مجید صادق‌حسینی
علائم و نشانه‌های اسکیزوفرنی
روانشناسان چگونه می‌توانند کمک کنند؟
«اسکیزوفرنی» یا «روان‌گسیختگی» یک بیماری روانیِ جدی اما قابل درمان است که بر افکار، احساسات، خلق‌و‌خو و عملکرد عمومی فرد تاثیرگذار است. این اختلال می‌تواند باعث توهم، هذیان و رفتارهای غیرمعمول شود. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است چالش‌های شناختی مانند مشکلات حافظه، توجه و تمرکز نیز داشته باشند.
عوامل خطرآفرین
از هر صد آمریکایی، یک نفر به اسکیزوفرنی مبتلاست. اسکیزوفرنی یک مولفه‌ی ژنتیکی دارد و افرادی که پدر، مادر، خواهر یا برادرشان به این بیماری مبتلا هستند، تا حدودی بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به آن قرار دارند. اگرچه برای این افراد، این احتمال همچنان وجود دارد که به این بیماری مبتلا نشوند. دانشمندان باور ندارند که تنها یک ژن در ارتباط با اسکیزوفرنی وجود داشته باشد. به احتمال فراوان، انواع ژن‌ها و البته عوامل محیطی مسبب ایجاد این بیماری هستند. اکثر افراد برای اولین بار در نوجوانی یا بیست‌سالگی علائم این بیماری را بروز می‌دهند. لازم به ذکر است که ایجاد این اختلال در میانسالی یا پس از آن شیوع کمتری دارد.
علائم و نشانه‌ها
عوامل خطرآفرین
از هر صد آمریکایی، یک نفر به اسکیزوفرنی مبتلاست. اسکیزوفرنی یک مولفه‌ی ژنتیکی دارد و افرادی که پدر، مادر، خواهر یا برادرشان به این بیماری مبتلا هستند، تا حدودی بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به آن قرار دارند. اگرچه برای این افراد، این احتمال همچنان وجود دارد که به این بیماری مبتلا نشوند. دانشمندان باور ندارند که تنها یک ژن در ارتباط با اسکیزوفرنی وجود داشته باشد. به احتمال فراوان، انواع ژن‌ها و البته عوامل محیطی مسبب ایجاد این بیماری هستند. اکثر افراد برای اولین بار در نوجوانی یا بیست‌سالگی علائم این بیماری را بروز می‌دهند. لازم به ذکر است که ایجاد این اختلال در میانسالی یا پس از آن شیوع کمتری دارد.
علائم و نشانه‌ها
توهمات، مثل شنیدن صداها یا دیدن چیزهایی که دیگران آن را تجربه نمی‌کنند
باورهای عجیب و غیرمعقول که دیگران آن باورها را مطرح نمی‌کنند
مشکل داشتن در زمینه‌ی تفکر منطقی
آژیتاسیون (بی‌قراری روانی- حرکتی) یا حرکات تکراری بدن
عدم ابراز احساسات هنگام صحبت کردن
کم‌حرفی
لذت نبردن از فعالیت‌های روزمره
دشواری در توجه کردن
مشکل داشتن در به‌کارگیری دانسته‌ها در راستای تصمیم‌گیری
مشکلات مرتبط با حافظه‌ی فعال (نوعی حافظه کوتاه‌مدت که در زمینه‌ی پردازش اطلاعات نقش دارد.)
باورهای عجیب و غیرمعقول که دیگران آن باورها را مطرح نمی‌کنند
مشکل داشتن در زمینه‌ی تفکر منطقی
آژیتاسیون (بی‌قراری روانی- حرکتی) یا حرکات تکراری بدن
عدم ابراز احساسات هنگام صحبت کردن
کم‌حرفی
لذت نبردن از فعالیت‌های روزمره
دشواری در توجه کردن
مشکل داشتن در به‌کارگیری دانسته‌ها در راستای تصمیم‌گیری
مشکلات مرتبط با حافظه‌ی فعال (نوعی حافظه کوتاه‌مدت که در زمینه‌ی پردازش اطلاعات نقش دارد.)
روانشناسان چگونه می‌توانند کمک کنند؟
در گذشته تصور می‌شد که اسکیزوفرنی را به‌ندرت می‌توان درمان کرد. اما امروزه شواهد نشان می‌دهد که اسکیزوفرنی از قضا یک بیماری قابل درمان است و امکان بهبودی آن وجود دارد. برخی از افراد، یک دوره‌ی روان‌پریشی اولیه دارند، اما علائم مجددا بروز نمی‌کنند. برای بسیاری از افراد، علائم اسکیزوفرنی به‌طور طبیعی همزمان با افزایش سن بهبود می‌یابند. محققان بالینی نیز نگاه خوشبینانه‌ای به این مسئله دارند؛ زیرا طرح‌های جدید درمانی و تخصصی، به ارتقا عملکرد و نتایج منجر میشوند.
درمان اسکیزوفرنی عمدتا دربرگیرنده‌ی رویکردهای مختلف در راستای کاهش علائم بیماری در دراز‌مدت است. داروهای ضد‌روان‌پریشی غالبا نقش مهمی در درمان دارند؛ داروهایی که اثربخشی‌شان بسته به مصرف روزانه‌ی آن‌ها‌ست.
روان‌درمانی نیز می‌تواند بخش ارزشمندی از درمان باشد. روانشناسان می‌توانند به افراد مبتلا به اسکیزوفرنی کمک کنند تا با پیامدهای دشوار این بیماری، از جمله چالش‌های مرتبط با خودمراقبتی، کار، مدرسه و روابط مقابله کنند.
مداخلات خانواده‌محور که در آن بستگان در جلسات درمانی شرکت می‌کنند ممکن است به‌خصوص برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی مفید باشد. با نگاهی به مطالعاتی که در سال ۲۰۰۱ انجام شد، می‌توان دریافت که مداخلات خانواده‌محور، آمار عود روان‌پریشی یا بستری شدن مجدد در بیمارستان را تا ۲۰ درصد کاهش می‌دهد. (پژوهش‌نامه‌ی اسکیزوفرنی-۲۰۰۱)
اما بررسی دیگر، نتایج مشابهی را به دست آورد و همچنین شواهدی را یافت که نشان می‌دهد افراد مبتلا به اسکیزوفرنی که در خانواده‌درمانی شرکت می‌کنند، احتمال بیشتری دارد که داروهای خود را بر اساس تجویزِ صورت‌گرفته مصرف کنند. (سایکولوجیکال مدیسین-۲۰۰۲)
تشخیص اسکیزوفرنی ممکن است به منزله‌ی یک شوک باشد، اما نباید فراموش کرد که این بیماری قابل درمان است و امکان بهبودی آن وجود دارد. یک روانشناس می‌تواند در مدیریت این بیماری، به شما کمک کند تا بتوانید یک زندگی قانع‌کننده و رضایت‌بخش داشته باشید.
در گذشته تصور می‌شد که اسکیزوفرنی را به‌ندرت می‌توان درمان کرد. اما امروزه شواهد نشان می‌دهد که اسکیزوفرنی از قضا یک بیماری قابل درمان است و امکان بهبودی آن وجود دارد. برخی از افراد، یک دوره‌ی روان‌پریشی اولیه دارند، اما علائم مجددا بروز نمی‌کنند. برای بسیاری از افراد، علائم اسکیزوفرنی به‌طور طبیعی همزمان با افزایش سن بهبود می‌یابند. محققان بالینی نیز نگاه خوشبینانه‌ای به این مسئله دارند؛ زیرا طرح‌های جدید درمانی و تخصصی، به ارتقا عملکرد و نتایج منجر میشوند.
درمان اسکیزوفرنی عمدتا دربرگیرنده‌ی رویکردهای مختلف در راستای کاهش علائم بیماری در دراز‌مدت است. داروهای ضد‌روان‌پریشی غالبا نقش مهمی در درمان دارند؛ داروهایی که اثربخشی‌شان بسته به مصرف روزانه‌ی آن‌ها‌ست.
روان‌درمانی نیز می‌تواند بخش ارزشمندی از درمان باشد. روانشناسان می‌توانند به افراد مبتلا به اسکیزوفرنی کمک کنند تا با پیامدهای دشوار این بیماری، از جمله چالش‌های مرتبط با خودمراقبتی، کار، مدرسه و روابط مقابله کنند.
مداخلات خانواده‌محور که در آن بستگان در جلسات درمانی شرکت می‌کنند ممکن است به‌خصوص برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی مفید باشد. با نگاهی به مطالعاتی که در سال ۲۰۰۱ انجام شد، می‌توان دریافت که مداخلات خانواده‌محور، آمار عود روان‌پریشی یا بستری شدن مجدد در بیمارستان را تا ۲۰ درصد کاهش می‌دهد. (پژوهش‌نامه‌ی اسکیزوفرنی-۲۰۰۱)
اما بررسی دیگر، نتایج مشابهی را به دست آورد و همچنین شواهدی را یافت که نشان می‌دهد افراد مبتلا به اسکیزوفرنی که در خانواده‌درمانی شرکت می‌کنند، احتمال بیشتری دارد که داروهای خود را بر اساس تجویزِ صورت‌گرفته مصرف کنند. (سایکولوجیکال مدیسین-۲۰۰۲)
تشخیص اسکیزوفرنی ممکن است به منزله‌ی یک شوک باشد، اما نباید فراموش کرد که این بیماری قابل درمان است و امکان بهبودی آن وجود دارد. یک روانشناس می‌تواند در مدیریت این بیماری، به شما کمک کند تا بتوانید یک زندگی قانع‌کننده و رضایت‌بخش داشته باشید.
مرجع : نیک آرام
