با اضطراب اجتماعی چه کنیم؟

عضو هیات علمی روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز با بیان اینکه اضطراب اجتماعی باعث می‌شود که افراد به دلیل استرس و تنش، مجبور به فرار از اجتماع یا ترک محیط شوند، گفت: معمولا افرادی که از سوشال فوبیا رنج می‌برند دچار کمبود اعتماد به نفس هستند و از مواجهه با موقعیت‌های اجتماعی احساس شرم می‌کنند.

دکتر مرتضی امیدیان در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: اضطراب اجتماعی حالتی است که فرد در جمع و موقعیت‌های اجتماعی یا زمانی که با افراد غریبه روبه‌رو می شود یا در فضایی قرار می‌گیرد که جامعه و اجتماع تلقی می‌شود، دچار اضطراب شود.

وی افزود: اضطراب اجتماعی باعث می‌شود که افراد به دلیل استرس و تنش، مجبور به فرار از اجتماع یا ترک محیط شوند. در نتیجه با اصطلاحات عامیانه‌ای مانند آدم خجالتی، کم‌رو یا کسی که در جمع حرف نمی‌زند و کم صحبت است، روبه‌رو می‌شویم. این اصطلاحات در موارد زیادی در واقع توصیفی است از کسانی که چار اضطراب اجتماعی هستند.

عضو هیات علمی روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به شیوع اضطراب اجتماعی در هر سنی، گفت: افرادی هستند که این مساله را با خود حمل کنند یعنی ممکن است یک فرد در سن بزرگسالی باشد و مشکلی هم نداشته باشد  اما در سنین کودکی این پدیده در او شکل گرفته باشد. البته ژنتیک هم در این مساله بی‌تاثیر نیست. البته وقتی در روانشناسی از ژنتیک صحبت می‌شود معمولا تعامل محیط و وراثت مطرح است؛ یعنی این گونه نیست که کسی به صورت ژنتیکی کم‌رو یا آرام باشد و این ویژگی در او قابل تغییر نباشد بلکه فرد می‌تواند بر آن غلبه کند و اینجا است که  تعامل محیط و ژنتیک در فرد موثر است.

امیدیان بیان کرد: ممکن است کسی در محیطی بزرگ شده باشد که مدام از او به اشکال مختلف انتقاد شده است در نتیجه فرد احساس خود کم‌بینی یا حقارت می‌کند که این احساس می‌تواند منجر به اضطراب اجتماعی شود و فرد با قرار گرفتن در محیط‌های اجتماعی به خاطر ترس از قضاوت، دچار استرس شود.

این روانشناس با اشاره به عوامل ایجاد "سوشال فوبیا" یا اضطراب اجتماعی، یادآور شد: عوامل و تجارب محیطی در بروز این حالت بسیار موثر است. ممکن است یک فرد اساسا کم‌رو نباشد اما از نوجوانی به بعد به خاطر شرایط محیطی کم‌رو شود و یا ممکن است  فرد تا ۲۰ سالگی مشکلی نداشته باشد اما به خاطر تجارب منفی، دچار سوشال فوبیا یا اضطراب اجتماعی شود؛ پس فاکتورها و عوامل مختلف روی روان فرد بسیار تاثیرگذار هستند.

وی  با اشاره به تاثیر اعتماد به نفس بر کاهش اضطراب اجتماعی عنوان کرد: معمولا افرادی که از سوشال فوبیا رنج می‌برند دچار کمبود اعتماد به نفس هستند و از مواجهه با موقعیت‌های اجتماعی احساس شرم می‌کنند. البته نباید افراد کم‌حرف یا به اصطلاح درونگرا را با افرادی که دچار سوشال فوبیا یا اضطراب اجتماعی هستند، اشتباه گرفت. درونگراها  ذاتا کم حرف هستند اما پای صحبت که بنشینند معمولا عمیق صحبت می‌کنند، اظهار نظر می‌کنند، اعتماد به نفس بالایی دارند و اساسا دچار اضطراب نمی‌شوند.

امیدیان با اشاره به علائم اضطراب اجتماعی گفت: فرد مبتلا به سوشال فوبیا احساس دلهره دارد، ضربان قلبش بالا می‌رود، دچار اضطراب می‌شود و تمایل به حضور در جمع ندارد.

عضو هیات علمی روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز ادامه داد: برای استفاده از روش‌های درمان، ابتدا باید دید که شدت این حالت در فرد چقدر است  و در چه موقعیتی قرار می‌گیرد که دچار اضطراب می‌شود. برخی ممکن است اضطراب را تنها در حضور افراد ناآشنا احساس کنند، برخی ممکن است در کلاس درس دچار مشکل شوند، برخی دیگر در مواجهه با جنس مخالف این گونه شوند.

عده‌ای از افراد می‌توانند بر این اضطراب به تنهایی غلبه کنند اما چه بسا ممکن است فرد دیگر آنقدر احساس شدید استرس داشته باشد که نیاز به مداخله‌های روانشناختی متمرکز بر هیجان و یا پزشکی و  استفاده از دارو برای کاهش ضربان قلب تحت نظر پزشک داشته باشد تا آرامش پیدا کند.