هشدار! باتوجه به سردشدن هوا ، مدارس، میزبان میهمان موزی میشوند!
برنا: اگر چه بهبود وضعیت بهداشتی، اقتصادی و اجتماعی تاثیر به سزایی در کاهش آلودگی به شپش داشته است، اما همچنان این انگل گستردگی جهانی دارد، به طوریکه در دهه گذشته در ایالات متحده آمریکا هر سال 6 میلیون مورد ابتلا به شپش گزارش میشود.
شپش مختص جامعه یا طبقه اجتماعی خاصی نبوده و تمام افراد جامعه را مخصوصا در فصول سرد سال ممکن است درگیر کند شیوع این بیماری در کودکان بسیار بیشتر است و در جنس مونث شایعتر از جنس مذکر است.
ابتلا به شپش سر در تمام جوامع دیده میشود، برای مثال در بچههای مدارس ابتدایی کانادا در هر زمان حدود 2 درصد ابتلا به شپش سر وجود دارد به عبارتی دیگر ابتلا به شپش به وضعیت اقتصادی نداشته در تمام طبقات اجتماع ممکن است رخ دهد و حتی در مومیاییهای مصر باستان هم رشکهای مرده دیده شده است.
شپش حشرهای است که زندگی انگلی دارد و از خون انسان تغذیه میکند. بزاق شپش حاوی مواد ضد انعقادی است که از لخته شدن خون جلوگیری کرده و خارش شدیدی را موجب میشود در واقع شپش نمیپرد، نمیجهد بلکه حرکت لغزشی دارد و این امر موجب خارش میشود.
شپش علاوه بر ناراحتیهای که در اثر گزش ایجاد میکند ناقل بیماری تیفوس و تب راجعه نیز است بنابراین آگاهی از علایم و نشانههای این بیماری در مدارس، گامی مثبت در جهت کنترل بیماری محسوب میشود. این انگل خارجی بدن انسان میتواند تن، سر و عانه (ناحیه تناسلی) را آلوده کند. تخم شپش رشک، نام دارد و بیضی شکل و سفید رنگ و به اندازه ته سنجاق است و به مو و درز لباس ها میچسبد.
شپش انواع مختلفی دارد
شپش سر در موهای سر زندگی میکند و عقب سر و قسمت پشت گوش را مورد گزش قرار میدهد.
شپش بدن در مسر درزهای داخلی و چین های لباس ها زندگی میکند.
شپش عانه در محل عانه است و احتمالا در سایر نقاط بدن ممکن است مشاهده شود در بچهها شپش عانه در پلکها و مژهها نیز یافت شده است.
مهمترین راههای انتقال شپش از طریق تماس مستقیم افراد سالم با افراد آلوده، از طریق تماس غیر مستقیم به صورت استفاده از وسایل شخصی الوده مانند: لباس ها، پتو، ماحفه، شانه، کلاه، روسری و ... و همچنین از بیماری در سنین مدرسه 18-7 سالگی بسیار شایع تر از سنین دیگر است و در هر دو جنس مذکر و مونث دیده میشود این بیماری اگر به مدت طولانی ادامه یابد احتمال گسترش آن به قسمتهای دیگر بدن وجود دارد.
همچنین علائم ابتلا به شپش سر، خارش شدید، التهاب و تورم در ناحیه ریشه مو بدلیل خاراندن شدید، بزرگ و حساس شدن غدد لنفاوی پشت گوش و پشت سر و گردن است.
علائم ابتلا به شپش بدن، خارش شدید بدن، ضخیم شدن پوست، ضایعات پوستی به صورت بثورات ریز قرمز رنگ است. همچنین علائم ابتلا به شپش عانه خارش غیر قابل تحمل در ناحیه عانه و لکه های آبی رنگ است.
یکی از راههای پیشگیری از ابتلا به شپش آموزش به مردم در مورد شتشوی لباس و ملحفه در آب جوش به مدت 30 دقیقه یا استفاده از ماشین لباسشویی خشک کن و اتو کردن درزهای لباس برای از بین بردن شپش و رشک، رعایت بهداشت فردی (به خصوص استحمام مرتب)، شانه کردن روزانه موی سر، شستشوی منظم لباس ها، روسری، کلاه و ...، عدم استفاده از شانه، برس و کلاه دیگران، تمیز کردن همه روزه برس و شانه، پرهیز از تماس با اشیاء و لباس های فرد آلوده، کنترل روزانه موی سر و بازدید بدن دانش آموزان در مدرسه و ورزشگاهها و گزارش موارد آلوده مشاهده شده به نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی است.
درمان مناسب فرد و سایر افراد خانواده بهطور همزمان طبق دستورهای مراکز بهداشتی درمانی، اتو کردن لباس ها به خصوص درزهای لباس، جوشاندن کلیه وسایل شخصی آلوده در آب جوش به مدت حداقل نیم ساعت (در مورد شپش تن)، شستشوی منظم و یا پودر پاشی وسایل خواب و سایر وسایلی که قابل شستشو نبوده یا شستشوی آنها مشکل است و استفاده از داروهای ضد شپش از جمله شامپو و لوسیون گامابنزن، شامپو پرمترین طبق دستور پزشک از جمله روش درمان شپش است.
نکته اول و مهترین نکته این است که این دارو شدید آسمی است این دارها به هیچ عنوان خوراکی نیست دارو را در حمام مصرف کنید و بعد از آلوده شدن دست به دارو هرگز دست را به دهن نگذارید و با دست آلوده چیزی نخورید.
پرمترین دارویی است که به عنوان داروی انتخابی درمان شپش توصیه شده است و به صورت شامپو، محلول سرشوی، پودر لوسیون و کرم موجود است. البته در مرکز بهداشت نیز موجود است که در صورت مراجعه در صورت رایگان تحویل داده میشود.
ابتدا موها را مرطوب کرده سپس با شامپو یا محلول سر شوی 1درصد موها را آغشته کنید لازم است ماده مورد نظر کاملا به کف سر و ساقه مود مالیده و ماساژ داده شود و آنگاه پس از 10 دقیقه شسته شود این مشتقات باعث مسمومیت نمیشود و اثر ابقایی بر موهای سر دارد و تا یک هفته در مو باقی میماند و روی رشک نیز اثر کشندگی دارند گاهی اوقات ضروری است که درمان تکرار شود در این مورد نیز لازم است پس از خشک کردن کامل موها و با استفاده از روش خیساندن مو در سرکه و شانه کردن رشکها را از مو جدا کنید.
استفاده از سرکه راه دیگری نیز برای مبارزه با شپش سر است که دو قاشق غذاخوری سرکه را در یک لیتر آب حل کنید سپس تمام سر و موها را با این محلول خیس کنید بعد از چند دقیقه با یک شانه دندانه ریز به جدا کردن آنها از موها کمک میکند.
دو بار درمان به فاصله 7- 10 روز لازم است، چرا که اگر چه با درمان نخست شپشهای سر و اکثر تخمهای آن از بین میروند، اما از آنجایی که امکان سر برون آوردن آنها تا 7 روز بعد از تخمگذاری وجود دارد لذا بهتر است به فاصله 7 تا 10 روز درمان انجام شود.همچنین تمام موارد تماس احتمالی باید درمان شود در غیر این صورت همیشه احتمال ابتلای مجدد وجود خواهد داشت.
مه پاره حقی مقدم مسئول کنترل عفونت و دبیر کمیته آموزش بیمارستان خاتم الانبیاء (ص)
شپش مختص جامعه یا طبقه اجتماعی خاصی نبوده و تمام افراد جامعه را مخصوصا در فصول سرد سال ممکن است درگیر کند شیوع این بیماری در کودکان بسیار بیشتر است و در جنس مونث شایعتر از جنس مذکر است.
ابتلا به شپش سر در تمام جوامع دیده میشود، برای مثال در بچههای مدارس ابتدایی کانادا در هر زمان حدود 2 درصد ابتلا به شپش سر وجود دارد به عبارتی دیگر ابتلا به شپش به وضعیت اقتصادی نداشته در تمام طبقات اجتماع ممکن است رخ دهد و حتی در مومیاییهای مصر باستان هم رشکهای مرده دیده شده است.
شپش حشرهای است که زندگی انگلی دارد و از خون انسان تغذیه میکند. بزاق شپش حاوی مواد ضد انعقادی است که از لخته شدن خون جلوگیری کرده و خارش شدیدی را موجب میشود در واقع شپش نمیپرد، نمیجهد بلکه حرکت لغزشی دارد و این امر موجب خارش میشود.
شپش علاوه بر ناراحتیهای که در اثر گزش ایجاد میکند ناقل بیماری تیفوس و تب راجعه نیز است بنابراین آگاهی از علایم و نشانههای این بیماری در مدارس، گامی مثبت در جهت کنترل بیماری محسوب میشود. این انگل خارجی بدن انسان میتواند تن، سر و عانه (ناحیه تناسلی) را آلوده کند. تخم شپش رشک، نام دارد و بیضی شکل و سفید رنگ و به اندازه ته سنجاق است و به مو و درز لباس ها میچسبد.
شپش انواع مختلفی دارد
شپش سر در موهای سر زندگی میکند و عقب سر و قسمت پشت گوش را مورد گزش قرار میدهد.
شپش بدن در مسر درزهای داخلی و چین های لباس ها زندگی میکند.
شپش عانه در محل عانه است و احتمالا در سایر نقاط بدن ممکن است مشاهده شود در بچهها شپش عانه در پلکها و مژهها نیز یافت شده است.
مهمترین راههای انتقال شپش از طریق تماس مستقیم افراد سالم با افراد آلوده، از طریق تماس غیر مستقیم به صورت استفاده از وسایل شخصی الوده مانند: لباس ها، پتو، ماحفه، شانه، کلاه، روسری و ... و همچنین از بیماری در سنین مدرسه 18-7 سالگی بسیار شایع تر از سنین دیگر است و در هر دو جنس مذکر و مونث دیده میشود این بیماری اگر به مدت طولانی ادامه یابد احتمال گسترش آن به قسمتهای دیگر بدن وجود دارد.
همچنین علائم ابتلا به شپش سر، خارش شدید، التهاب و تورم در ناحیه ریشه مو بدلیل خاراندن شدید، بزرگ و حساس شدن غدد لنفاوی پشت گوش و پشت سر و گردن است.
علائم ابتلا به شپش بدن، خارش شدید بدن، ضخیم شدن پوست، ضایعات پوستی به صورت بثورات ریز قرمز رنگ است. همچنین علائم ابتلا به شپش عانه خارش غیر قابل تحمل در ناحیه عانه و لکه های آبی رنگ است.
یکی از راههای پیشگیری از ابتلا به شپش آموزش به مردم در مورد شتشوی لباس و ملحفه در آب جوش به مدت 30 دقیقه یا استفاده از ماشین لباسشویی خشک کن و اتو کردن درزهای لباس برای از بین بردن شپش و رشک، رعایت بهداشت فردی (به خصوص استحمام مرتب)، شانه کردن روزانه موی سر، شستشوی منظم لباس ها، روسری، کلاه و ...، عدم استفاده از شانه، برس و کلاه دیگران، تمیز کردن همه روزه برس و شانه، پرهیز از تماس با اشیاء و لباس های فرد آلوده، کنترل روزانه موی سر و بازدید بدن دانش آموزان در مدرسه و ورزشگاهها و گزارش موارد آلوده مشاهده شده به نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی است.
درمان مناسب فرد و سایر افراد خانواده بهطور همزمان طبق دستورهای مراکز بهداشتی درمانی، اتو کردن لباس ها به خصوص درزهای لباس، جوشاندن کلیه وسایل شخصی آلوده در آب جوش به مدت حداقل نیم ساعت (در مورد شپش تن)، شستشوی منظم و یا پودر پاشی وسایل خواب و سایر وسایلی که قابل شستشو نبوده یا شستشوی آنها مشکل است و استفاده از داروهای ضد شپش از جمله شامپو و لوسیون گامابنزن، شامپو پرمترین طبق دستور پزشک از جمله روش درمان شپش است.
نکته اول و مهترین نکته این است که این دارو شدید آسمی است این دارها به هیچ عنوان خوراکی نیست دارو را در حمام مصرف کنید و بعد از آلوده شدن دست به دارو هرگز دست را به دهن نگذارید و با دست آلوده چیزی نخورید.
پرمترین دارویی است که به عنوان داروی انتخابی درمان شپش توصیه شده است و به صورت شامپو، محلول سرشوی، پودر لوسیون و کرم موجود است. البته در مرکز بهداشت نیز موجود است که در صورت مراجعه در صورت رایگان تحویل داده میشود.
ابتدا موها را مرطوب کرده سپس با شامپو یا محلول سر شوی 1درصد موها را آغشته کنید لازم است ماده مورد نظر کاملا به کف سر و ساقه مود مالیده و ماساژ داده شود و آنگاه پس از 10 دقیقه شسته شود این مشتقات باعث مسمومیت نمیشود و اثر ابقایی بر موهای سر دارد و تا یک هفته در مو باقی میماند و روی رشک نیز اثر کشندگی دارند گاهی اوقات ضروری است که درمان تکرار شود در این مورد نیز لازم است پس از خشک کردن کامل موها و با استفاده از روش خیساندن مو در سرکه و شانه کردن رشکها را از مو جدا کنید.
استفاده از سرکه راه دیگری نیز برای مبارزه با شپش سر است که دو قاشق غذاخوری سرکه را در یک لیتر آب حل کنید سپس تمام سر و موها را با این محلول خیس کنید بعد از چند دقیقه با یک شانه دندانه ریز به جدا کردن آنها از موها کمک میکند.
دو بار درمان به فاصله 7- 10 روز لازم است، چرا که اگر چه با درمان نخست شپشهای سر و اکثر تخمهای آن از بین میروند، اما از آنجایی که امکان سر برون آوردن آنها تا 7 روز بعد از تخمگذاری وجود دارد لذا بهتر است به فاصله 7 تا 10 روز درمان انجام شود.همچنین تمام موارد تماس احتمالی باید درمان شود در غیر این صورت همیشه احتمال ابتلای مجدد وجود خواهد داشت.
مه پاره حقی مقدم مسئول کنترل عفونت و دبیر کمیته آموزش بیمارستان خاتم الانبیاء (ص)