چه عواملی باعث اضطراب در ایام امتحانات میشود؟
به گزارش میگنا احمد قره‌خانی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: اضطراب امتحان پدیده‌ای رایج در بین دانش‌آموزان است که ارتباط بسیار زیادی با عملکرد موفق یا شکست تحصیلی دارد و می‌توان گفت اضطراب امتحان، ناشی از احساس ناکارآمدی و درماندگی در دانش آموزان است و هنگامی که فرد در خصوص کارآیی و توانایی ذهنی خود در موقعیت امتحان دچار نگرانی و اضطراب شود به نحوی که موجب کاهش و افت عملکرد واقعی شود، دچار اضطراب امتحان شده است.
دانش‌آموز دارای اضطراب امتحان، فردی است که بخوبی مواد و موضوعات درسی و کلاسی را فرا گرفته اما به دلیل اضطراب قادر به نوشتن و بیان دانسته‌ها در امتحان نیست و این اضطراب، یادآوری آموخته‌های قبلی را دچار اختلال کرده و عملکرد فرد را مختل میکند.
وی با بیان اینکه اضطراب امتحان در سنین ١٠ تا ١٢ سالگی شکل می‌گیرد و تا دوران بزرگسالی و تحصیلات دانشگاهی ادامه پیدا میکند، ادامه داد: دختران در زمینه امتحان، مضطرب‌تر از پسران هستند که عوامل فرهنگی نیز در این موضوع بی‌تأثیر نیست.
این دکترای تخصصی روانشناسی در رابطه با علل اضطراب برای امتحان، توضیح داد: علل اضطراب امتحان را می‌توان ناشی از روابط والدین با فرزند و انتظارات والدین از کودکان(کمالگرایی) دانست البته خانواده عامل مهمی در ایجاد اضطراب به شمار می‌آید. انتظارات والدین علاوه بر این که می‌تواند ملاک موفقیت و شکست دانش‌آموز باشد ممکن است اضطراب آفرین باشد.
انتظارات بیش از حد والدین و مقایسه فرزندان با همسالان و همکلاسی‌ها، موجب افزایش اضطراب و تشویش دانش‌آموزان میشود به خصوص انتظارات بیش از اندازه‌ای که بدون توجه به توانایی‌ها و استعدادهای کودک باشد موجب افزایش اضطراب امتحان و عملکرد ناموفق میشود.
وی در رابطه با ارتباط میان مدارس خاص و ارتباط دانش‌آموزان، مطرح کرد: وجود مدارس تیزهوشان، نمونه دولتی و مدارسی با شرایط ویژه که برای ورود به آنها لازم است آزمون‌های ویژه گذرانده شود و انتظارات والدین از فرزندان در این ارتباط، میزان اضطراب امتحان و حتی اضطراب را در دانش‌آموز، بالا می‌برد.
این مدرس دانشگاه آزاد واحد همدان، خاطرنشان کرد: اضطراب حالت روانی است که در تعامل والدین با کودک ممکن است گسترش یابد و برخی اولیاء بدون توجه به علائق و استعدادهای کودک آنها را برای کسب موفقیت تحت فشار قرار می‌دهند و یا والدین آرزوهای تحقق نیافته خود را به فرزندانشان القا می‌کنند که هیچ هماهنگی با علائق و استعداد آنها ندارد از طرفی انتظارات معلم به ویژه انتظارات مثبت، آثار مثبت بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموز دارد و انتظارات نابجا و بدون توجه به توانایی‌ها و استعداد دانش‌آموز، سبب ایجاد اضطراب میشود.
قره‌خانی ادامه داد: دشواری امتحان نیز عامل مهمی در اضطراب امتحان است و مواد امتحانی دشوار، اغلب به شکست دانش‌آموز منجر میشود و هر تجربه شکستی باعث افزایش میزان اضطراب میشود و تجربه‌های مکرر شکست باعث ایجاد اضطراب شده و در موقعیت امتحان بروز میکند که چنین فرآیندی سبب اضطراب ناتوان کننده میشود همچنین ایجاد محیط وحشت و ترس در جلسه برگزاری امتحان برای جلوگیری از احتمال تقلب نیز از عوامل مهم ایجاد اضطراب امتحان در دانش‌آموزان است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: برای کاهش اضطراب امتحان در فرزندانمان بر توانایی آنان تأکید کنیم تا اعتماد به نفس آنان تقویت شود، انتظارات خود را با توانایی‌های فرزندانمان هماهنگ کنیم، از آنان توقع بیش از حد نداشته باشیم، سعی کنیم تلاش‌های آنان برای کسب موفقیت‌های هرچند کوچک را قدر بدانید، آنان را تشویق کنیم و شرایط فیزیکی و عاطفی مناسبی را در ایام امتحانات برای فرزندان فراهم کنیم.
دانش‌آموز دارای اضطراب امتحان، فردی است که بخوبی مواد و موضوعات درسی و کلاسی را فرا گرفته اما به دلیل اضطراب قادر به نوشتن و بیان دانسته‌ها در امتحان نیست و این اضطراب، یادآوری آموخته‌های قبلی را دچار اختلال کرده و عملکرد فرد را مختل میکند.
وی با بیان اینکه اضطراب امتحان در سنین ١٠ تا ١٢ سالگی شکل می‌گیرد و تا دوران بزرگسالی و تحصیلات دانشگاهی ادامه پیدا میکند، ادامه داد: دختران در زمینه امتحان، مضطرب‌تر از پسران هستند که عوامل فرهنگی نیز در این موضوع بی‌تأثیر نیست.
این دکترای تخصصی روانشناسی در رابطه با علل اضطراب برای امتحان، توضیح داد: علل اضطراب امتحان را می‌توان ناشی از روابط والدین با فرزند و انتظارات والدین از کودکان(کمالگرایی) دانست البته خانواده عامل مهمی در ایجاد اضطراب به شمار می‌آید. انتظارات والدین علاوه بر این که می‌تواند ملاک موفقیت و شکست دانش‌آموز باشد ممکن است اضطراب آفرین باشد.
انتظارات بیش از حد والدین و مقایسه فرزندان با همسالان و همکلاسی‌ها، موجب افزایش اضطراب و تشویش دانش‌آموزان میشود به خصوص انتظارات بیش از اندازه‌ای که بدون توجه به توانایی‌ها و استعدادهای کودک باشد موجب افزایش اضطراب امتحان و عملکرد ناموفق میشود.
وی در رابطه با ارتباط میان مدارس خاص و ارتباط دانش‌آموزان، مطرح کرد: وجود مدارس تیزهوشان، نمونه دولتی و مدارسی با شرایط ویژه که برای ورود به آنها لازم است آزمون‌های ویژه گذرانده شود و انتظارات والدین از فرزندان در این ارتباط، میزان اضطراب امتحان و حتی اضطراب را در دانش‌آموز، بالا می‌برد.
این مدرس دانشگاه آزاد واحد همدان، خاطرنشان کرد: اضطراب حالت روانی است که در تعامل والدین با کودک ممکن است گسترش یابد و برخی اولیاء بدون توجه به علائق و استعدادهای کودک آنها را برای کسب موفقیت تحت فشار قرار می‌دهند و یا والدین آرزوهای تحقق نیافته خود را به فرزندانشان القا می‌کنند که هیچ هماهنگی با علائق و استعداد آنها ندارد از طرفی انتظارات معلم به ویژه انتظارات مثبت، آثار مثبت بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموز دارد و انتظارات نابجا و بدون توجه به توانایی‌ها و استعداد دانش‌آموز، سبب ایجاد اضطراب میشود.
قره‌خانی ادامه داد: دشواری امتحان نیز عامل مهمی در اضطراب امتحان است و مواد امتحانی دشوار، اغلب به شکست دانش‌آموز منجر میشود و هر تجربه شکستی باعث افزایش میزان اضطراب میشود و تجربه‌های مکرر شکست باعث ایجاد اضطراب شده و در موقعیت امتحان بروز میکند که چنین فرآیندی سبب اضطراب ناتوان کننده میشود همچنین ایجاد محیط وحشت و ترس در جلسه برگزاری امتحان برای جلوگیری از احتمال تقلب نیز از عوامل مهم ایجاد اضطراب امتحان در دانش‌آموزان است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: برای کاهش اضطراب امتحان در فرزندانمان بر توانایی آنان تأکید کنیم تا اعتماد به نفس آنان تقویت شود، انتظارات خود را با توانایی‌های فرزندانمان هماهنگ کنیم، از آنان توقع بیش از حد نداشته باشیم، سعی کنیم تلاش‌های آنان برای کسب موفقیت‌های هرچند کوچک را قدر بدانید، آنان را تشویق کنیم و شرایط فیزیکی و عاطفی مناسبی را در ایام امتحانات برای فرزندان فراهم کنیم.
