شقایق هاشمی شکفته
آموزش تاب آوری میتواند توانمندی انسان را افزایش دهد
باشگاه تاب آوری
آموزش تاب آوری میتواند توانمندی انسان را افزایش دهد شقایق هاشمی شکفته روانشناس و هنر درمانگر این مطلب را در یادداشتی برای باشگاه تاب آوری نوشت : تاب‌آوری به قابلیت تطابق انسان در مواجهه با بلایا یا فشارهای جانکاه، غلبه یافتن و حتی تقویت شدن با آن تجارب اطلاق میشود، اما این خصیصه در کنار توانایی‌های درونی شخص و مهارتهای اجتماعی او و همچنین در تعامل با محیط تقویت میشود، توسعه می‌یابد و به عنوان یک ویژگی مثبت متبلور میشود.
بنا برهمین گزارش از میگنا روانشناسان در مفهوم تاب‌آوری دو وجه را مهم می‌دانند:
اول اینکه فرد یک حادثه یا رویداد آسیب زا و فشار و سختی را تجربه میکند و دوم اینکه در برابر این حوادث انعطاف پذیر است و برای بازگشت به عملکرد و کارکردهای معمول خود دست به جبران می‌زند.
افراد تاب آور توانایی ترمیم ضربه های روانی وارد شده به آنها و فائق آمدن بر سختی را دارند به روایت دیگری تاب آوری میتواند در سه حوزه عملکردی موثر واقع شود
1. تاب آوري به عنوان يك ويژگي شخصيتي يا توانايي پيش بيني افراد در مقابل تأثیرات منفي ناملايمات و احتمال خطر فرض میشود.
2. يك وضعيت روحي مثبت يا سلامت روانی (مثل درك مثبت، خود پنداري، پيشرفت تحصيلي موفقيت در وظايف و ...) يا فقدان بيماري روحي رواني عليرغم وجود يا احتمال خطر تعريف می‌گردد.
3. يك فرايند پويا كه بر كنش بين متغيرهاي فردي و پيراموني تأثیر گذاشته و در طول زمان تغيير میکند. اين تعريف به دليل چهارچوب فراگير و تلفيق ویژگی‌های فردي با محيطي ايجاد تاب آوري بيش از تعاريف قبلي مورد توجه است.
مهم‌ترین نتيجه كاربردي برآمده از دل پژوهش‌های تاب آوري، اين است كه می‌توانیم توانمندي افراد را ارتقاء دهيم به گونه اي كه آنها به احساس هويت و كارآمدي، توانایي تصميم گيري، هدف گذاري و باور به آينده دست يابند و از اين راه بتوانند نيازهاي اوليه انساني خود براي مهرباني، رابطه با ديگران، چالش، قدرت و معنا داري را در شرايط طاقت فرسا به عنوان كانون توجه هر گونه مداخلات پيشگيرانه، آموزشي و رشد فردي قرار دهند
بنابراين شايد بهتر باشد كه در تبیین تاب آوري به اين نكات توجه كنيم:
1- تاب آوري روندي پويا است.
2- تاب آوري وابسته به اوضاع است. يعني يك رفتار سازگارانه در يك موقعيت، ممكن است در موقعیت‌های ديگر ناسازگار باشد.
3- تاب آوري محصول تعامل ویژگی‌های شخصيتي با عوامل محيطي است.
4- تاب آوري در شرايط پر مخاطره، دشوار تر میشود.
5- تاب آوري قابل يادگيري است.
کلام پایانی اینکه تاب‌آوری به قابلیت تطابق انسان در مواجهه با بلایا یا فشارهای جانکاه، غلبه یافتن و حتی تقویت شدن با آن تجارب اطلاق میشود، اما این خصیصه در کنار توانایی‌های درونی شخص و مهارتهای اجتماعی او و همچنین در تعامل با محیط تقویت میشود، توسعه می‌یابد و به عنوان یک ویژگی مثبت متبلور میشود.
نتیجه اینکه تاب‌آوری در هر سن و در هر سطحی رخ می‌دهد و سازه ای شناختی و قابل آموزش است اگرچه ظرفیت های ارثی و ژنتیکی هم در آن موثر است
با این حال بخش عمده تاب آوری انسان از طریق تمرین، آموزش، یادگیری و تجربه حاصل میشود.
اکنون چنانچه تصور میکنید تاب‌آوری کمی دارید، می‌توانید آن را تقویت کنید و مهارتهای خود را برای تاب آور شدن پرورش دهید.
تاب آوري قابل يادگيري است. حال كمي خودتان و اطرافيانتان را ارزيابي كنيد و ببينيد در مواجهه با مسائل و مشكلات چگونه عمل میکنید؟ آيا از نتیجه‌ی عملكردتان احساس رضايت میکنید؟
علاوه بر ویژگی‌های فردی و ارثی و هر آن چیزی که ممکن است که ممکن است ریشه ژنتیک داشته باشد این موضوع شایان توجه است که برخی از مؤلفه های تاب آوری متاثر از عوامل محیطی است به برخی از این ویژگی ها میتوان به قرار زیر اشاره کرد :
1.وجود شبکه ای از افراد که از یکدیگر حمایت می‌کنند یا شبکه حمایت اجتماعی .
۲. انتظارات و معیارهای مثبت و بالا اما قابل تحقق که در تناسببا زمینه های خانوادگی و اجتماعی افراد هم باشد
۳. ایجاد فرصت مشارکت های معنامند در فعالیت‌های اجتماعی توسط والدین برای فرزندان
بنا برهمین گزارش از میگنا روانشناسان در مفهوم تاب‌آوری دو وجه را مهم می‌دانند:
اول اینکه فرد یک حادثه یا رویداد آسیب زا و فشار و سختی را تجربه میکند و دوم اینکه در برابر این حوادث انعطاف پذیر است و برای بازگشت به عملکرد و کارکردهای معمول خود دست به جبران می‌زند.
افراد تاب آور توانایی ترمیم ضربه های روانی وارد شده به آنها و فائق آمدن بر سختی را دارند به روایت دیگری تاب آوری میتواند در سه حوزه عملکردی موثر واقع شود
1. تاب آوري به عنوان يك ويژگي شخصيتي يا توانايي پيش بيني افراد در مقابل تأثیرات منفي ناملايمات و احتمال خطر فرض میشود.
2. يك وضعيت روحي مثبت يا سلامت روانی (مثل درك مثبت، خود پنداري، پيشرفت تحصيلي موفقيت در وظايف و ...) يا فقدان بيماري روحي رواني عليرغم وجود يا احتمال خطر تعريف می‌گردد.
3. يك فرايند پويا كه بر كنش بين متغيرهاي فردي و پيراموني تأثیر گذاشته و در طول زمان تغيير میکند. اين تعريف به دليل چهارچوب فراگير و تلفيق ویژگی‌های فردي با محيطي ايجاد تاب آوري بيش از تعاريف قبلي مورد توجه است.
مهم‌ترین نتيجه كاربردي برآمده از دل پژوهش‌های تاب آوري، اين است كه می‌توانیم توانمندي افراد را ارتقاء دهيم به گونه اي كه آنها به احساس هويت و كارآمدي، توانایي تصميم گيري، هدف گذاري و باور به آينده دست يابند و از اين راه بتوانند نيازهاي اوليه انساني خود براي مهرباني، رابطه با ديگران، چالش، قدرت و معنا داري را در شرايط طاقت فرسا به عنوان كانون توجه هر گونه مداخلات پيشگيرانه، آموزشي و رشد فردي قرار دهند
بنابراين شايد بهتر باشد كه در تبیین تاب آوري به اين نكات توجه كنيم:
1- تاب آوري روندي پويا است.
2- تاب آوري وابسته به اوضاع است. يعني يك رفتار سازگارانه در يك موقعيت، ممكن است در موقعیت‌های ديگر ناسازگار باشد.
3- تاب آوري محصول تعامل ویژگی‌های شخصيتي با عوامل محيطي است.
4- تاب آوري در شرايط پر مخاطره، دشوار تر میشود.
5- تاب آوري قابل يادگيري است.
کلام پایانی اینکه تاب‌آوری به قابلیت تطابق انسان در مواجهه با بلایا یا فشارهای جانکاه، غلبه یافتن و حتی تقویت شدن با آن تجارب اطلاق میشود، اما این خصیصه در کنار توانایی‌های درونی شخص و مهارتهای اجتماعی او و همچنین در تعامل با محیط تقویت میشود، توسعه می‌یابد و به عنوان یک ویژگی مثبت متبلور میشود.
نتیجه اینکه تاب‌آوری در هر سن و در هر سطحی رخ می‌دهد و سازه ای شناختی و قابل آموزش است اگرچه ظرفیت های ارثی و ژنتیکی هم در آن موثر است
با این حال بخش عمده تاب آوری انسان از طریق تمرین، آموزش، یادگیری و تجربه حاصل میشود.
اکنون چنانچه تصور میکنید تاب‌آوری کمی دارید، می‌توانید آن را تقویت کنید و مهارتهای خود را برای تاب آور شدن پرورش دهید.
تاب آوري قابل يادگيري است. حال كمي خودتان و اطرافيانتان را ارزيابي كنيد و ببينيد در مواجهه با مسائل و مشكلات چگونه عمل میکنید؟ آيا از نتیجه‌ی عملكردتان احساس رضايت میکنید؟
علاوه بر ویژگی‌های فردی و ارثی و هر آن چیزی که ممکن است که ممکن است ریشه ژنتیک داشته باشد این موضوع شایان توجه است که برخی از مؤلفه های تاب آوری متاثر از عوامل محیطی است به برخی از این ویژگی ها میتوان به قرار زیر اشاره کرد :
1.وجود شبکه ای از افراد که از یکدیگر حمایت می‌کنند یا شبکه حمایت اجتماعی .
۲. انتظارات و معیارهای مثبت و بالا اما قابل تحقق که در تناسببا زمینه های خانوادگی و اجتماعی افراد هم باشد
۳. ایجاد فرصت مشارکت های معنامند در فعالیت‌های اجتماعی توسط والدین برای فرزندان
