خوش بینی یا بد بینی
مریم عالمی
برخی انسان ها بیشتر خوش بین بوده و به موضوعات با دید مثبت نگاه می کنند در حالی که برخی دیگر بدبین بوده و منفی نگر هستند. در این گزارش قصد داریم به بررسی این دو رویکرد پرداخته و مشخص کنیم کدام یک برای ما بهتر هستند؟
خوش بینی و بدبینی از ویژگی های اساسی مغز انسان است. از منظر روان شناسی، خوش بینی مبتنی بر فرضیه دنیای عادلانه شکل گرفته و یک فرضیه قدیمی در بیشتر فرهنگ ها وجود دارد که بر مبنای آن قوانین دنیا منصفانه است و اقدامات خوب به نتایج خوب منجر شده و بالعکس، بدی منجر به بازگشت بدی به فرد بد طینت می شود.
علاوه بر فرضیه فوق، نظریه دیگری در این رابطه مطرح است که از آن به عنوان سوگیری عاطفی محو، یاد می شود ، بر اساس این نظریه، خاطرات و تجربیات عاطفی منفی سریعتر از خاطرات مثبت در ذهن انسان محو می شوند.
از سوی دیگر مغز انسان دارای پیچیدگی های زیادی است و یکی از این مشکلات، «اشتباه برنامه ریزی» در مغز است. این اشتباه که بسیاری از ما درگیر آن می شویم، یک ابهام شناختی به شمار می رود که بر اساس آن ما دائماً مدت زمان انجام یک کار مانند رانندگی تا فرودگاه را صرف نظر از اینکه قبلاً چقدر آن را انجام داده ایم ، دست کم می گیریم. این اشتباه عامل اصلی بسیاری از ناکامی ها و مشکلات زندگی انسان به شمار می رود.
به باور روان شناسان، این سه ویژگی نشان می دهد که خوش بینی درک ما از گذشته، حال و آینده را القا می کند. با این حال، همین امر در مورد بدبینی نیز صدق می کند. در حالی که خاطرات ما ممکن است مثبت باشد، سیستم های عاطفی و توجه ما یک سوگیری منفی نشان می دهند.
از نظر روانی ما وزن بیشتری به تجربیات منفی رخ داده در زندگی داده و زمان بیشتری را صرف تمرکز روی تجربیات منفی می کنیم.
این رفتار در شرایطی رخ می دهد که مغز انسان توانایی قابل توجهی برای ایجاد شبیه سازی های پیچیده از رویدادها و سناریوها دارد، بسیاری از این سناریوهای منفی یا تصور رخ دادن بدترین حالت، باعث تردید ما در تصمیم گیری شده و تبدیل به تفکر تابو می شوند.
برای مثال بیشتر ما این شرایط را تجربه کرده ایم که مثلا روی یک صخره یا ساختمان بلند ایستاده و با خود فکر می کنیم که اگر بپرم چه اتفاقی می افتد؟
روان شناسان معتقدند مغز ما اینگونه عمل می کند تا شرایط را دقیقا سنجیده و خود را برای بحران آماده نگه دارد. در این شرایط، ما به خوش‌بینی نیاز داریم تا انگیزه مان را برای تداوم زندگی حفظ کرده و این انگیزه ما را مجبور به انجام رفتارهای مختلفی می کند. هدف مغز از تمامی رفتارهای فوق، این است که به ما اطمینان دهد که کنترل زندگی مان را در دست داریم.
از سوی دیگر باید تاکید کرد که انسان علاوه بر خوش بینی، به بدبینی نیز نیاز دارد تا مراقب تهدیدات و خطرات بوده و این نوع تفکر ما را وادار به شناخت محدودیت ها و مشکلات زندگی می کند.
به طور کلی بهترین حالت برای داشتن یک زندگی سالم، تلفیق خوش بینی و بدبینی منطقی است و فقدان کامل خوش بینی اغلب در افراد مبتلا به موارد شدید افسردگی و اضطراب دیده می شود در حالی که خوش بینی مطلق نیز می تواند منجر به انتظارات غیر واقعی، سرزنش و سرکوب عاطفی شود. در نهایت نمی توان انکار کرد که خوش بینی و بدبینی هر دو بخشی اساسی از ساختار روان ما محسوب می شوند.
خوش بینی و بدبینی از ویژگی های اساسی مغز انسان است. از منظر روان شناسی، خوش بینی مبتنی بر فرضیه دنیای عادلانه شکل گرفته و یک فرضیه قدیمی در بیشتر فرهنگ ها وجود دارد که بر مبنای آن قوانین دنیا منصفانه است و اقدامات خوب به نتایج خوب منجر شده و بالعکس، بدی منجر به بازگشت بدی به فرد بد طینت می شود.
علاوه بر فرضیه فوق، نظریه دیگری در این رابطه مطرح است که از آن به عنوان سوگیری عاطفی محو، یاد می شود ، بر اساس این نظریه، خاطرات و تجربیات عاطفی منفی سریعتر از خاطرات مثبت در ذهن انسان محو می شوند.
از سوی دیگر مغز انسان دارای پیچیدگی های زیادی است و یکی از این مشکلات، «اشتباه برنامه ریزی» در مغز است. این اشتباه که بسیاری از ما درگیر آن می شویم، یک ابهام شناختی به شمار می رود که بر اساس آن ما دائماً مدت زمان انجام یک کار مانند رانندگی تا فرودگاه را صرف نظر از اینکه قبلاً چقدر آن را انجام داده ایم ، دست کم می گیریم. این اشتباه عامل اصلی بسیاری از ناکامی ها و مشکلات زندگی انسان به شمار می رود.
به باور روان شناسان، این سه ویژگی نشان می دهد که خوش بینی درک ما از گذشته، حال و آینده را القا می کند. با این حال، همین امر در مورد بدبینی نیز صدق می کند. در حالی که خاطرات ما ممکن است مثبت باشد، سیستم های عاطفی و توجه ما یک سوگیری منفی نشان می دهند.
از نظر روانی ما وزن بیشتری به تجربیات منفی رخ داده در زندگی داده و زمان بیشتری را صرف تمرکز روی تجربیات منفی می کنیم.
این رفتار در شرایطی رخ می دهد که مغز انسان توانایی قابل توجهی برای ایجاد شبیه سازی های پیچیده از رویدادها و سناریوها دارد، بسیاری از این سناریوهای منفی یا تصور رخ دادن بدترین حالت، باعث تردید ما در تصمیم گیری شده و تبدیل به تفکر تابو می شوند.
برای مثال بیشتر ما این شرایط را تجربه کرده ایم که مثلا روی یک صخره یا ساختمان بلند ایستاده و با خود فکر می کنیم که اگر بپرم چه اتفاقی می افتد؟
روان شناسان معتقدند مغز ما اینگونه عمل می کند تا شرایط را دقیقا سنجیده و خود را برای بحران آماده نگه دارد. در این شرایط، ما به خوش‌بینی نیاز داریم تا انگیزه مان را برای تداوم زندگی حفظ کرده و این انگیزه ما را مجبور به انجام رفتارهای مختلفی می کند. هدف مغز از تمامی رفتارهای فوق، این است که به ما اطمینان دهد که کنترل زندگی مان را در دست داریم.
از سوی دیگر باید تاکید کرد که انسان علاوه بر خوش بینی، به بدبینی نیز نیاز دارد تا مراقب تهدیدات و خطرات بوده و این نوع تفکر ما را وادار به شناخت محدودیت ها و مشکلات زندگی می کند.
به طور کلی بهترین حالت برای داشتن یک زندگی سالم، تلفیق خوش بینی و بدبینی منطقی است و فقدان کامل خوش بینی اغلب در افراد مبتلا به موارد شدید افسردگی و اضطراب دیده می شود در حالی که خوش بینی مطلق نیز می تواند منجر به انتظارات غیر واقعی، سرزنش و سرکوب عاطفی شود. در نهایت نمی توان انکار کرد که خوش بینی و بدبینی هر دو بخشی اساسی از ساختار روان ما محسوب می شوند.
مرجع : سینا پرس
