تشدید تنش در خانواده ثمره استفاده از فرزندان در اختلافات زناشویی

به گزارش میگنا مهدی عسکری‌پور در گفت وگو با خبرنگار ایرنا درباره چگونگی روابط والدین با یکدیگر در حضور فرزندان اظهار داشت: فرزندان از رفتار پدر و مادر الگوبرداری می‌کنند. بنابراین چگونگی رفتار والدین با یکدیگر، بر نحوه تفکر و اندیشه، باور و اعتقادات و در مجموع آینده کودک اثرگذار است.

ارتباط والدین در برابر کودکان و نوجوانان باید صمیمانه، محبت‌آمیز و عاطفی باشد. حفظ روابط عاطفی پدر و مادر در برابر فرزندان سبب احساس امنیت کودک در محیط خانواده شده و از این رفتار الگوبرداری خواهد شد.

تامین احساس امنیت و آرامش نیز سبب شکل‌گیری رفتار صحیح در فرزندان شده و در حقیقت کودک می‌آموزد که در برابر دیگران باید چگونه رفتار کند. استفاده از کلمات و عبارات محبت‌آمیز نظیر «دوستت دارم، دلتنگت هستم، جانم و...» هم توسط والدین می‌تواند به فرزندان نشان دهد که باید به همسر و فرزندان خود در سال‌های آینده احترام گذاشته و محبت کند.

روابط مبتنی بر احترام و محبت پدر و مادر همچنین باعث ایجاد و تقویت عزت نفس و آسودگی خاطر فرزندان می‌شود. در مقابل برخورد سرد و خالی از محبت والدین با یکدیگر کودک و نوجوان را از محیط خانه دلسرد کرده و احساس رضایت از خانواده شکل نمی‌گیرد. 
 
بروز این نارضایتی در فرزندان باعث می‌شود، کودک و نوجوان کسب محبت، آرامش و امنیت را در بیرون از محیط خانواده جست وجو کند و این امر می‌تواند زمینه‌ساز برخی آسیب‌های اجتماعی باشد.

پدر و مادر در صورت بی‌احترامی به یکدیگر نمی‌توانند از فرزندان بخواهند که به دیگران احترام گذاشته و محبت کنند، دیگران را دوست بدارند و صمیمانه رفتار کنند.

عسکری‌پور با اشاره به تفاوت‌های فرهنگی نیز یادآور شد: ابراز محبت در برخی  خانواده‌ها تابو محسوب می‌شود. پدر و مادر از بیان کلمات و عبارات محبت‌آمیز خودداری کرده و تصور می‌کنند، ابراز محبت در حضور فرزندان شرم و حیا را از بین می‌برد.

بیان این عبارات علاقه و محبت را در خانواده رواج می‌دهد. برخی خانواده‌ها حتی از بیان اسم همسر در حضور فرزندان خودداری کرده و او را با نام پسر بزرگ خانواده، برادر و... صدا می‌زنند. در ایام نوروز و... با همه اعضاء خانواده به غیر از همسر روبوسی کرده و تصور می‌کنند از ابراز محبت به همسر باید خودداری شود.

حریم خصوصی والدین باید حفظ شود، استفاده از الفاظ رکیک، شوخی خارج از عرف و مباحث غیراخلاقی تاثیرات مخربی بر کودکان خواهد گذاشت، اما ابراز محبت و علاقه صحیح (مبتنی بر اخلاقیات) آثار و نتایج مثبتی بر خلق وخو و رفتار کودکان خواهد داشت.

به منظور حفظ و صیانت از این حریم خصوصی از دو سالگی باید اتاق خواب فرزندان جدا شود، این مساله در دستیابی به استقلال روانی و عزت نفس کودکان نیز موثر خواهد بود.  

این مشاور خانواده همچنین با تاکید بر اهمیت پوشش مناسب تصریح کرد: پوشش غیرمتعارف در حضور فرزندان نیز می‌تواند با برخی آسیب‌ها همراه شود. گاه به غلط، برخی از خانواده‌ها تصور می‌کنند که برخی رفتارها (در حضور فرزندان) به تدریج عادی می‌شود، اما باتوجه به فرهنگ ایران زمین این اعتقاد اشتباه بوده و می‌تواند زمینه‌ساز برخی ناهنجاری‌ها باشد.

عسکری‌پور ادامه داد: اختلاف و ناسازگاری طبیعتا در هر خانواده‌ای بروز می‌کند، اما این اختلافات نباید سبب بی‌احترامی زن و شوهر به یکدیگر شود، والدین باید حرمت همدیگر را حفظ کنند، اختلافات را به حداقل رسانده و «حل مساله» داشته باشند.

در حضور فرزندان به ویژه کودکان نباید به همدیگر توهین کنند، از یکدیگر گله و شکایت کرده و طرف مقابل را به سخره بگیرند. گاه این اختلافات و ناسازگاری‌ها در حضور فرزندان به ضرب و شتم نیز می‌انجامد. هر یک از این مولفه‌ها قطع به یقین بر روح و روان فرزندان اثر  می‌گذارد.

ریشه خشونت و پرخاشگری بعضی از کودکان، استفاده از الفاظ رکیک، فحش و ناسزا، تندخویی و پرتاب شیء نیز ناشی از رفتار و عملکرد والدین است. برای آموزش صداقت، راستگویی، آرامش و امنیت، باید خود صادق، آرام و محبت‌آمیز رفتار کنیم. کودکان از رفتار والدین (و نه گفته‌ها و تعالیم) می‌آموزند. بنابراین چگونگی عملکرد پدر و مادر حائز اهمیت است.

این استاد دانشگاه با اشاره به نظریه مثلث‌سازی سالوادور مینوچین اضافه کرد: گاه پدر و مادر برای کاهش اضطراب درونی در اختلافات و همچنین ایجاد تعادل، شخص سومی (فرزند) را وارد تعارضات می‌کنند. برخی  والدین همچنین با کمک فرزندان تشکیل تیم داده و علیه طرف مقابل متحد می‌شوند. این اقدام یکی سموم روابط خانوادگی است.

عسکری‌پور افزود: برخی  روانشناسان مطرح دنیا همچون موری بوئن نیز معتقدند، زن و شوهر در اختلافات و ناسازگاری‌ها در یک نظام دو نفره، با تبادل احساسات بدون مشکل پیش می‌روند، اما با افزایش سطح اضطراب و ورود شخص سوم (فرزند) به عنوان مهره آسیب‌پذیر و یارکشی والدین، ناسازگاری تشدید شده و طلاق و متارکه افزایش می‌یابد.

این روانشناس عنوان کرد: بنابراین پدر و مادر به منظور تربیت فرزندان باید خود را تربیت کرده و قبل از فرزندآوری خود را پرورش دهند، رفتار منطقی، عاطفی و مبتنی بر احترام و محبت، بدون شک خلق و خو، روح و روان و جسم فرزندان را ارتقا می‌بخشد. برای حل اختلافات خانوادگی نیز باید در نبود فرزندان با یکدیگر گفت وگو کرده و با حل مساله به اختلافات پایان داد.