باشگاه تاب آوری ، خانواده و شرایط اجتماعی
عفت حیدری
به گزارش میگنا عفت حیدری در یادداشتی برای باشگاه تاب آوری نوشت : جوامع میتوانند از طریق دیدگاه های تئوری اجتماعی و نظریه توسعه انسانی مطرح شده توسط برونفنبرنر بررسی شوند. تئوری اکولوژیک توسعه انسانی میگوید که فرد مرکز ترکیب بندی تو در توی ساختار است که هر کدام در درون دیگری زمینه را برای بررسی فرآیندهای اجتماعی فراهم میکنند.
این تئوری دیدگاه های اجتماعی اکولوژی را برای درک ساختارهای درونی که در آن توسعه انسانی رخ میدهد به کار میبندد.
جوامع از خانواده ها، محله ها و سازمانها و ساختارهای دیگری شکل گرفته اند که با یکدیگر در خلال وظایف و عملکردهای آن تعامل دارند.
توسعه انسانی و اجتماعی در تعامل و در محدوده این ساختارها رخ میدهد.این ساختارها، خانواده، مدارس و پرستشگاه ها، محله ها و جاهای دیگری هستند که امکان تعامل با فرد دیگری را فراهم میکنند.برونفنبرنر ( 1977 ) این ساختارها را میکروسیستم، مزوسیستم و اگزوسیستم و ماکروسیستم نامید در حالی که انسان در مرکز آن سیستم ها قرار دارد.
الگوی اکولوژیک برونفنبرنر ارتباط فرد و خانواده آنها را به محیط خارجی نشان میدهد.
این الگو نشان میدهد که چگونه همه این ساختارها نقش مهمی در ایجاد جامعه ایفا میکنند.
هر ساختار نشان دهنده جنبه های دورتر و انتهایی محیط اکولوژیک فرد است . میکروسیستم نزدیکتر به فرد و شامل روابط و تعاملاتی است که افراد با محیط های دور و بر خود مثل خانواده،موسسات آموزشی و عبادتگاه ها، دارند. تعاملاتی بین افراد و محیط آنها وجود دارد که روی هر دو گروه اثر میگذارد.
برونفنبرنر ( 1977 ) این تعاملات را تاثیرات دو جانبه و دو جهته نامید و آنها میتوانند در تمام سطوح محیط رخ دهند.
مزو سیستم لایه بعدی است که شامل روابط بین فردی و تعاملات بین فردی و ساختارهایی مثل مدرسه و عبادتگاه ها و گروه های همسالان و محل کار است که روی توسعه و رشد انسانی اثر میگذارند.
در اینجا فرد درگیر تعاملات بین میکروسیستم های مختلف مثل خانواده و موسسات آموزشی، خانواده و گروه همسالان و خانواده و محل کار یا بین خانواده و یا عبادتگاه است.
ساختار بعدی درونی اگزو سیستم یا برون سیستم است که نشان دهنده ساختارهای رسمی و غیر رسمی است که روی محیط دور وبر فرد اثر میگذارد. فرد ممکن است مستقیما با این ساختارها تعامل نداشته باشد اما تحت تاثیر آنها قرار میگیرد. چنین ساختارهایی مثل محلات، شبکه های اجتماعی و فرصتهای شغلی و دسترسی به خدمات و وضعیت اجتماعی – اقتصادی در میان افراد است .
پژوهشگران ( بلسکی، 1980، گاربرینو، 1977 ) استدلال کردند که در معرض خشونت قرار گرفتن کودکان در محیط خانواده و جامعه میتواند تاثیرات شدیدی روی کودکان داشته باشد.به همین ترتیب،انزوای اجتماعی از سوی سایر گروه های محله ،شبکه های اجتماعی و خانواده گسترده میتواند روی رشد فرد اثر داشته باشد.
در این ساختار، اعضا و افراد جامعه تحت تاثیر سیستم های دولتی، سیاسی ، اقتصادی و مذهبی قرار دارند.( نیل و نیل ، 2013 )
عفت حیدری در ادامه مینویسد اغلب خانواده هایی که انتخاب میکنند درجوامع تحت تاثیر خشونت و جرم بمانند و نمیتوانند به دلیل شرایط مالی و سطوح در آمد پایین یا بیکاری یا نداشتن منابع و نداشتن علم و دانش که مانع از استخدام آنها میشود، به نوعی مجبور میشوند در این جوامع زندگی کنند.
ماکروسیستم خارجی ترین لایه ساختارهای تو در تو است و نشان دهند سطوح اجتماعی و جهانی بر اساس قوانین و سیاستگذاری ها و فرایندهای فرهنگی است. افرادی که در جوامع مختلف زندگی می کنند، بصور مختلف تحت تاثیر شرایط زندگی خود قرار دارند.
لایه دیگر به تئوری اکولوژیک اضافه شده است ( برونفنبرنر، 1999) که اضافه میکند سیستم زمانی است که تغییرات را در ساختارهای خانوادگی و وضعیت بیکاری و تغییرات اجتماعی دیگر را در جنگها نشان میدهد.
در بحث قبلی در زمینه تئوری اکولوژیک، فرد تحت تاثیر محیط پیرامونی خود مثل خانواده، مدرسه و گروه همسالان و عبادتگاه ها قرار می گیرد.ساختارهای واسطه ایی موسساتی هستند که بین زندگی خصوصی فرد و موسسات بزرگ در زندگی عمومی قرار دارند.
نمونه های ساختارهای میانجی شامل مدارس و محله ها و عبادتگاه ها و موسسات اجتماعی هستند.این ساختارها روی جامعه و خانواده و مدارس تاثیر دارند.
مدارس فرصتهایی برای تعاملاتی که بین کودک و معلمان و خانواده و مدرسه رخ می دهد، فراهم می آورند.
این تئوری دیدگاه های اجتماعی اکولوژی را برای درک ساختارهای درونی که در آن توسعه انسانی رخ میدهد به کار میبندد.
جوامع از خانواده ها، محله ها و سازمانها و ساختارهای دیگری شکل گرفته اند که با یکدیگر در خلال وظایف و عملکردهای آن تعامل دارند.
توسعه انسانی و اجتماعی در تعامل و در محدوده این ساختارها رخ میدهد.این ساختارها، خانواده، مدارس و پرستشگاه ها، محله ها و جاهای دیگری هستند که امکان تعامل با فرد دیگری را فراهم میکنند.برونفنبرنر ( 1977 ) این ساختارها را میکروسیستم، مزوسیستم و اگزوسیستم و ماکروسیستم نامید در حالی که انسان در مرکز آن سیستم ها قرار دارد.
الگوی اکولوژیک برونفنبرنر ارتباط فرد و خانواده آنها را به محیط خارجی نشان میدهد.
این الگو نشان میدهد که چگونه همه این ساختارها نقش مهمی در ایجاد جامعه ایفا میکنند.
هر ساختار نشان دهنده جنبه های دورتر و انتهایی محیط اکولوژیک فرد است . میکروسیستم نزدیکتر به فرد و شامل روابط و تعاملاتی است که افراد با محیط های دور و بر خود مثل خانواده،موسسات آموزشی و عبادتگاه ها، دارند. تعاملاتی بین افراد و محیط آنها وجود دارد که روی هر دو گروه اثر میگذارد.
برونفنبرنر ( 1977 ) این تعاملات را تاثیرات دو جانبه و دو جهته نامید و آنها میتوانند در تمام سطوح محیط رخ دهند.
مزو سیستم لایه بعدی است که شامل روابط بین فردی و تعاملات بین فردی و ساختارهایی مثل مدرسه و عبادتگاه ها و گروه های همسالان و محل کار است که روی توسعه و رشد انسانی اثر میگذارند.
در اینجا فرد درگیر تعاملات بین میکروسیستم های مختلف مثل خانواده و موسسات آموزشی، خانواده و گروه همسالان و خانواده و محل کار یا بین خانواده و یا عبادتگاه است.
ساختار بعدی درونی اگزو سیستم یا برون سیستم است که نشان دهنده ساختارهای رسمی و غیر رسمی است که روی محیط دور وبر فرد اثر میگذارد. فرد ممکن است مستقیما با این ساختارها تعامل نداشته باشد اما تحت تاثیر آنها قرار میگیرد. چنین ساختارهایی مثل محلات، شبکه های اجتماعی و فرصتهای شغلی و دسترسی به خدمات و وضعیت اجتماعی – اقتصادی در میان افراد است .
پژوهشگران ( بلسکی، 1980، گاربرینو، 1977 ) استدلال کردند که در معرض خشونت قرار گرفتن کودکان در محیط خانواده و جامعه میتواند تاثیرات شدیدی روی کودکان داشته باشد.به همین ترتیب،انزوای اجتماعی از سوی سایر گروه های محله ،شبکه های اجتماعی و خانواده گسترده میتواند روی رشد فرد اثر داشته باشد.
در این ساختار، اعضا و افراد جامعه تحت تاثیر سیستم های دولتی، سیاسی ، اقتصادی و مذهبی قرار دارند.( نیل و نیل ، 2013 )
عفت حیدری در ادامه مینویسد اغلب خانواده هایی که انتخاب میکنند درجوامع تحت تاثیر خشونت و جرم بمانند و نمیتوانند به دلیل شرایط مالی و سطوح در آمد پایین یا بیکاری یا نداشتن منابع و نداشتن علم و دانش که مانع از استخدام آنها میشود، به نوعی مجبور میشوند در این جوامع زندگی کنند.
ماکروسیستم خارجی ترین لایه ساختارهای تو در تو است و نشان دهند سطوح اجتماعی و جهانی بر اساس قوانین و سیاستگذاری ها و فرایندهای فرهنگی است. افرادی که در جوامع مختلف زندگی می کنند، بصور مختلف تحت تاثیر شرایط زندگی خود قرار دارند.
لایه دیگر به تئوری اکولوژیک اضافه شده است ( برونفنبرنر، 1999) که اضافه میکند سیستم زمانی است که تغییرات را در ساختارهای خانوادگی و وضعیت بیکاری و تغییرات اجتماعی دیگر را در جنگها نشان میدهد.
در بحث قبلی در زمینه تئوری اکولوژیک، فرد تحت تاثیر محیط پیرامونی خود مثل خانواده، مدرسه و گروه همسالان و عبادتگاه ها قرار می گیرد.ساختارهای واسطه ایی موسساتی هستند که بین زندگی خصوصی فرد و موسسات بزرگ در زندگی عمومی قرار دارند.
نمونه های ساختارهای میانجی شامل مدارس و محله ها و عبادتگاه ها و موسسات اجتماعی هستند.این ساختارها روی جامعه و خانواده و مدارس تاثیر دارند.
مدارس فرصتهایی برای تعاملاتی که بین کودک و معلمان و خانواده و مدرسه رخ می دهد، فراهم می آورند.
ریز سیستم ( میکروسیستم ) عمیق ترین سطح محیط است که فعالیتها و الگوهای تعامل در نزدیکترین محیط فرد را شامل می شود. رابطه ها در این سطح دو جهتی هستند. یعنی والدین بر رفتار کودکان تاثیر می گذارند و بر عکس
میان سیستم ( مزو سیستم ) ارتباط میان ریز سیستم ها را شامل می شود ، مثلا پیشرفت تحصیلی فرد علاوه بر این که به فعالیتهای کلاسی مربوط می شود به روابط والدین در خانه و میزان تلاش او برای یادگیری موارد درسی نیز مربوط می شود
برون سیستم: ( اگزو سیستم ):
موقعیتهای اجتماعی که بطور مستقیم فرد در حال رشد را شامل نمی شود. اما بر تجربه های او تاثیر می گذارند. این موقعیت ها می توانند سازمانهای رسمی مثل هیات مدیره در محیط کار یا خدمات بهزیستی در جامعه باشند.
کلان سیستم ( ماکرو سیستم ) بیرونی ترین سطح محیط است که ارشها، قوانین و سنت ها و امکانات یک فرهنگ خاص را شامل می شود. مثل حمایت ها و امتیازاتی که کشورها برای مراقت از کودکان قائل می شوند.
میان سیستم ( مزو سیستم ) ارتباط میان ریز سیستم ها را شامل می شود ، مثلا پیشرفت تحصیلی فرد علاوه بر این که به فعالیتهای کلاسی مربوط می شود به روابط والدین در خانه و میزان تلاش او برای یادگیری موارد درسی نیز مربوط می شود
برون سیستم: ( اگزو سیستم ):
موقعیتهای اجتماعی که بطور مستقیم فرد در حال رشد را شامل نمی شود. اما بر تجربه های او تاثیر می گذارند. این موقعیت ها می توانند سازمانهای رسمی مثل هیات مدیره در محیط کار یا خدمات بهزیستی در جامعه باشند.
کلان سیستم ( ماکرو سیستم ) بیرونی ترین سطح محیط است که ارشها، قوانین و سنت ها و امکانات یک فرهنگ خاص را شامل می شود. مثل حمایت ها و امتیازاتی که کشورها برای مراقت از کودکان قائل می شوند.