پیشگیری از خودکشی؛ ضرورت جهانی

سازمان بهداشت جهانی از کشورها می‌خواهد که استراتژی‌های جامع پیشگیری از خودکشی را در سراسر جهان توسعه و اجرا کنند. پیشگیری از خودکشی ضرورتی جهانی است. «پیشگیری از خودکشی: یک الزام جهانی» جامع‌ترین و به‌روزترین رکورد از وضعیت فعلی پیشگیری از خودکشی است. روز جهانی پیشگیری از خودکشی، افراد و سازمان‌هایی را که علاقه‌مند به پیشگیری از خودکشی هستند، گرد هم می‌آورد و تلاش‌ها را برای نجات جان افراد بسیج می‌کند.

سازمان جهانی بهداشت در این گزارش یادآور می‌شود برای پیشگیری از خودکشی و درمان آن نیاز به تلاش میان‌رشته ای است که شامل روان‌پزشکان، پزشکان اتاق اورژانس، مددکاران اجتماعی، کارشناسان بهداشت عمومی، پزشکان اطفال و مشاوران مدرسه و معلمان و بسیاری دیگر می‌شود؛ اما روان‌شناسی به دلیل تخصص گسترده‌اش درخور توجه است و این تخصص‌های متنوع برای حوزۀ پیشگیری از خودکشی مناسب است؛ اما دسترسی به این خدمات روان‌شناختی و حمایتی در همه‌جای جهان یکسان و به یک میزان نیست. در جاهایی دسترسی به روان‌شناس و روان‌پزشک و مددکاران اجتماعی به راحتی فراهم نیست یا دشوار است.

دسترسی به روان‌شناس در کشور ما ایران به آسانی فراهم نمی‌شود از یک‌سو طولانی‌مدت‌بودن جلسه‌های روان‌شناسی است و از یک‌سو تحت پوشش بیمه نبودن خدمات روان‌شناسی ا‌ست و هزینۀ زیاد آن در هر جلسه است که نیازمند این نکته خواهد بود و این خدمات برای افرادی که نیاز به جلسه‌های مشاوره و روان‌درمانی دارند با سهولت انجام گیرد و لازم است سیاست‌گذاران و مدیران نسبت به تحت پوشش ‌قراردادن بیمه برای جلسه‌های روان‌درمانی و مشاوره شرایط مناسب‌تری را فراهم کنند. در ایران البته برای فوریت‌های روان‌شناختی و مشاوره تلفنی، سازمان بهزیستی در برنامه‌ها‌یی تحت‌عنوان «اورژانس اجتماعی» و «صدای مشاور» این امکان را فراهم کرده است. اورژانس اجتماعی با خط تلفن سه‌رقمی ۱۲۳ در جهت اورژانس‌های اجتماعی، که خودکشی نیز بخشی از آن است، به‌صورت شبانه‌روزی خدمات می‌دهد. مرکز صدای مشاور نیز که به‌صورت تلفنی با شماره ۱۴۸۰ (از ساعت ۸ صبح تا ۱۲ شب) خدمات رایگان روان‌شناختی به شهروندان می‌دهد برای افراد و خانواده‌های آن‌ها که نیاز به خدمات روان‌شناختی و یا افکار خودکشی دارند، می‌تواند کمک‌رسان باشد.

بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت دانستیم که به خدمات روان‌شناختی بیش از علوم دیگر در جهت جلوگیری از خودکشی و درمان آن توجه می‌شود؛ اما دیدگاه‌های جامعه‌شناختی و انسان‌شناختی و زیست‌شناختی هم در پدیدۀ خودکشی مطرح هستند. جامعه‌شناسی بیشتر بر روندهای عمومی و شرایط اجتماعی خودکشی تأکید می‌کند؛ همچنین گفتمان جامعه‌شناختی بیشتر برای رسیدن به راه‌حل‌های کوتاه‌مدت و شایستۀ استفاده به کار می‌رود و بیشتر به دنبال یافتن سیاست‌گذاری‌های ساختاری است. انسان‌شناسی با واکاوی ویژگی‌های منفرد سعی می‌کند به درک عمیق‌تری از این پدیده، خودکشی، برسد و این رشته در پی تحلیلی فرهنگی‌ از خودکشی است که بتواند این پدیده را توضیح دهد. "روان‌شناسی نیز این ادعا را دارد که می‌تواند زمینه‌ی کمک و مشاوره را نیز فراهم آورد. این علم از ابتدای پیدایش، حکم «پزشکی روح» را داشته باشد و اغتشاشات ذهنی ـ یعنی زمینه‌ی آسیب‌های روانی ـ و به راه مداوای آن‌هاـ یعنی هدف روان‌درمانی‌هاـ بپردازد." « ژان فرانسوا دورتیه (۱۳۸۶)، علوم انسانی گستره‌ی شناخت‌ها، نشر نی، تهران»