اختلال دوقطبی چیست +راه‌های درمان
اختلال دوقطبی چیست؟
اختلال دوقطبی نوعی اختلال خلقی است که باعث نوسانات شدید در خلق و خوی میشود. این نوسانات نه تنها روی خلق و خوی فرد بلکه روی فکر، رفتار و عملکرد فرد تاثیر می‌گذارد. این بیماری به صورت دوره‌ای است؛ یعنی فرد در طول زندگی خود تجربه این را دارد که دوره‌هایی حداقل یک هفته را در فاز افسردگی و یا بالعکس در فاز شیدایی یا مانیا به سر برد. در میان این دوره‌ها فرد دوره‌هایی سالم دارد که ممکن است حتی سال‌ها طول بکشد. البته فراز و نشیب در خلق‌وخو ممکن است به صورت طبیعی در هر انسانی وجود داشته باشد، ولی در بیماری دوقطبی دامنه این تغییرات و نوسانات بسیار شدید است.
این بیماری اکثرا در اواخر سن بلوغ و شروع جوانی خودش را نشان می‌دهد؛ هرچند ممکن است در سنین پایین‌تر هم وجود داشته باشد؛ ولی غالبا با استرس‌های دوران نوجوانی اشتباه گرفته میشود و به همین دلیل هم به درستی تشخیص داده نمی‌شود!
علت بروز بیماری دوقطبی
در به وجود آمدن بیماری دو قطبی فاکتورهای زیادی موثر هستند از جمله ژنتیک، ساختار و عملکرد مغز. علت بیماری دوقطبی بیشتر از هر بیماری روانپزشکی، ژنتیکی است. این بیماری به علت شرایط استرس‌زا و تنش‌های زندگی به وجود نمی‌آید بلکه این عوامل می‌توانند عاملی برای بروز بیماری نهفته در فرد باشند. همینطور مصرف مواد مخدر مانند کوکائین و آمفتامین‌ها می‌تواند جرقه‌ای برای شعله‌ور سازی این بیماری باشند.
اختلال دوقطبی چگونه تشخیص داده میشود؟
تشخیص بیماری دوقطبی در برخی موارد بسیار دشوار است؛ زیرا گاهی فرد بدون هیچ سابقه خانوادگی و تنها با یک افسردگی ساده به پزشک مراجعه میکند. در این حالت درصورتی که به اشتباه افسردگی تک قطبی تشخیص داده شود و دارهای ضد افسردگی تجویز شود، فرد به اصطلاح سوییچ میکند یعنی به یکباره وارد فاز مانیا میشود و دارای انرژی بیش از حد و سرخوشی میشود. در این حالت ممکن است خود فرد از وضعیت خود بسیار راضی باشد، ولی اطرافیان بیمار با مشاهده این حالت باید سریعا به پزشک اطلاع دهند تا پزشک اقدام به قطع دارو و تجویز داروی جدید برای درمان بیماری دوقطبی کند.
مهمترین راه‌های تشخیص بیماری دوقطبی از طریق مصاحبه بالینی توسط روانپزشک و تست معتبر اختلال دوقطبی است.
در جلسه ویزیت، روانپزشک اطلاعاتی شامل موارد زیر را از بیمار کسب میکند و براساس آن‌ها تشخیص می‌دهد:
علائم و نشانه‌های حال حاضر فرد
سوابق شخصی فرد در گذشته
تاریخچه خانوادگی فرد
راه‌های درمان اختلال دوقطبی
بهترین روش درمان بیماری دوقطبی استفاده از داروهای تثبیت‌کننده خلق است. داروهایی مانند: والپرات سدیم، لیتیم، لاموتریژین، کاربامازپین ... . این داروها بسته به تشخیص پزشک و فازی که بیمار در آن قرار دارد، تجویز میشوند. البته ممکن است پزشک از ترکیب روان‌درمانی و دارودرمانی برای درمان استفاده کند.
در صورت تجویز داروی لیتیوم پزشک آزمایش خون تجویز میکند و هر چند ماه یکبار این آزمایش را تکرار میکند. خبر خوب این که این بیماری در صورت انجام اقدامات درمانی صحیح توسط روانپزشک حتی در مواردی که بیماری شدید باشد، به شدت کنترل‌پذیر است و این اشخاص می‌توانند زندگی عادی داشته باشند.
جالب است بدانید بسیاری از افراد موفق در دنیا به بیماری دوقطبی دچار هستند و این به علت هایپومانیا (حالت خفیفی از مانیا) است که باعث انرژی بالا، خلاقیت، اعتماد به نفس و عملکرد اجتماعی بالا در این افراد میشود. در نتیجه فرد در بعضی از جنبه‌های زندگی‌اش با موفقیت‌های چشم‌گیری روبرو میشود.
اختلال دوقطبی نوعی اختلال خلقی است که باعث نوسانات شدید در خلق و خوی میشود. این نوسانات نه تنها روی خلق و خوی فرد بلکه روی فکر، رفتار و عملکرد فرد تاثیر می‌گذارد. این بیماری به صورت دوره‌ای است؛ یعنی فرد در طول زندگی خود تجربه این را دارد که دوره‌هایی حداقل یک هفته را در فاز افسردگی و یا بالعکس در فاز شیدایی یا مانیا به سر برد. در میان این دوره‌ها فرد دوره‌هایی سالم دارد که ممکن است حتی سال‌ها طول بکشد. البته فراز و نشیب در خلق‌وخو ممکن است به صورت طبیعی در هر انسانی وجود داشته باشد، ولی در بیماری دوقطبی دامنه این تغییرات و نوسانات بسیار شدید است.
این بیماری اکثرا در اواخر سن بلوغ و شروع جوانی خودش را نشان می‌دهد؛ هرچند ممکن است در سنین پایین‌تر هم وجود داشته باشد؛ ولی غالبا با استرس‌های دوران نوجوانی اشتباه گرفته میشود و به همین دلیل هم به درستی تشخیص داده نمی‌شود!
علت بروز بیماری دوقطبی
در به وجود آمدن بیماری دو قطبی فاکتورهای زیادی موثر هستند از جمله ژنتیک، ساختار و عملکرد مغز. علت بیماری دوقطبی بیشتر از هر بیماری روانپزشکی، ژنتیکی است. این بیماری به علت شرایط استرس‌زا و تنش‌های زندگی به وجود نمی‌آید بلکه این عوامل می‌توانند عاملی برای بروز بیماری نهفته در فرد باشند. همینطور مصرف مواد مخدر مانند کوکائین و آمفتامین‌ها می‌تواند جرقه‌ای برای شعله‌ور سازی این بیماری باشند.
اختلال دوقطبی چگونه تشخیص داده میشود؟
تشخیص بیماری دوقطبی در برخی موارد بسیار دشوار است؛ زیرا گاهی فرد بدون هیچ سابقه خانوادگی و تنها با یک افسردگی ساده به پزشک مراجعه میکند. در این حالت درصورتی که به اشتباه افسردگی تک قطبی تشخیص داده شود و دارهای ضد افسردگی تجویز شود، فرد به اصطلاح سوییچ میکند یعنی به یکباره وارد فاز مانیا میشود و دارای انرژی بیش از حد و سرخوشی میشود. در این حالت ممکن است خود فرد از وضعیت خود بسیار راضی باشد، ولی اطرافیان بیمار با مشاهده این حالت باید سریعا به پزشک اطلاع دهند تا پزشک اقدام به قطع دارو و تجویز داروی جدید برای درمان بیماری دوقطبی کند.
مهمترین راه‌های تشخیص بیماری دوقطبی از طریق مصاحبه بالینی توسط روانپزشک و تست معتبر اختلال دوقطبی است.
در جلسه ویزیت، روانپزشک اطلاعاتی شامل موارد زیر را از بیمار کسب میکند و براساس آن‌ها تشخیص می‌دهد:
علائم و نشانه‌های حال حاضر فرد
سوابق شخصی فرد در گذشته
تاریخچه خانوادگی فرد
راه‌های درمان اختلال دوقطبی
بهترین روش درمان بیماری دوقطبی استفاده از داروهای تثبیت‌کننده خلق است. داروهایی مانند: والپرات سدیم، لیتیم، لاموتریژین، کاربامازپین ... . این داروها بسته به تشخیص پزشک و فازی که بیمار در آن قرار دارد، تجویز میشوند. البته ممکن است پزشک از ترکیب روان‌درمانی و دارودرمانی برای درمان استفاده کند.
در صورت تجویز داروی لیتیوم پزشک آزمایش خون تجویز میکند و هر چند ماه یکبار این آزمایش را تکرار میکند. خبر خوب این که این بیماری در صورت انجام اقدامات درمانی صحیح توسط روانپزشک حتی در مواردی که بیماری شدید باشد، به شدت کنترل‌پذیر است و این اشخاص می‌توانند زندگی عادی داشته باشند.
جالب است بدانید بسیاری از افراد موفق در دنیا به بیماری دوقطبی دچار هستند و این به علت هایپومانیا (حالت خفیفی از مانیا) است که باعث انرژی بالا، خلاقیت، اعتماد به نفس و عملکرد اجتماعی بالا در این افراد میشود. در نتیجه فرد در بعضی از جنبه‌های زندگی‌اش با موفقیت‌های چشم‌گیری روبرو میشود.
مرجع : خبر گردون
