الزامات بهکار گیری روانشناسی ورزشی و آسیبشناسی آن
رویکرد علمی به ورزش قاعدهای منطقی و کاربردی است و همواره باید مسئولین و مربیان از یکسو و ورزش دوستان و ورزشکاران از سوی دیگر بستری مناسب را برای کاربردهای دانش علمی در پدیدههای ورزشی فراهم سازند. امروزه روانشناسی ورزشی به عنوان حوزهای شناخته میشود که از رویکرد علمی در کاربرد اصول و فنون روانشناسی در بهبود عملکرد ورزشکاران مربیان و تماشاگران ورزشی استفاده مینمایند.
همچنانکه ورزشکاران از دانش روانشناسی ورزش برای بهبود مهارتهای ذهنی استفاده میکنند تا تصمیمگیری مناسبی را انجام دهند و مربیان ورزشی از اصول روانشناسی ورزش در افزایش انگیزش و انسجام تیمی بهرهمند میشوند، میتوان از فنون روانشناسی ورزش نیز برای ساماندهی تماشاگران ورزشی استفاده نمود و فرهنگسازی مناسبی را در موقعیتهای ورزشی صورت داد. استقبال از رخدادهای ورزشی به عنوان امتیاز محسوب میشود و همواره تماشاگران ورزشی به عنوان سرمایههای فرهنگی اجتماعی و اقتصادی معرفی میگردند.
گاهی اوقات که با ورزش فوتبال روبه رو هستیم باید زمینههای امنیتی و سیاسی را نیز در تماشاگران مسابقات فوتبال مد نظر قرار دهیم. به بیانی دیگر همیشه از روانشناسان ورزشی در ساماندهی تماشاگران استفاده میشود تا بتوانند انگیزش ورزشکاران را ارتقا دهند و از بروز آسیبهای اجتماعی پیشگیری به عمل آورند. این اقدام در باشگاههای فرهنگی ورزشی کشورمان نیز انجام گرفته است؛ بدین ترتیب که با آموزش لیدرهای ورزشی در باشگاههای پیکان، سایپا و... و حتی تیمهای ملی در داخل و خارج از کشور توسط اینجانبان به نمایش گذاشته شده است.
کارنامه درخشان دیگر روانشناسان ورزشی در کشورمان نیز معرف کارآمدی روانشناسان ورزش در ساماندهی تماشاگران ورزشی میباشد.
لازم به ذکر است گروهی از روانشناسان ورزشی که علاقه ویژهای را به ساماندهی تماشاگران ورزشی دارند از نظریههای روانشناسی اجتماعی استفاده میکنند تا بتوانند اثرات مخرب گروه بر فرد را به حداقل و اثرات سودمند را به حداکثر برسانند.
این اقدامات باعث شده است تا اوباشگری گرایشهای وندالیسم، پرخاشگری و فردیت باختگی در تماشاگران ورزشی، کاهش و تعاملات اجتماعی بارور، قانونگرایی انسجام فرهنگی هویت ملی و... به گونهای چشمگیر افزایش یابد.
حضور تماشاگران در مسابقات ورزشی میتواند تخلیه هیجانی ناشی از فشارهای اقتصادی (گرانی تورم و ...) حتی روانشناختی (ناکامی محرومیت تبعیض و ...) را کاهش دهد.
شایان ذکر است مطرح شود که متخصصین علم ورزش و مسئولین ناآشنا به علم ورزش و علوم مرتبط با آن باید به تخصص گرایی احترام بگذارند و از روانشناسان ورزشی بهرهمند شوند تا بستری مناسب برای حضور تماشاگران زن در مسابقات ورزشی فراهم شود.
چه بسیارند زنان با تخصص روانشناسی ورزش که نه تنها با زمینههای فرهنگی ورزشی کشورمان آشنایی دارند بلکه همواره در به اهتراز درآوردن پرچم جمهوری اسلامی ایران شگفت آفرین بودند. این زنان با تخصص روانشناسی ورزشی به راحتی میتوانند ساماندهی فرهنگی را در تماشاگران ایجاد کنند و از این سرمایههای اجتماعی استفادههای بهینه را به نمایش بگذارند.
باید به جای ناکام سازی تماشاگران ورزشی زن و توهین به شخصیت زنانِ تماشاگر، بستری مناسب را برای اشاعه فرهنگ تماشاگری ورزشی فراهم ساخت. به راحتی میتوان از علم روانشناسی ورزشی با وام گیری از نظریههای روانشناسی اجتماعی ورزش در تحریک انگیزش و هماهنگی تماشاگران زن ورزشی بهرهمند شد و به گونهای غیرمستقیم عملکردهای ورزشکاران را افزایش داد.
این امر خطیر در مسابقات ملی داخل کشور حائز اهمیت است و نباید فرصت بهرهگیری از تماشاگران زن در محیطهای ورزشی را به تهدیدی فرهنگی مبدل ساخت.
*دکتر کامبیز کامکاری و دکتر شهره شکرزاده، اعضای کمیسیون روانشناسی ورزشی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران
گاهی اوقات که با ورزش فوتبال روبه رو هستیم باید زمینههای امنیتی و سیاسی را نیز در تماشاگران مسابقات فوتبال مد نظر قرار دهیم. به بیانی دیگر همیشه از روانشناسان ورزشی در ساماندهی تماشاگران استفاده میشود تا بتوانند انگیزش ورزشکاران را ارتقا دهند و از بروز آسیبهای اجتماعی پیشگیری به عمل آورند. این اقدام در باشگاههای فرهنگی ورزشی کشورمان نیز انجام گرفته است؛ بدین ترتیب که با آموزش لیدرهای ورزشی در باشگاههای پیکان، سایپا و... و حتی تیمهای ملی در داخل و خارج از کشور توسط اینجانبان به نمایش گذاشته شده است.
کارنامه درخشان دیگر روانشناسان ورزشی در کشورمان نیز معرف کارآمدی روانشناسان ورزش در ساماندهی تماشاگران ورزشی میباشد.
لازم به ذکر است گروهی از روانشناسان ورزشی که علاقه ویژهای را به ساماندهی تماشاگران ورزشی دارند از نظریههای روانشناسی اجتماعی استفاده میکنند تا بتوانند اثرات مخرب گروه بر فرد را به حداقل و اثرات سودمند را به حداکثر برسانند.
این اقدامات باعث شده است تا اوباشگری گرایشهای وندالیسم، پرخاشگری و فردیت باختگی در تماشاگران ورزشی، کاهش و تعاملات اجتماعی بارور، قانونگرایی انسجام فرهنگی هویت ملی و... به گونهای چشمگیر افزایش یابد.
حضور تماشاگران در مسابقات ورزشی میتواند تخلیه هیجانی ناشی از فشارهای اقتصادی (گرانی تورم و ...) حتی روانشناختی (ناکامی محرومیت تبعیض و ...) را کاهش دهد.
شایان ذکر است مطرح شود که متخصصین علم ورزش و مسئولین ناآشنا به علم ورزش و علوم مرتبط با آن باید به تخصص گرایی احترام بگذارند و از روانشناسان ورزشی بهرهمند شوند تا بستری مناسب برای حضور تماشاگران زن در مسابقات ورزشی فراهم شود.
چه بسیارند زنان با تخصص روانشناسی ورزش که نه تنها با زمینههای فرهنگی ورزشی کشورمان آشنایی دارند بلکه همواره در به اهتراز درآوردن پرچم جمهوری اسلامی ایران شگفت آفرین بودند. این زنان با تخصص روانشناسی ورزشی به راحتی میتوانند ساماندهی فرهنگی را در تماشاگران ایجاد کنند و از این سرمایههای اجتماعی استفادههای بهینه را به نمایش بگذارند.
باید به جای ناکام سازی تماشاگران ورزشی زن و توهین به شخصیت زنانِ تماشاگر، بستری مناسب را برای اشاعه فرهنگ تماشاگری ورزشی فراهم ساخت. به راحتی میتوان از علم روانشناسی ورزشی با وام گیری از نظریههای روانشناسی اجتماعی ورزش در تحریک انگیزش و هماهنگی تماشاگران زن ورزشی بهرهمند شد و به گونهای غیرمستقیم عملکردهای ورزشکاران را افزایش داد.
این امر خطیر در مسابقات ملی داخل کشور حائز اهمیت است و نباید فرصت بهرهگیری از تماشاگران زن در محیطهای ورزشی را به تهدیدی فرهنگی مبدل ساخت.
*دکتر کامبیز کامکاری و دکتر شهره شکرزاده، اعضای کمیسیون روانشناسی ورزشی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران