نقش شادی و نشاط جمعی بر سلامت روانی و امنیت جامعه

بی تردید شهروندان عصبی، همواره عاملان اصلی نزاع های خیابانی و تشنج در سطح شهرها به شمار می روند. باور این نکته که افراد یک جامعه سالم باید در جشن و سرورهای همگانی به بازتوانی روحیه خود پرداخته و راه و رسم کنار هم قرار گرفتن و با مهربانی زندگی کردن را به خوبی بیاموزند، نکته ای است که غفلت از آن خسارت های جبران ناپذیری را بر جا خواهد گذاشت که گاه جبران آن از عهده هیچ کس بر نخواهد آمد.

مطالعات و پژوهش های بی شمار نشان می دهد که شادی و نشاط تاثیر بسزایی در شکوفایی و رونق اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی انسان ها دارد و تاثیرات عمده ای بر روحیه و انگیزه افراد جامعه برای کار، تلاش و تولید بیشتر دارد و امید به آینده را در آنان تقویت می کند از این رو بسیاری از کشورهای دنیا را در زمینه افزایش شادی و نشاط جمعی و فردی در کشور خود برنامه ریزی های دقیقی می کنند که از آن جمله می توان به جشن گوجه فرنگی در اسپانیا، جشنواره رنگ در هند، جشنواره اسباب بازی در سو ئیس و جشن پر یا جنگ بالش ها که چهارم آوریل هر سال در 39 کشور جهان برگزار می شود اشاره کرد.


آثار نشاط جمعی از دیدگاه جامعه شناسان
در همین رابطه جامعه شناسان، نشاط و شادمانی را یکی از واکنش های هیجانی آدمی می دانند که اگر این شادمانی به صورت فردی صورت گیرد آثار آن در کوتاه مدت به فراموشی سپرده می شود و از پایان چندانی برخوردار نیست اما هر قدر این شادمانی ها در طیف گسترده تری برگزار شود در حافظه تاریخی افراد ثبت و ضبط شده و باعث شادمانی های فردی و نشاط اجتماعی در جامعه می شود.

آثار نشاط و شادمانی اجتماعی از نگاه روانشناسان
متخصصان امور روان شناسی نیز بر این عقیده هستند که نشاط و شادمانی اجتماعی یکی از مهمترین عناصر سلامت روحی و روانی افراد به شمار می رود و افراد شاد از سلامت بیشتری برخوردار هستند. آنان به سرعت تحت تاثیر عوامل محیطی قرار نگرفته و بهتر می توانند در لحظه های بحرانی بر عملکرد و تصمیم گیری های خود کنترل داشته و آن را مدیریت کنند. بنابراین تصمیم های شتاب زده و آنی که نتیجه ای جز تنش، خشونت و جرم در پی ندارد، کمتر از این گروه از افراد سر خواهد زد.

تاثیر نشاط اجتماعی بر امنیت و سلامت جامعه
به طور معمول بر اثر نشاط اجتماعی احساس پویایی، همبستگی، همدلی، مهرورزی، تعامل و رضایت از زندگی افزایش پیدا می کند و در این زمان است که افراد به جای اینکه تنها به خود و نیازهایشان توجه داشته باشند، در برابر دیگر افراد جامعه و حوادث دیگر نیز احساس مسوولیت کرده و حاضر نمی شوند دیگران را فدای خواسته ها و خودخواهیهای خود کنند. زمانی که افراد یک جامعه به این سطح از آگاهی و فداکاری برسند، طبیعی است که خشونت ها که بر اثر زیاده خواهی، بی مسوولیتی و عدم همدلی در جامعه روی می دهد کمرنگ خواهد شد.

جشن های هیجانی غیر منتظره
جشن هایی که به مناسبت های غیرمنتظره و به صورت ناگهانی مانند صعود تیم ملی فوتبال به جام جهانی، کسب افتخارات ملی، برانگیخته شدن غرور ملی، بارش برف و باران و ... برگزار می شود چون بر اصول مدون از پیش تعیین شده ای استوار نیست در کنش های جمعی تحت تاثیر رفتار اجتماعی است. شادی مردم اصفهان که بخاطر جاری شدن آب در رودخانه زاینده رود به وجود می آید هم از این دست شادی و نشاط های هیجانی به شمار می رود.این رفتار جمعی می تواند دستخوش تغییر و تحولات خاصی قرار گیرد چون رفتار جمعی الگوهای رفتاری بی ساختار، خودانگیخته، هیجانی و پیش بینی ناپذیر است.

افرادی که از رفتار جمعی پیروی می کنند، در برابر محرک خاصی که ممکن است حادثه معینی باشد واکنش نشان می دهند. معمولا در اینگونه جشن های هیجانی بدون قاعده عملیات کنترل اجتماعی برای پیشگیری از اتفاقات ناگوار توسط پلیس انجام می پذیرد که باید با اطلاع رسانی صحیح انجام شود تا تبدیل به بی اعتمادی اجتماعی نشود.


نتیجه گیری
تحقیقات صورت گرفته توسط کارشناسان اداره برآورد و افکار سنجی معاونت فرهنگی و اجتماعی پلیس استان اصفهان نشان می دهد که توجه به شادی های گروهی و دسته جمعی بهترین شیوه برای کاهش جرائم و خشونت های اجتماعی و افزایش سلامت روانی و به تبع امنیت بیشتر مردم است و عدم توجه و کنترل آن نیز موجب بروز آسیب هائی در جامعه خواهد شد. بنابر این باید از فرصتی به نام شادی و نشاط که براثر موارد خاص به وجود می آید به عنوان یکی از عوامل آرامش انسان و استحکام روابط افراد با همدیگر استفاده کرد.

مسئولان باید بدانند زمانی که شادی ها به سمت گروهی شدن سوق داده شده و تعمیم پیدا می کند افراد یک جامعه نیز به سوی مرزهایی حرکت می کنند که منفعت همه را در بر دارد و نخستین منفعت آن هم امنیت اجتماعی است. به عنوان مثال موسیقی ملی هر کشوری موجب افزایش پیوند میان افراد آن جامعه می شود و زمانی که آنان در کنار هم به شادی می پردازند، طبیعی است که آسیب های اجتماعی کاهش پیدا کند و با این نشاط از افسردگی ها و پیامدهای منفی آن دور بمانند.

جشن های مذهبی مثل عید غدیر، نیمه شعبان، نماز عید فطر، قربان و جمعه، عبادت های گروهی و... نیز هر یک جلوه هایی از این مشارکت به شمار می روند؛ مشارکتی که پیوندهای گروهی و اجتماعی را تقویت می کند و باعث کاهش آسیب ها و جرائم می شود و در این گروه ها است که به جای گام برداشتن در فضاهای تیره و تار اجتماعی، به سوی فرداهای روشن و امیدوار حرکت خواهند کرد.

مسوولان هر جامعه ای باید با توجه به سیاست هایی که باعث شور و نشاط اجتماعی می شود به این نیاز اساسی و ضروری جامعه پاسخ دهند. مسوولان امور آموزشی نیز بایستی برنامه هایی را برای شادی سنین پائین به شکل گروهی تدارک ببینند.

این برنامه ریزی نباید مربوط به یک مقطع خاص و یا گروهی خاص انجام شود زیرا افراد در هر گروه و سنی نیاز به این همدلی و مشارکت دارند. بنابر این توجه به مناسبت های ملی و مذهبی و امکان برگزاری شادی های گروهی که در سایه آن فضایی امن بر جامعه حاکم خواهد شد با همکاری نیروهای امنیتی و پلیس، اصل مهمی است که باید همواره به آن توجه خاصی شود.