کد QR مطلبدریافت صفحه با کد QR

نقش هوش هیجانی در سازگاری اجتماعی نوجوانان

زیلا فرخی

8 آبان 1401 ساعت 20:05

سازگاری؛ رابطه ای است که میان فرد و محیط به ویژه محیط اجتماعی برقرار می شود و به او امکان می دهد تا به نیازها و انگیزه های خود پاسخ مناسب دهد. سازگاری عامل مهمی برای زندگی شاد در جامعه است و به فرد کمک می کند تا تکانه ها را به روش های قابل قبولی حل نماید.


  به گزارش میگنا ژیلا فرخی روانشناس و مشاور خانواده در یادداشتی نشت سازگاری اجتماعی در نوجوانان به عنوان مهمترین نشانه سلامت روان آنان، از مباحثی است که توجه بسیاری از روانشناسان و جامعه شناسان را به خود جلب کرده است.
زیرا دوره نوجوانی، دوره حساسی است و سازگاری اجتماعی در این دوره دستخوش تحولات عاطفی، جسمانی و ذهنی فوق العاده شدیدی است که در این سن به طور کامل رشد نیافته است.

تاخیر بلوغ عاطفی مشکلات جدی در روابط بین فردی در نوجوانان و چالش های اجتماعی برای آنان پدید می آورد. علاوه بر این، رشد اجتماعی هرکس نشانه سازگاری او با دیگران است. سازگاری اجتماعی به تدریج به کمال می رسد و در طول زندگی به طور طبیعی و در برخورد با تجربه ها حاصل می شود. اجتماعی شدن یک فرایند دوجانبه ي ارتباطی میان فرد و جامعه است.

به همین دلیل پروسه پر فراز و نشیبی به شمار می آید که ابعاد و جوانب گوناگون دارد. کسب مهارت هاي اجتماعی، چگونگی برقراري ارتباط با سایر افراد و سازگاري اجتماعی، ازجمله ي این ابعاد هستند.
تغییرات این دوره از رشد می تواند زمینه ساز ایجاد مشکلات خاصی شود. در مقابل تغییرات سریع اجتماعی و وقایع تنش زای زندگی، نوجوان باید یاد بگیرد که جای خود را در اجتماع پیدا کند.

همچنین با همسالان روابط کاری برقرار کند و خود را با مدرسه، محل کار، همسالان، خانواده و مقامات مسئول سازگار کند. نوجوان باید برای اجرای بسیاری از اعمال پیچیده فردی و بین فردی آموزش های مورد نیاز را دیده تا وی را برای زندگی آینده آماده کند.
هرگاه تعادل جسمی و روانی فرد به گونه ای دچار اختلال شود که احساس ناخوشایند به وی دست دهد، برای ایجاد توازن نیازمند به کارگیری نیروهای درونی و حمایت خارجی می باشد. در این صورت اگر در به کارگیری سازوکارهای جدید موفق شود و مسئله را به نفع خود حل کند، فرایند سازگاری ایجاد شده است.
با سپری شدن دوران کودکی و ورود به دوران نوجوانی، رشد روانی – اجتماعی از تحول ساده به تحول عمیق تبدیل می شود و نوجوان با به کارگیری مهارت های اجتماعی، می تواند جایگاه خود را در میان  همسالان خود و بزرگسالان پیدا کند و مورد پذیرش اجتماع قرار گیرد. موفقیت در این امر به سازگاری در اجتماع منجر می شود و ممکن است فرد را به مرحلۀ نفوذ در اجتماع برساند و در این مرحله می تواند بر اطرافیان خود تاثیر گذار باشد.

سازگاری؛ رابطه ای است که میان فرد و محیط به ویژه محیط اجتماعی برقرار می شود و به او امکان می دهد تا به نیازها و انگیزه های خود پاسخ مناسب دهد. سازگاری عامل مهمی برای زندگی شاد در جامعه است و به فرد کمک می کند تا تکانه ها را به روش های قابل قبولی حل نماید.

فرد زمانی از سازگاری بهره مند است که بتواند میان خود و محیط اجتماعی اش رابطه ای سالم برقرار و انگیزه های خود را ارضا کند، در غیر این صورت به عنوان یک فرد ناسازگار قلمداد می شود. انواع سازگاری شامل سازگاری اجتماعی، هیجانی، جسمانی و اخلاقی است که در راس همه آن ها سازگاری اجتماعی قرار دارد، لازم به ذکر است پیش درآمد رسیدن به سازگاری هیجانی، اخلاقی و جسمانی، سازگار شدن از لحاظ اجتماعی است.

یکی از الگوهایی که ممکن است با سازگاری اجتماعی در ارتباط باشد، ظرفیت هیجانی یا هوش هیجانی افراد است. منظور از هوش هيجـاني، توانايي  هوش فرد  در بازنگري احساسات و هیجان های خود و دیگران، تمیز قائل شدن میان هیجان ها و استفاده از اطلاعات هیجانی به صورت سالم در حل مسئله است. هوش هیجانی مجموعه ای از توانایی ها مانند خودآگاهی، همدلی، خودنظم بخشی و مهارت های اجتماعی می باشد.
با توجه به نظر پیاژه که هوش را توانایی سازگاری و انطباق با محیط می داند، به نظر می رسد که یکی از عوامل موثر در سازگاری اجتماعی، هوش می باشد. بنابراین هوش هیجانی به عنوان عامل مهمی در قدرت سازگاری و پذیرش اجتماعی می تواند نقش مهمی ایفا کند.

اهمیت و ضرورت توجه به این مساله در این است که بسیاری از جوانان امروزی هر روز با استرس و فشار روبرو می شوند، داشتن مهارت های هوش هیجانی هم بر دیدگاه و هم بر نگرش آنان تأثیر می گذارد. همچنین می تواند به خلاص شدن از اضطراب و استرس های ناشی از محیط اجتماعی کمک کند و به افراد در مقابله با نوسانات خلقی و جلوگیری از افسردگی کمک دهنده باشد.

به طور کلی سطح هوش هیجانی یک شخص در سلامت و رشد عقلانی و هیجانی سهم بسزایی دارد و موفقیت در زندگی را تضمین می کند. به طوری که نوجوانانی که توانایی ادراک دقیق تر بر تغییرات خلقی دیگران را دارند، انطباق اجتماعی و هیجانی عمیق تر و موثرتری را می توانند در رفتارهای بیانگر نشان دهند، هیجان های خود و دیگران را شناسایی کنند، هیجان های خود را کنترل و مدیریت کنند و با دیگران همدلی نمایند.
این گونه افراد از مهارت های گوش دادن به شیوه موثر استفاده کرده و از تبدیل ناگهانی هیجان ها به واکنش های منفی و پرخاشگری جلوگیری می کنند.

بنابراین نوجوانی که از هوش هیجانی بالاتری برخوردار است از اطلاعات هیجانی خود به نحو مطلوبی در جهت سازگاری اجتماعی بهتر و موثرتر بهره مند خواهند شد و معمولا از تندرستی و احساس شادکامی برخوردار می باشد.
 بنا بر همین گزارش از میگنا رسانه سلامت روان کشور در کل افرادی که هوش هیجانی پایینی دارند، در مواجهه با استرس های زندگی و سازگاری، انطباق ضعیف تری خواهند داشت و در نتیجه، بیشتر به افسردگی و ناامیدی و دیگر پیامدهای منفی زندگی مبتلا می شوند. بر عکس نوجوانانی که هوش هیجانی بالایی دارند، سبک زندگی خود را به گونه ای ترتیب می دهند که پیامدهای منفی کمتری را تجربه کنند.
آن ها همچنین در ایجاد و حفظ روابط کیفی بالا مهارت دارند. دانش آموزان با هوش هیجانی بالاتر در مدرسه، خانه و رابطه با دوستان و محیط کار نسبت به سایر دانش آموزان با هوش اجتماعی پایین تر، شکست کمتری را تجربه می کنند.
سخن آخر
به کارگیری دوره برنامه های آموزشی هوش هیجانی و مهارت های اجتماعی در طول دوران تحصیل، رویکرد موثری برای کاهش مشکلات رفتاری و آشفتگی های هیجانی می باشد و در عین حال، فرصت مناسبی برای افزایش سازگاری اجتماعی و بهبود تاب آوری تحصیلی است. پیشنهاد می شود والدین عزیز از زاویه‌ی دید فرزندتان به مسائل بنگرند و با او همدردی و همدلی کنند.
حتی اگر نمی‌توانند برای «ناراحتی» فرزندشان کاری کنند، حداقل با او همدردی کنند. همین که بداند کسی او را می‌فهمد و درک می‌کند، باعث تسکین دردش می‌شود.

از طرفی الگوی درست ابراز احساسات را به نوجوان نشان دهید تا بدین طریق بتواند حل مسئله در شرایط بحرانی را به خوبی انجام دهند. به خاطر داشته باشید که روش های تقویت هوش هیجانی تنها با یکبار نتیجه ای نخواهد داد و باید در طول زندگی آن را بطور مستمر بکار گیرید . حتی اگر زمانی حس کردید که هوش هیجانی در نوجوان شما تقویت شده است، باز هم باید این موارد را رعایت کنید تا تاثیرات آن را در زندگی ببینید .
 
 
 
 


کد مطلب: 60275

آدرس مطلب :
https://www.migna.ir/news/60275/نقش-هوش-هیجانی-سازگاری-اجتماعی-نوجوانان

میگنا
  https://www.migna.ir