از مراکز سرپایی تا تیم‌های محله محور و خط ملی اعتیاد
سمیه افشین فر
دکتر فرهاد اقطار مدیرکل دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد در گفت‌و‌گو با «ایران»از وجود 6 هزار تیم محله محور در کشور برای آموزش به خانواده‌ها در امر اعتیاد خبر داد و گفت: در سازمان بهزیستی کشور برای پیشگیری از اعتیاد تیم‌های اجتماع محور داریم که براساس آن بالغ بر 6 هزار تیم به‌صورت محله‌ای در محلات و استان‌های مختلف فعالیت می‌کنند؛عموماً زنان این تیم‌ها را تشکیل داده‌اند و به آموزش خانواده‌ها می‌پردازند و جمعیتی نزدیک به 10 میلیون نفر تحت پوشش برنامه‌های پیشگیری سازمان بهزیستی کشور قرار دارند.
این تیم‌ها هم خانواده‌ها را آموزش می‌دهند و هم آنها را ارجاع می‌دهند تا در پروسه درمان سازمان قرار بگیرند. در واقع تیم‌های محله محور نزدیکترین تیم به خانواده‌ها هستند ،البته افراد می‌توانند با خط ملی اعتیاد تماس بگیرند و از نزدیکترین تیم محله‌شان مطلع شوند. مدیر کل دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد با بیان این که حدود 22 هزار زن دارای اعتیاد تحت درمان سازمان بهزیستی کشور در مراکز مختلف هستند و این سازمان مراکز متعددی برای درمان زنان دارای اعتیاد دارد افزود: در 59 مرکز بهبودی بازتوانی افراد دچار اختلال مصرف مواد در کشور که 10278 زن در مراکز سرپایی 20 هزار و 466 نفر (در این مراکز تفکیک زنانه و مردانه وجود ندارد) در مراکز پی سی 177 زن، در دو مرکز جامع بازتوانی زنان 215 زن و در 6 مرکز جامعه‌پذیری در کشور 219 زن تحت درمان اعتیاد هستند که در مجموع سال گذشته 22 هزار خانم را تحت پوشش درمان قرار داده‌ایم.
وی در توضیح این مراکز گفت: یک سری افراد بر اساس ماده 15 به ما مراجعه می‌کنند، یعنی خودشان به مراکز می‌آیند و به صورت اقامتی روند درمان را طی می‌کنند. در مراکز سرپایی زنان و مردان دارای اعتیاد به‌صورت سرپایی درمان می‌شوند.
در پی سی یا مراکز اجتماع‌مداروقتی فرد درمان شد ادامه درمان را در این مراکز طی می‌کند و در مراکز جامع فرد درمان شده تا یک سال می‌تواند اقامت داشته باشد و بعد از این اگر از جانب خانواده مورد پذیرش قرار نگرفت می‌تواند در مراکز توانمندسازی و جامعه‌پذیری اقامت داشته باشد.اقطار با بیان این که درمان اعتیاد به معنای تمام شدن اعتیاد نیست گفت: بیماری اعتیاد مثل یک بیمار دیابتی است و فرد طی سال ممکن است چندین بار دچار عارضه شود، بنابراین اصل مطلب در توانمندسازی این افراد است، یعنی باید فرد را آماده کنیم که خانواده‌اش او را بپذیرند اگر در روزهای اول محلی برای اسکان ندارد او را اسکان بدهیم و برایش اشتغال پایدار و سالم ایجاد کنیم تا به جامعه برگردد ،اگر خانواده قبولش نکردند در سال دوم فرد را در خانه‌های گروهی اسکان می‌دهیم که چند خانم با هم در یک خانه به همراه مددکار زندگی کنند و به سر کار بروند.
مدیرکل دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد با بیان این که میزان اعتبارات در این بخش قابل توجه و مطلوب است اما برخی سیاست‌های نادرست باعث هدر رفتن بودجه میشود گفت: بودجه ما بد نیست اما سال گذشته بر اساس تبصره 2 ماده 16، سه هزار و پانصد و چهار زن دارای اعتیاد را تحت پوشش قرار داده بودیم. ماده 16 مربوط به معتادان متجاهر ماست، یعنی فرد خودش نمی‌خواهد که درمان شود این افراد عموماً دستگیر شده و به مراکز ما برای ترک آورده می‌شوند.
این بازداشتی‌ها برای ما چالش برانگیز شده ؛ خیلی از این افراد متجاهر هم نیستند و خانواده از آنها شاکی هستند و فکر می‌کنند با این کار می‌توانند برای فرد درمان رایگان داشته باشند. تجربه بیست ساله من نشان می‌دهد کسی که به‌صورت رایگان می‌آید و درمان می شود نمی‌تواند روی ترک اعتیادش بماند، چرا که اعضای خانواده تصورمی کنند هر دفعه که به اعتیاد برگشت جایی هست که به رایگان او را ترک می‌دهند، در حالی که اگر حتی هزینه حداقلی پرداخت کنند پای درمان فرد معتاد می‌مانند. پس ماده 16 کسانی هستند که به اجبار و براساس حکم قاضی به ما مراجعه می‌کنند و می‌خواهند خدمات رایگان بگیرند و متأسفانه عموماً درمان نمی‌شوند که در واقع اگر برنامه‌ریزی نکنیم بودجه زیادی در این بخش به هدر می‌رود.
تماس 43 درصد مصرف‌کنندگان مواد مخدر با خط ملی اعتیاد
اقطار با بیان این که سال گذشته 454796 نفر با خط ملی اعتیاد سازمان بهزیستی کشور تماس گرفته‌اند افزود: 75 درصد تماس‌ها با خط ملی اعتیاد 09628 را خانم ها تشکیل می‌دهند و 25 درصد این تماس‌ها توسط مردان گرفته شده است که از این تعداد تماس چیزی حدود 43 درصد مصرف‌کننده بوده‌اند ،بقیه یا یکی از نزدیکانشان مواد مصرف می‌کرده یا سؤال‌های مربوط به پیشگیری داشته‌اند، البته از میان 43 درصد مصرف‌کنندگان تنها سه درصد مصرف‌کنندگان زن بوده‌اند. مدیر کل دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد با بیان این که بیشتر سؤال‌های تماس‌گیرندگان با خط ملی اعتیاد مربوط به تریاک، شیشه، مواد صنعتی، حشیش و هروئین بوده است و به همین نسبت هم در درمان به ترتیب بیشتر با همین مواد درگیر هستیم.
بیشتر این تماس‌ها با خط ملی اعتیاد از استان تهران با 393 تماس بوده و بعد به ترتیب استان های کرمان، مرکزی، گیلان، خراسان رضوی، خوزستان، خراسان شمالی و اصفهان بیشترین تماس‌ها را با خط ملی اعتیاد داشته‌اند، البته بالا بودن تعداد تماس‌ها به معنای بالا بودن آمار مصرف مواد در بین مردم بومی آن استان نیست، در بعضی از استان ها به‌دلیل مهاجر پذیر بودن، شرایط فرهنگی خاص یا دلیل وجود مشاغل خاص آمار بالا می‌رود.
وی با اعلام این که کارشناسان خبره خط ملی اعتیاد در سه حوزه پیشگیری، ارجاع و درمان خدمات تخصصی به تماس گیرندگان ارائه می‌دهند گفت: در حال حاضر از 8 صبح تا 8 شب و تا یک ماه آینده تا 12 شب کارشناسان پاسخگوی مردم خواهند بود ،البته سیستم پیامکی، اپلیکیشن و سایت خط ملی اعتیاد هم قرار است راه‌اندازی و آماده ارائه خدمات شود و تا یک ماه آینده آماده بهره‌برداری هستند تا حجم پاسخگویی سازمان بهزیستی کشور بالاتر رود. لازم به ذکر است که تمام اطلاعات کسی که تماس می‌گیرد محرمانه نزد سازمان بهزیستی محفوظ است و این اطلاعات را به هیچ فرد و دستگاهی نمی‌دهیم ،پس مردم با خیال راحت با کارشناسان ما تماس بگیرند و سؤالاتشان را مطرح کنند.
این تیم‌ها هم خانواده‌ها را آموزش می‌دهند و هم آنها را ارجاع می‌دهند تا در پروسه درمان سازمان قرار بگیرند. در واقع تیم‌های محله محور نزدیکترین تیم به خانواده‌ها هستند ،البته افراد می‌توانند با خط ملی اعتیاد تماس بگیرند و از نزدیکترین تیم محله‌شان مطلع شوند. مدیر کل دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد با بیان این که حدود 22 هزار زن دارای اعتیاد تحت درمان سازمان بهزیستی کشور در مراکز مختلف هستند و این سازمان مراکز متعددی برای درمان زنان دارای اعتیاد دارد افزود: در 59 مرکز بهبودی بازتوانی افراد دچار اختلال مصرف مواد در کشور که 10278 زن در مراکز سرپایی 20 هزار و 466 نفر (در این مراکز تفکیک زنانه و مردانه وجود ندارد) در مراکز پی سی 177 زن، در دو مرکز جامع بازتوانی زنان 215 زن و در 6 مرکز جامعه‌پذیری در کشور 219 زن تحت درمان اعتیاد هستند که در مجموع سال گذشته 22 هزار خانم را تحت پوشش درمان قرار داده‌ایم.
وی در توضیح این مراکز گفت: یک سری افراد بر اساس ماده 15 به ما مراجعه می‌کنند، یعنی خودشان به مراکز می‌آیند و به صورت اقامتی روند درمان را طی می‌کنند. در مراکز سرپایی زنان و مردان دارای اعتیاد به‌صورت سرپایی درمان می‌شوند.
در پی سی یا مراکز اجتماع‌مداروقتی فرد درمان شد ادامه درمان را در این مراکز طی می‌کند و در مراکز جامع فرد درمان شده تا یک سال می‌تواند اقامت داشته باشد و بعد از این اگر از جانب خانواده مورد پذیرش قرار نگرفت می‌تواند در مراکز توانمندسازی و جامعه‌پذیری اقامت داشته باشد.اقطار با بیان این که درمان اعتیاد به معنای تمام شدن اعتیاد نیست گفت: بیماری اعتیاد مثل یک بیمار دیابتی است و فرد طی سال ممکن است چندین بار دچار عارضه شود، بنابراین اصل مطلب در توانمندسازی این افراد است، یعنی باید فرد را آماده کنیم که خانواده‌اش او را بپذیرند اگر در روزهای اول محلی برای اسکان ندارد او را اسکان بدهیم و برایش اشتغال پایدار و سالم ایجاد کنیم تا به جامعه برگردد ،اگر خانواده قبولش نکردند در سال دوم فرد را در خانه‌های گروهی اسکان می‌دهیم که چند خانم با هم در یک خانه به همراه مددکار زندگی کنند و به سر کار بروند.
مدیرکل دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد با بیان این که میزان اعتبارات در این بخش قابل توجه و مطلوب است اما برخی سیاست‌های نادرست باعث هدر رفتن بودجه میشود گفت: بودجه ما بد نیست اما سال گذشته بر اساس تبصره 2 ماده 16، سه هزار و پانصد و چهار زن دارای اعتیاد را تحت پوشش قرار داده بودیم. ماده 16 مربوط به معتادان متجاهر ماست، یعنی فرد خودش نمی‌خواهد که درمان شود این افراد عموماً دستگیر شده و به مراکز ما برای ترک آورده می‌شوند.
این بازداشتی‌ها برای ما چالش برانگیز شده ؛ خیلی از این افراد متجاهر هم نیستند و خانواده از آنها شاکی هستند و فکر می‌کنند با این کار می‌توانند برای فرد درمان رایگان داشته باشند. تجربه بیست ساله من نشان می‌دهد کسی که به‌صورت رایگان می‌آید و درمان می شود نمی‌تواند روی ترک اعتیادش بماند، چرا که اعضای خانواده تصورمی کنند هر دفعه که به اعتیاد برگشت جایی هست که به رایگان او را ترک می‌دهند، در حالی که اگر حتی هزینه حداقلی پرداخت کنند پای درمان فرد معتاد می‌مانند. پس ماده 16 کسانی هستند که به اجبار و براساس حکم قاضی به ما مراجعه می‌کنند و می‌خواهند خدمات رایگان بگیرند و متأسفانه عموماً درمان نمی‌شوند که در واقع اگر برنامه‌ریزی نکنیم بودجه زیادی در این بخش به هدر می‌رود.
تماس 43 درصد مصرف‌کنندگان مواد مخدر با خط ملی اعتیاد
اقطار با بیان این که سال گذشته 454796 نفر با خط ملی اعتیاد سازمان بهزیستی کشور تماس گرفته‌اند افزود: 75 درصد تماس‌ها با خط ملی اعتیاد 09628 را خانم ها تشکیل می‌دهند و 25 درصد این تماس‌ها توسط مردان گرفته شده است که از این تعداد تماس چیزی حدود 43 درصد مصرف‌کننده بوده‌اند ،بقیه یا یکی از نزدیکانشان مواد مصرف می‌کرده یا سؤال‌های مربوط به پیشگیری داشته‌اند، البته از میان 43 درصد مصرف‌کنندگان تنها سه درصد مصرف‌کنندگان زن بوده‌اند. مدیر کل دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد با بیان این که بیشتر سؤال‌های تماس‌گیرندگان با خط ملی اعتیاد مربوط به تریاک، شیشه، مواد صنعتی، حشیش و هروئین بوده است و به همین نسبت هم در درمان به ترتیب بیشتر با همین مواد درگیر هستیم.
بیشتر این تماس‌ها با خط ملی اعتیاد از استان تهران با 393 تماس بوده و بعد به ترتیب استان های کرمان، مرکزی، گیلان، خراسان رضوی، خوزستان، خراسان شمالی و اصفهان بیشترین تماس‌ها را با خط ملی اعتیاد داشته‌اند، البته بالا بودن تعداد تماس‌ها به معنای بالا بودن آمار مصرف مواد در بین مردم بومی آن استان نیست، در بعضی از استان ها به‌دلیل مهاجر پذیر بودن، شرایط فرهنگی خاص یا دلیل وجود مشاغل خاص آمار بالا می‌رود.
وی با اعلام این که کارشناسان خبره خط ملی اعتیاد در سه حوزه پیشگیری، ارجاع و درمان خدمات تخصصی به تماس گیرندگان ارائه می‌دهند گفت: در حال حاضر از 8 صبح تا 8 شب و تا یک ماه آینده تا 12 شب کارشناسان پاسخگوی مردم خواهند بود ،البته سیستم پیامکی، اپلیکیشن و سایت خط ملی اعتیاد هم قرار است راه‌اندازی و آماده ارائه خدمات شود و تا یک ماه آینده آماده بهره‌برداری هستند تا حجم پاسخگویی سازمان بهزیستی کشور بالاتر رود. لازم به ذکر است که تمام اطلاعات کسی که تماس می‌گیرد محرمانه نزد سازمان بهزیستی محفوظ است و این اطلاعات را به هیچ فرد و دستگاهی نمی‌دهیم ،پس مردم با خیال راحت با کارشناسان ما تماس بگیرند و سؤالاتشان را مطرح کنند.
