سه شنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ - 19 Mar 2024
تاریخ انتشار :
دوشنبه ۵ ارديبهشت ۱۴۰۱ / ۱۰:۳۱
کد مطلب: 58589
۰

"آموزش مجازی" فراموش نشود

"آموزش مجازی" فراموش نشود
حمیدرضا بیژنی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه اصلی­‌ترین نهاد آموزشی عصر ما یعنی مدرسه و دانشگاه تحت تاثیر انقلاب­‌های متعدد صنعتی شکل گرفته‌اند اظهار کرد: توسعه فناوری‌­هایی که با عنوان انقلاب صنعتی از آنها یاد می‌­شود به واسطه­ میزان بالای درآمدهای اقتصادی و رفع سطح عظیمی از نیازهای انسان‌­ها الزام رفع نیازهای خود را به جامعه تحکیم کرد. از همین روی بود که سیستم‌­های پرورش‌دهنده نیروی انسانی کارآمد از دل این فرهنگ صنعتی شکل گرفت.
 
وی افزود: به این ترتیب نظام آموزش، ذیل گفتمان مدرنیسم را باید همواره در پیوستی ناگسستنی با مرزهای دانش، صنعت و فناوری اعتبارسنجی کرد. امروزه سیستم آموزشی منفک از فناوری‌­های اطلاعاتی و ارتباطی، سیستمی معیوب و ناقص محسوب می‌شود و در یک نگاه، وجود چنین چرخه معیوبی را می‌توان حاکی از رویکردی ضد توسعه دانست؛ رویکردی که عملکرد نهادهای گوناگون جامعه را بی‌نیاز از یکدیگر و در واقع مجموعه‌­ای غیر سیستماتیک تعریف می‌­کند.

این جامعه‌شناس با بیان اینکه برهمین اساس است که شهروند جهانی که ذیل گسترش فناوری‌­های ارتباطی، مرزهای نیازمندی‌­های فرهنگی و آموزشی خود را تا کرانه‌­های بسیار باریکی از زندگی شخصی خود نیز پیش برده است در چنین وضعیتی به طور مداوم خویشتن را در مواجهه با سدی بزرگ می‌­بیند که هرچه می‌­کوشد نمی‌­تواند کنش‌های سیاست­گذارانه سطوح بالا را در چارچوب ارزیابی‌­های خود معناکاوی کند گفت: این فرایند زمینه‌­های ناامیدی از برنامه­‌های توسعه‌ای را در پی دارد.

بیژنی افزود: علاوه‌براین، چنین رویکردهایی در میدان عمل نیز موجب بروز چالش‌­ها و تعارضاتی می‌شود عنوان کرد: برای مثال در حالی که بیش از دو سال از تعطیلی مدارس می‌­گذرد بازگشایی دفعی سبب شد تا دانش‌­آموزان بدون هیچ­‌گونه فرصت، ایجاد آمادگی و فهم شرایط تحصیل مجدد در وضعیت آموزشی، دچار اختلال شناختی و رفتاری در مواجهات خود در مدرسه شوند.

وی ادامه داد: یا از سوی دیگر این اتفاق موجب شد معلمان و مدیران به‌واسطه­ پیدایش شکاف‌­های عمیق میان تجربیات گذشته با نسل‌هایی از دانش‌­آموزان که تحت تاثیر تحولات ارتباطی عصر دیجیتال سبک‌­های جدیدی از ویژگی‌­های فرهنگی و ارزشی را در خود درونی کرده­‌اند دچار سوء‌برداشت و سوء‌تفاهم ­شوند. سوء‌تفاهماتی که در جامعه رسانه‌­زده ما بدون ایجاد فرصت آموختن و درک شدن زمینه­ ایجاد یک تقابل اجتماعی میان گروه­‌های مختلف را فراهم می‌­آورد.

این جامعه‌شناس با اشاره به تلاش مسئولان مربوط برای مدیریت نمایشی چنین تقابلاتی گفت: این در حالی است که چنین موضوعی در صورت عدم درک مسئله و تلاش برای برطرف کردن آن می‌تواند پیامدهای نامطلوبی در آینده به دنبال داشته باشد.

بیژنی افزود: با آغاز پیدایش اپیدمی کرونا و پدید آمدن هزینه‌­های خطرناک جانی ناشی از ارتباطات حضوری، مسئله کاربردی شدن فزاینده فناوری­‌های ارتباطی و اطلاعاتی به طور روز افزون در اقصی نقاط جهان در دستور کار مسئولان سیاست‌­گذاری و تصمیم­‌گیری دولتی، خصوصی و بین‌­المللی قرار گرفت. در همین دوران بود که ضرورت­ تداوم کارکردهای نهادی زمینه‌­ای را فراهم آورد تا علی‌­رغم ضعف ­ها و ابهاماتی که پیرامون بهره‌­مندی از فناوری‌­های نوین وجود داشت در ساحت عملی این فناوری‌­ها به کارزار بیایند و در بخش‌­های گوناگونی از نظام‌­های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و ... میدان­‌داری کنند.

وی با بیان اینکه یکی از مهمترین حوزه­‌ها که بیشترین تاثیرپذیری را در این شرایط به خود اختصاص داد، نهاد آموزش است گفت: در حالی که تصور می‌­شد تجربیات دو ساله (و شاید کمی هم بیشتر) فرایند آموزشی، نوید بهره­‌مندی از تجربیات گسترده از این دوره و آماده شدن برای برداشتن گام­‌های بلندتر تحولات نهادین مبتنی بر فناوری‌­های ارتباطی و اطلاعاتی را برای جامعه به ارمغان می‌­آورد، اما با پایان یافتن تعطیلات نوروز شاهد حجمه­ فزاینده‌ای از دستورالعمل­‌هایی بودیم که سعی می­‌کرد تا هرگونه آموزش غیرحضوری را سرکوب کند به نحوی که گویی این مدل از آموزش هرگز وجود خارجی نداشته است.

این جامعه‌شناس تاکید کرد که این موضوع اگرچه در ظاهر با تلقی اهمیت فرایند آموزشی صورت می­‌پذیرد، اما در واقع می‌توان آن را حاکی از احساس تعارض عمیق جهت­‌گیری نهاد آموزش با مسیر تحول­گرایانه‌­ای به شمار آورد که نظام آموزشی برای هم‌­آهنگی خود با تحولات فناوری­‌های اطلاعاتی و ارتباطی باید در پیش گیرد.

بیژنی با ذکر این نکته که با پیدایش اپیدمی تصور می‌­شد که یک مخاطره جهانی می‌­تواند محرکی بنیادین برای تبدیل کردن فناوری‌­های نوین به مثابه کاتالیزوری برای توسعه سیالیت نهادی باشد، اما تصمیمات اخیر از عقب‌گردی نگران کننده حکایت دارد گفت: از همین رو و در جهت تبیین دقیق­‌تر مسئله به نظر می‌­رسد نیازمند این هستیم که بار دیگر به این پرسش بازگردیم که اساساً مقصود ما از آموزش چیست؟ نهاد آموزش و پرورش در بنیادی‌ترین وضعیت خود به دنبال تحقق کدام یک از کارکردهای نظام جامعه است؟.

وی افزود: نظام آموزش مدرن را در رویکردی جامع‌­ باید بخشی از پلتفرم دولت مدرن به شمار آورد که در کنشی سیستماتیک با سایر اجزا به کارکرد مطلوب این پلتفرم کمک می‌­کند. در نتیجه هرگونه تغییر در سایر اجزا خواه ناخواه به تغییراتی در این سیستم خواهد انجامید. به عبارت دیگر سیستم آموزشی از نظام صنعتی و فناوری، نظام اداری و مدیریتی و هر گونه نظام دیگر در یک دولت ملت تاثیر پذیرفته و تحت تاثیر تحولات جهانی نیز هست.

این جامعه‌شناس با بیان اینکه از همین روست که خواه مطلوب نظر باشد و خواه نباشد ریل‌گذاری‌های نابسامان آموزش و پرورش ایران نیز پیرو سیستم مدیریتی و سامانِ نابسامان اقتصادی ساختاربندی شده است گفت: از همین‌ روست که هرگونه تغییر در نظام‌­های اداری و مدل‌­های اقتصادی به تغییر نظام آموزشی خواهد انجامید. به عنوان مثال پیدایش مفاهیمی چون دولت الکترونیک و توسعه­ اقتصادهای دیجیتال و دانش‌بنیان حکایت از تغییرات بنیادین در نظام آموزشی‌ای دارد که باید مبتنی بر جهان دیجیتال و هوشمند آینده، نیروهای متخصص و آماده تربیت کند.

بیژنی افزود: حال آنکه نظام آموزشی ما در اولین فرصت می­‌خواهد تمام دستاوردهای به دست آورده­ خود پیرامون بهره‌­مندی از فناوری‌­های ارتباطی و اطلاعاتی در زمینه آموزش مجازی را سرکوب کند و آن را یک شبه به فراموشی بسپارد و  به سوی جهان فرتوت و از هم‌گسسته خویش که جهانی آرام و بی‌دغدغه و به دور از روشن‌اندیشی‌­های بلندپروازانه مبتنی بر خلاقیت است، باز گردد.

وی ادامه داد: درست زمانی که دیجیتالی شدن فرایند آموزش در دنیا تحولات بنیادین فرایند آموزشی را که به دنبال پیدایش انواع مدل­های یادگیری در عصر دیجیتال پدید آمده‌­اند و انواع بسترهای آموزش هوشمند در حال پیدا کردن موقعیت خود در این فرایند تحول‌اند، سیستم آموزش و پرورش ما همچنان درگیر ابتدایی‌ترین نیازهای یک سیستم یعنی تامین حقوق و حفظ بقای شاکله فیزیکی این ساختمان است.

این جامعه‌شناس اضافه کرد: این در حالی است که  انواع برون‌سپاری پردازش اطلاعات و ذخیره‌سازی اطلاعات به ماشین‌­ها در کنار لزوم افزایش صلاحیت دیجیتال و سواد رسانه‌­ای، پدید آمدن امکان مشارکت اجتماعی و اشتغال نامحدود در ذیل گسترش نقش آفرینی الگوریتم‌­ها، ربات‌­های مجازی،  پیامدهای آن در فناوری‌­های بنیادین، صنعت، اقتصاد و غیره باید در زمره موضوعات حیاتی باشد.

بیژنی با بیان اینکه در جایی که فرآیند دیجیتالی شدن باعث افزایش شفافیت در تمام فرآیندهای مرتبط با فعالیت­ نظام‌­های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و آموزشی کلان و خرد اعم از آموزش معلمان، مدرسه و غیره می‌شود؛ دغدغه­‌های موجود در فضای فعلی جامعه به سوی موضوعاتی می‌­رود که گمان برده می‌­شد سال‌­ها است که از آنها عبور کرده­‌ایم گفت: در وسیع­‌ترین مفهوم، آموزش شامل هر فرایندی به غیر از موارد مرتبط با ژنتیک است، که به شکل‌گیری ذهن، شخصیت یا ظرفیت جسمانی افراد کمک می‌­کند.

وی افزود: آموزش از فرایندی طولانی برخوردار است، زیرا ما باید با هر تغییر عمده‌­ای در زندگی  خود، شیوه‌های جدید تفکر و عمل را بیاموزیم. به طور دقیق‌­تر، آموزش عبارت است از تعلیم دانش، مهارت‌­ها و نگرش‌­های خاص در هر نسلی از طریق نهادهایی مانند مدارس، که مشخصا برای این منظور ایجاد شده است. به نظر می­‌رسد انسان همیشه می‌­دانسته است که جوانان از نظر فرهنگی بالغ نمی‌­شوند مگر اینکه به آنها نشان داده شود چگونه.

این جامعه‌شناس با بیان اینکه کودکان نیز متوجه می­‌شوند که تکنیک‌­های بزرگسالی را باید از بزرگترهایشان بیاموزند گفت: همه­ جامعه کشف کرده­‌اند که انتقال فرهنگ آن را نمی‌توان به شانس واگذار کرد. با توجه به اینکه کودکان و نوجوانان این فرهنگ را از تجربیات بی‌­شمار زندگی روزمره خود جذب می­‌کند، اما چنین جذب غیررسمی نمی‌تواند تضمین کند که او دقیقاً آن عناصر فرهنگی را دریافت می­‌کند که جامعه معتقد است اعضای آن برای تداوم و تجدید آن باید آنها را داشته باشند. بنابراین، هر جامعه‌­ای بر آموزش اعضای خود نظارت می‌­کند.

بیژنی در خاتمه تاکید کرد که بهره‌مندی از بسترهای آموزش مجازی با از سرگیری آموزش حضوری نباید به حاشیه رفته و به دست فراموشی سپرده شود و باید به عنوان مکمل آموزش حضوری، به صورت جدی در فرایند آموزش نقش ایفا کند.
 
نام شما

آدرس ايميل شما
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود
  • نظرات پس از تأیید مدير حداكثر ظرف 24 ساعت آينده منتشر می‌شود

چرا نباید برای جلب محبت یا عشق التماس کنیم؟
ویژگی‌های یک اردو مطالعاتی خوب چیست؟
چطور از فکر کردن بیش از حد به یک موضوع جلوگیری کنیم؟
نوجوانان آمریکایی بدون تلفن همراه احساس بهتری دارند
من با دروغ گفتن و آه وناله پول درمیارم
افراد کمال‌گرا چه ویژگی‌هایی دارند؟
كودكان را قرباني حرف مردم نكنيد
خودبیمارانگاری از خود بیماری مرگبارتر است!
راه‌ درمان تب بالای تمایل به عمل‌های زیبایی چیست؟
متوجه رابطه شوهرم با خواهرم شدم. چه کار کنم؟
بیمارستان روانپزشکی امین آباد تهران
سه گام مهم برای تقویت تاب آوری کودکان
شکست خوردن و زمین خوردن یک اتفاق است تسلیم‌شدن و بلندنشدن یک انتخاب است. نگذار انتخاب‌هایت اسیر اتفاق‌ها شود..!!!