جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - 29 Mar 2024
تاریخ انتشار :
سه شنبه ۹ فروردين ۱۴۰۱ / ۱۷:۳۴
کد مطلب: 58240
۱

زمان واکنش و بی پاسخی روانشناختی / دکتر حسن اریه

زمان واکنش و بی پاسخی روانشناختی / دکتر حسن اریه
دکتر حسن اریه متخصص رشد و تکامل حرکتی در یادداشتی اختصاصی برای میگنا نوشت :زمان واکنش(RT) به مدّت زمان ارائه ناگهانی و غیرمنتظره یک محرّک تا شروع پاسخ گفته می‏شود.

متخصّصان اظهار ‌می‌دارند که RT احتمالا زمان صرف شده برای رخدادهای ذهنی، نظیر پردازش محرّک، ‌تصمیم‌گیری‌ و برنامه ریزی حرکت را اندازه‏گیری ‌می‌کند. زمان واكنش نشان دهنده بسيار مهم سرعت تصميم گيري و كارآيي آن است. RT معناي نظري مهمي دارد كه شايد دليل اصلي توجه پژوهشگران به آن همين باشد.
در بررسی زمان واکنش و اهمیت آن در مهارت‏های حرکتی متخصصان از سه شیوه مختلف انجام حرکات استفاده ‌می‌کنند که شامل زمان واکنش ساده، زمان واکنش افتراقی و زمان واکنش انتخابی بوده که از طریق این شیوه‌ها اندازه‏گیری زمان واکنش در محیط‌های ورزشی امکان پذیر می‏شود.
در مطالعه منحنی فرضی الکتریسیته نگاری یا همان (Electromyography) یک عضله درگیر(فعال) در حرکت نشان داده شده است که در طول بخش زیادی از زمان RT، منحنی EMG آرام بوده و نمایانگر این است که فرمان حرکت هنوز به عضله مربوط نرسیده است.
پس از آن در اواخر زمان EMG ، عضله فعال شده ولی به مدّت ۴۰ تا ۸۰ هزارم ثانیه هیچ حرکتی اتفاق ن‌می‌افتد. فاصله زمانی بین علامت و اوّلین تغییر در EMG ، زمان پیش حرکتی نامیده می‏شود و به نظر ‌می‌رسد که به فرایندهای درگیر در تولید پاسخ مثل ادراک و ‌تصمیم‌گیری‌ دلالت دارد. فاصله بین اوّلین تغییر در EMG تا حرکت آشکار را زمان حرکتی نامیده‏اند و نشانگر فرایندهای مربوط به دستگاه عضلانی است.

اندازه‏ گیری زمان واکنش به دو دلیل در تحقیقات مربوط به مهارت‏ها بسیار رایج است؛ اول این که سنجش‏های RT جزئی از تکالیف دنیای واقعی هستند. دلیل دوم و مهم تر این است که احتمالا زمان صرف شده، برای رخدادهای درونی حرکت، نظیر ‌پردازش‌اطلاعات ‌می‌باشد.
بخش‌های زمان واکنش


عوامل تأثير گذار بر زمان واكنش
  • تعداد محرّك- پاسخ
    سازگاري محرّك- پاسخ
    مقدار تمرين
    ‎بيني كردن براي تقليل تأخير
تعداد محرّك- پاسخ
يكي از عوامل مهم و اثر گذار بر زمان واكنش، تعداد محرّكهايي است كه هر كدام ممكن است به پاسخ جداگآن‏هاي منجر شوند و هر زمان امكان اجرا داشته باشند. در زمان واكنش انتخابي اجرا كننده بايد يك پاسخ را از بين حركات ممكن از پيش تعيين شده انتخاب كند. زمان واكنش، زمان مورد نياز براي شناسايي محرّك، انتخاب پاسخ و آغاز مناسب است. سريع‏ترين زمان واكنش فقط شامل يك محرّك و يك پاسخ است و به آن زمان واكنش ساده مي­گويند.
سازگاري محرّك- پاسخ
 سازگاري محرّك-پاسخ يكي از مهمترين عوامل تعيين كننده زمان واكنش انتخابي است. اين سازگاري معمولاً به دامنه­اي گفته مي‎شود كه در آن محرّك و پاسخي كه براي آن راه ­اندازي مي‎شود، به طور طبيعي به يكديگر وابسته شوند. به اين پديده، سازگاري جانبي محرك-پاسخ مي­گويند.
 براي تعدادي معيني از محرك- پاسخ هرگاه سازگاري آن‏ها بيشتر باشد زمان واكنش انتخابي آن كاهش پيدا مي‎كند.
مقدار و نوع  تمرين
دو عامل اصلي كه زمان واكنش را متأثر مي‎كنند، نوع و مقدار تمرين است. وقتي كه تعداد محرك-پاسخ مشخّص است، هر چه مقدار تمرين بيشتر باشد زمان واكنش كوتاه‏تر خواهد شد. به طور كلي مي­توان گفت كه هنگام ازدياد محرّك-پاسخ تمرين كردن، شيب افزايش زمان واكنش را كاهش مي‎دهد. معناي اين جمله آن است كه اثر تمرين بر زمان واكنش ساده، ناچيز اما بر زمان واكنش انتخابي، چشمگير است.
اين اثر وقتي زياد‏تر مي شود كه تعداد محرّك-پاسخ زياد و سازگاري آن كم باشد.
تمرين يكنواخت به صورتي كه يك محرّك هميشه به يك پاسخ منجر شود به ايجاد واكنش سريع كمك مي‎كند و تمرين، سازمان محرك و پاسخ را سازگارتر مي‎كند.
پيشبيني كردن براي تقليل تأخير
يكي از روش‏هاي مناسب براي فايق آمدن بر زمان واكنش طولاني اين است كه اجرا كننده بتواند وقوع محرك را پيش‎بيني كند. اجرا كننده مي‎تواند اطلاعات را از پيش پردازش كند؛

دوره بی پاسخی روان‏شناختی:
زمانی که دو محرّک به طور غیر قابل پیش‌بینی، نزدیک به هم ارائه ‌می‌شوند؛ سیستم، درگیر محرّک اول بوده و شروع به انتخاب و تولید پاسخ برای آن محرّک ‌می‌کند. بنابراین هنگا‌می‌که محرّک دوم وارد ‌می‌شود سیستم مشغول پردازش محرک اول است و از ورود به جفت محرّک-پاسخ دوم جلوگیری می‏کند.

پس یک تنگ راه موقتی در مرحله انتخاب پاسخ یا مرحله برنامه ‏ریزی پاسخ و یا هر دو وجود دارد. به دلیل اینکه در این مراحل، در یک زمان، فقط یک محرّک می‏تواند انتخاب یا سازماندهی یا آماده ‏سازی شود.، عمل دیگر باید تا تکمیل و آماده سازی پاسخ اول، به تأخیر بیفتد.
طولانی‏ترین تأخیر هنگا‌می ‌است که فاصله میان محرکی بسیار کوتاه (تقریبا 50 تا 60 هزارم ثانیه) باشد. زیرا در این زمان، وقتی مرحله انتخاب پاسخ برای حرکت اول شروع می‏شود، این انتخاب باید مسیر خود را به اتمام برساند تا پاسخ انتخاب گردد.
هنگا‌می‌که فاصله میان محرّکی افزایش ‌می‌یابد بخش زیادی از آماده سازی پاسخ اوّل تا ارائه پاسخ دوم به پایان رسیده است، بنابراین تأخیر کمی‌در آماده‏سازی پاسخ دوم وجود دارد.
یک پدیده بسیار جالب زمانی است که فاصله میان محرّکی بسیار کوتاه و در حد کمتر از 40 هزارم ثانیه است، در این حالت، سیستم به روش خیلی متفاوت پاسخ ‌می‌دهد، یعنی هر دو پاسخ را همزمان تولید ‌می‌کند. به عبارت دیگر، مثل اینکه دو محرّک یکی هستند. این پاسخ‌ها به این دلیل ایجاد ‌می‌شوند که هر دو محرّک به عنوان یک علامت تشخیص داده ‌می‌شوند.

فریب در ورزش‌ها: استفاده از دوره بی ‏پاسخی روانشناختی
اغلب بازیکن بسکتبال قبل از شوت واقعی، شوتی را برای فریب به کار ‌می‌برد. بازیکنان مدافع قدرتمندانه سعی در سدّ کردن شوت اولیه دارند و خودشان را در موقعیتی قرار ‌می‌دهند که قادر به توقف شوت واقعی نیستند.

پدیده دوره بی پاسخی روانشناختی تشریح خوبی ارائه ‌می‌دهد که چرا حرکت واقعی بعد از حرکت فریبنده، یک استراتژی موفقیت آمیز است. در مثال بسکتبال، بازیکن از شوت واقعی بعد از عمل فریبنده استفاده ‌می‌کند. اجرا کننده هنگا‌می‌که هیچ حرکت دیگری در مرحله برنامه‏ ریزی پاسخ نداشته باشد این توالی را به عنوان یک واحد سازماندهی ‌می‌کند. اما مدافع بخش اول این توالی، یعنی حرکت فریبنده را به عنوان شوت واقعی تصور ‌می‌کند. حرکت فریبنده مشابه با محرک اولیه در الگوی تحریک دوگانه، پاسخ اولیه را تحریک ‌می‌کند. زمانی که مدافع این پاسخ را اجرا ‌می‌کند، محرک دوم اتفاق ‌می‌افتد و وی قادر به سازگاری همزمان برای توقف شوت نیست.
 
 
نام شما

آدرس ايميل شما
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود
  • نظرات پس از تأیید مدير حداكثر ظرف 24 ساعت آينده منتشر می‌شود

دربارۀ تاثیرات عجیب «ترس از پشیمانی»
چگونه با ذهن آگاهی حواس کودکان مان را جمع کنیم؟
تقاضا برای سلب اختیار تشخیص اختلال اسکیزوفرنی توسط روانشناسان بالینی!
چرا نباید برای جلب محبت یا عشق التماس کنیم؟
ویژگی‌های یک اردو مطالعاتی خوب چیست؟
چطور از فکر کردن بیش از حد به یک موضوع جلوگیری کنیم؟
نوجوانان آمریکایی بدون تلفن همراه احساس بهتری دارند
من با دروغ گفتن و آه وناله پول درمیارم
افراد کمال‌گرا چه ویژگی‌هایی دارند؟
كودكان را قرباني حرف مردم نكنيد
خودبیمارانگاری از خود بیماری مرگبارتر است!
راه‌ درمان تب بالای تمایل به عمل‌های زیبایی چیست؟
ز باغ رعيت، گر مَلك خورد سيبي / برآرند غلامان، درخت از بيخ