشناسی سلامت و یک رشته مرتبط، روانشناسی سلامت شغلی(OHP)،
در گذر زمان تکامل یافتهاند. چهار گرایش شامل روانشناسی سلامت بالینی، روانشناسی سلامت عمومی، روانشناسی سلامت جامعه و روانشناسی سلامت انتقادی هستند.
سازمانهای حرفهای و تخصصی در خصوص بخش روانشناسی سلامت شامل بخش ۳۸ انجمن روانشناسی آمریکا انجمن روانشناسی آمریکا (APA)،بخش روانشناسی سلامت انجمن روانشناختی بریتانیا (BPS) و جامعهٔ روانشناسی سلامت اروپاهستند. مرکز تآیید صلاحیت پیشرفته در آمریکا به عنوان یک روانشناس سلامت بالینی از طریق انجمن روانشناسی حرفهای آمریکا فراهم میگردد.