به گزارش باشگاه تاب آوری
میگنا شکرگزاری به معنای توجه کردن به موهبت های زندگی و الطاف و خوبی های دیگران به ما و سپاس گزاری ما در قبال این خوبی هاست. شکرگزاری می تواند معطوف به انسان های دیگر باشد، یعنی ما از دیگران به خاطر کار نیکی که در حق ما انجام داده اند، سپاس گزار باشیم، یا اینکه به خاطر موهبت هایی که از آنها بهره مندیم، خالق هستی را شاکر باشیم.
شکرگزاری یا قدردانی یکی از ۲۴ نیرومندی منش مطرح شده در طبقه بندی فضائل و نیرومندی های منش سلیگمن و پترسون (۲۰۰۴) است و از مولفه های تشکیل دهنده فضیلت تعالی به شمار می رود.
فواید و مزایای شکرگزاری به قدری گسترده و متنوع است که شاید در نگاه اول اغراق شده به نظر برسد، اما نتایج پژوهش های متعدد نشان داده است که خوشبختانه همه این پیامدهای مثبت حقیقتا وجود دارند. در این بخش ما با توجه به بررسی های انجام شده، به تشریح ۲۵ پیامد عمده شکرگزاری می پردازیم.
به منظور تسهیل فرایند مطالعه میتوان این پیامدها را به بخشهای مختلف تقسیم کرد. ما این تغییرات را در پنج بخش پیامدهای عاطفی، شخصیتی، سلامت، شغلی و اجتماعی مورد بررسی قرار می دهیم. نکته حائز اهمیت آنست که همه این پیامدها در نهایت منجر به شادکامی بیشتر فرد می گردند.
پیامدهای هیجانی شکرگزاری :
- افزایش تاب آوری
افراد شاکر نسبت به دیگران سبک مقابله سالم تر و فعال تری دارند، در مواقع ضروری به میزان بیشتری خواستار جلب حمایتهای اجتماعی می شوند، به احتمال کمتری به اختلال استرس پس آسیبی مبتلا می شوند و در مقایسه با افرادی که سپاس گزار نیستند، محتمل تر است که فشار روانی موجب رشد فردی شان شود، که همه این عوامل به حفظ آرامش این افراد کمک می کنند.
- تجربه احساسات خوب
علیرغم آنکه تنها ۵۰% از مردم کشورهای مختلف شکرگزاری را به عنوان یک هیجان مثبت و سازنده توصیف کرده اند، شکرگزاری موجب ایجاد احساسات خوب و مثبت در خود فرد شاکر می شود. بر اساس پژوهش های امونز، اولین کاری که موجب احساس خرسندی افراد می شود، اعمال مهربانانه ای است که برای دیگران انجام می دهند و در رده بعدی شکرگزاری قرار دارد، به عبارت دیگر شکرگزاری کردن موجب شادی زاید الوصف فرد سپاسگزار می شود.
- شادتر کردن خاطرات
ذهن انسان از سنگ نیست که هر اطلاعاتی وارد آن شد، بدون تغییر باقی بماند. بالعکس بیشتر خاطرات و اطلاعات ما به مرور زمان تغییر می کنند. تجربه احساس شکرگزاری در زمان حال موجب می شود که فرد بیشتر خاطرات خوب را به خاطر آورد تا خاطرات بد. در یک پژوهش، پس از ایجاد حالت شکرگزاری در آزمودنی ها، آنها راحت تر می توانستند جنبه های مثبت یک خاطره بد را به خاطر بیاورند.
- کاهش احساس حسادت
کمی احساس رشک یا حسادت اگر به درستی هدایت شود می تواند به ما برای پیشرفت انگیزه دهد. اما احساس حسادت بیش از حد موجب احساس عدم امنیت، مادی گرایی، احساس حقارت و ناراحتی می شود. شکرگزاری از افرادی که در حق ما خوبی کرده اند، موجب می شود به آنها حسادت نکنیم.
- افزایش آرامش
شکرگزاری و و دیگر هیجانات مثبت یکی از منابع احساس آرامش در افراد به شمار می روند. نتایج پژوهش های مختلف نشان داده است که تاثیر شکرگزاری بر آرامش چیزی شبیه روش های آرمیدگی از قبیل مراقبه یا تنفس عمیق است.
پیامدهای اجتماعی شکرگزاری
- بهبود روابط دوستانه
نتایج پژوهش های متعدد نشان داده است که شکرگزاری موجب افزایش رفتارهای فرا اجتماعی می شود. نوشتن یادداشت های قدردانی می تواند سبب شود که شما به اطرافیتان توجه بیشتری کرده و برای حل مشکلاتشان به آنها کمک کنید.
- بهبود زندگی زناشویی
اینکه شکرگزاری موجب بهبود روابط همسران می شود جای تعجب ندارد. وقتی شما به خاطر زحمات همسرتان و رفتار نیک وی از او تشکر می کنید، او نسبت به انجام دوباره آن رفتار ترغیب می شود و نسبت به شما حس بهتری پیدا خواهد کرد.
- اجتماعی تر شدن
شکرگزاری یکی از ویژگی های اجتماعی مثبت است. افرادی که با انسان های سپاسگزار سر و کار دارند، برایشان احترام قائل بوده و نسبت به آنها حس خوبی دارند. هیچکس قدردان بودن را یک نقطه ضعف به حساب نمی آورد، بلکه همگان آن را یک ویژگی خوب و مثبت در نظر می گیرند. همه ما تمایل داریم با افرادی که قدردان ما هستند رابطه داشته باشیم و این امر موجب رشد و گسترش شبکه حمایت اجتماعی افراد شاکر می شود.
- کمک به دوستیابی
همانطور که پیشتر ذکر شد، تمایل دیگران به برقراری رابطه با افراد قدردان موجب می شود که دوستیابی برای این افراد به نسبت دیگران ساده تر باشد.
- عمیقتر کردن روابط
هنگامی که فردی از صمیم قلب از شما به خاطر زمانی که به وی اختصاص داده اید یا محبتی که در حقش کرده اید تشکر می کند، شما از اینکه به خوبی درکتان کرده خوشحال شده و با او احساس صمیمیت بیشتری می کنید.
پیامدهای شغلی شکرگزاری
- مدیریت بهتر
مدیریت موثر مستلزم تجهیز به مجموعه ای از مهارت هاست. اکثر افراد می توانند به راحتی انتقاد کنند، اما تنها تعداد کمی قادر هستند احساس شکرگزاری و سپاسگزاری خود را بیان کنند. معمولا واکنش به موقع، قاطعانه و دقیق نسبت به انتقاد تغییر بیشتری ایجاد می کند. نتایج چند پژوهش نشان داده است که ابراز قدردانی برای کارکنان به مثابه انگیزهای قوی عمل می کند، در حالیکه انتقادهای پی در پی موجب کاهش انگیزه کارکنان می شود.
- گسترش شبکه اجتماعی
یافته های حاصل از بررسی های متعدد حاکی از آنست که شکرگزاری موجب افزایش رفتار اجتماعی می شود. نتایج دو تحقیق طولی نشان داده است که افراد شاکر نسبت به دیگر همتایانشان شبکه اجتماعی گسترده تری دارند.
- دستیابی به هدف
در یک پژوهش از آزمودنی ها خواسته شد، اهدافی که مایلند در دو ماه آتی به آنها دست یابند را یادداشت کنند. مشخص شد افرادی که موهبت هایشان را یادداشت می کردند، نسبت به دیگران در رسیدن به اهدافشان موفقتر بودند.
- بهبود قدرت تصمیم گیری
تصمیم گیری به قدری فرایند پیچیده و خسته کننده ای است، که ما ترجیح می دهیم بسیاری از انتخاب هایمان را با تکیه بر ناخودآگاه و تجارب پیشینمان انجام دهیم. در یک پژوهش مشخص شد پزشکانی که بیمارانشان از آنها شکرگزاری به عمل می آوردند، نسبت به دیگر همکارانشان تشخیص های درست تری می دادند.
- افزایش بهره وری
افرادی که احساس ناامنی می کنند، در تمرکز کردن مشکل دارند، زیرا بخش اعظم انرژی روانی شان صرف درگیری با نگرانی هایشان می شود. از طرف دیگر افراد معتمد به نفس قادرند بهره وری بالاتری داشته باشند، زیرا می توانند بیشتر انرژیشان را معطوف کارشان کنند. از آنجایی که شکرگزاری موجب افزایش اعتماد به نفس و کاهش عدم امنیت روانی می شود، میزان بهره وری را افزایش می دهد.
پیامدهای شخصیتی شکرگزاری
- افزایش خوشبینی
شکرگزاری رابطه نیرومندی با خوشبینی دارد. خوشبینی نیز به نوبه خود ما را شادمان تر کرده، سلامتمان را بهبود بخشیده و موجب افزایش طول عمرمان می شود.
- کاهش مادی گرایی
مادی گرایی با کاهش بهزیستی و افزایش نرخ ابتلا به بیماریهای روانی همبستگی نیرومندی دارد. اینکه انسان خواهان پیشرفت باشد چیز بدی نیست، اما مادی گرایی مفرط موجب کاهش احساس رضایت از خود، کاهش حس معناداری زندگی و احساس شکرگزاری شده و توانایی فرد را از لذت بردن از زندگی کاهش می دهد. شکرگزاری موجب می شود که ذهن انسان بیش از حد درگیر موضوعات مادی نشود.
- افزایش معنویت
تعالی معنوی رابطه نیرومندی با احساس شکرگزاری دارد. به عبارت دیگر هرقدر فرد معنوی تر باشد، احتمال قدردان بود وی نیز افزایش می یابد. این اتفاق به دو دلیل روی می دهد:
الف) در همه ادیان الهی از شکرگزاری به عنوان یک فضیلت یاد شده است.
ب) معنویت به خودی خود موجب افزایش رفتارهای قدرشناسانه می شود.
- کاهش خودمحوری
این اتفاق بدین دلیل روی می دهد که ماهیت شکرگزاری توجه به دیگران است. انسان های شاکر، به جای تمرکز بر خود و خواسته هایشان به دیگران توجه می کنند و همین امر موجب کاهش خودمحوریشان می شود.
- افزایش اعتماد به نفس
انجام اعمال شاکرانه هم موجب افزایش اعتماد به نفس فرد شاکر و هم افزایش اعتماد به نفس فردی که از وی شکرگزاری شده است می شود. شکرگزاری کردن مانند هر کار نیک دیگری موجب افزایش عزت نفس ما می شود. از طرف دیگر با این کار اطرافیانمان نسبت به کمک به ما ترغیب می شوند، درک این نکته که از شبکه حمایتی نیرومندی برخورداریم نیز به افزایش اعتماد به نفس کمک می کند.
پیامدهای سلامت شکرگزاری
- بهبود کیفیت خواب
نتایج پژوهش ها نشان داده است که شکرگزاری کیفیت خواب را بهبود بخشیده، میزان زمان لازم برای به خواب رفتن را کاهش می دهد و بر مدت زمان خوابیدن می افزاید. به عبارت دیگر شکرگزاری احتمال ابتلا به اختلالات خواب را کاهش می دهد.
- کاهش بیماریها
مسلما شکرگزاری نمی تواند موجب درمان سرطان شود، اما قادر است عملکرد فیزیولوژیک شما را بهبود بخشد. نتیجه حاصل از ۱۳۷ مطالعه حاکی از آنست که هیجانات مثبت سلامتی را بهبود می بخشند. بنابراین اگر مایلید سلامت جسمیتان را بهبود بخشید، ذهنتان را ارتقا دهید.
- افزایش طول عمر
بر اساس شواهد موجود خوشبینی یکی از پیش بینی کننده های اصلی طول عمر محسوب می شود، از آنجایی که خوشبینی و شکرگزاری همبستگی نیرومندی با هم دارند، به نظر می رسد که شکرگزاری نیز موجب افزایش طول عمر شود.
- افزایش سطح انرژی
شکرگزاری و سرزندگی با هم ارتباط نیرومندی دارند. احتمال اینکه افراد شاکر احساس سرزندگی جسمی و روانی را گزارش کنند، بیشتر از سایر افراد است.
- افزایش احتمال انجام تمرینات ورزشی
در پژوهش ۱۱ هفته ای که بر روی ۹۶ امریکایی انجام شد، مشاهده شد افرادی که به صورت هفتگی یادداشت های شاکرانه می نوشتند، نسبت به دیگران در هفته ۴۰ دقیقه بیشتر ورزش می کردند.
