اثرات روانشناختی کرونا بر شهروندان از نظر دکتر شهرام محمدخانی

دکتر شهرام محمدخانی در دومین روز از نخستین همایش ملی "آسیب شناسی روانی کرونا و مداخلات روانی ـ اجتماعی"، درباره گروه‌هایی از افراد که بیشتر از دیگران در پاندمی کووید ۱۹ آسیب روانی دیدند، اظهار کرد: دسته‌ای از این افراد کسانی هستند که پیش از پاندمی کووید ۱۹ دچار یک آسیب روانی بوده‌اند و زمانی که با استرس حاصل از پاندمی کووید ۱۹ مواجه شدند اختلال پیشین آنها تشدید شد.

وی با اشاره به دسترسی محدود افراد به مداخلات روانشناختی در پاندمی کووید ۱۹، ادامه داد: در آن زمان به دلیل دسترسی محدود به خدمات روانشناختی هم خود افراد درگیر با اختلال و هم خانواده‌هایشان عذاب روانی را تحمل کردند. از سوی دیگر اطرافیان نیز بلد نبودند چطور با افرادی که استرس و اضطراب دارند برخورد و رفتار کنند. در واقع شهروندان در آن زمان مهارت های زیستن نظیر حل مساله را نداشتند و از این رو می‌توان گفت شهروندان دست خالی به جنگ کرونا رفتند.

به گفته این روانشناس بالینی، افرادی که از قبل پاندمی کووید ۱۹ مشکل روانشناختی نداشتند اما کووید ۱۹ به عنوان یک عامل آشکار ساز باعث شد این افراد دچار اختلال روانشناختی شوند؛ دیگر گروهی هستند که در پاندمی کووید ۱۹ بیش از سایرین دچار آسیب‌های روانی شدند.

عضو هیات علمی و دانشیار روانشناسی بالینی دانشگاه خوارزمی تهران با بیان اینکه پاندمی کووید ۱۹ تغییرات بسیاری در حوزه‌های مختلف اعم از فاصله گذاری اجتماعی، دورکاری مشاغل، سپری کردن زمان بیشتر اعضای خانواده با یکدیگر و... ایجاد کرد، افزود: در آن زمان دور هم بودن زیاد اعضای خانواده و سپری کردن زمان بیشتر زوجین با یکدیگر بعضا منشاء تعارضات زناشویی شده بود. تنش بین زوجین افزایش یافته بود و از طرفی زوجین مهارت حل تعارضات زناشویی را نیز بلد نبودند.

به گفته این روانشناس، از سوی دیگر افراد درگیر فرآیندهای ذهنی و شناختی نظیر نشخوار ذهنی، افکار منفی تکرار شونده، نگرانی، شخم زدن آینده یا گذشته نیز شده بودند و نیز دسترسی به اطلاعات زیاد گاهی مغز را دچار اختلال می‌کرد و افراد نمی‌توانستند اطلاعات موجود را پردازش کنند.

وی با بیان اینکه انکار پاندمی کووید ۱۹ در روزهای ابتدایی شیوع این بیماری و نیز ناشناخته بودن آن، توانمندی‌های مقابله‌ای انسان‌ها را تحت تاثیر قرار داده بود، افزود: با تمام تلخی هایی که کرونا برای بشر امروزی داشت اما فرصت‌هایی نیز ایجاد کرد که از جمله آنها رایج شدن مداخلات آنلاین و مداخلات روانشناختی با استفاده از بستر اینترنت بود که به ما کمک کرد در شرایط آشوب نیز به افراد خدمات ارایه دهیم.

محمدخانی "اضطراب" و "نگرانی" را از جمله مهم ترین پیامدهای روانشناختی کرونا عنوان کرد و با بیان اینکه ما نمی‌خواهیم نگرانی را از زندگی حذف کنیم بلکه باید اضطراب پاتولوژیک را مدیریت کرد، گفت: در شرایط بحران، درجاتی از اضطراب طبیعی است که به آن نگرانی کارساز یا سودمند نیز می‌گویند. حتی مشکل ما در ابتدای پاندمی آن بود که برخی افراد این نگرانی مفید را نداشتند و مساله را جدی نمی‌گرفتند. بنابراین ما نمی‌خواهیم به طور کلی نگرانی را از بین ببریم بلکه باید اضطراب پاتولوژیک را حذف کرد./ ایسنا