جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - 29 Mar 2024
تاریخ انتشار :
جمعه ۵ اسفند ۱۴۰۱ / ۱۱:۳۹
کد مطلب: 61366
۱
برگرفته از روانشناسی سلامت تالیف دکتر مجید صفاری نیا

سرمایه اجتماعی چیست ؟

عفت حیدری
سرمایه اجتماعی چیست ؟
تعریف رایج سرمایه اجتماعی در جریان اصلی جامعه شناسی آمریکایی به ویژه در روایت کارکردگرایانه آن،عبارت است از روابط دوجانبه تعاملات و شبکه هایی که از میان گروه های انسانی پدیدار می­گردند و سطح اعتمادی که در میان گروه و جماعتی خاص، به عنوان پیامد تعهدات و هنجارهای پیوسته یا ساختار اجتماعی یافت می­شود.

در مقابل جامعه شناسی اروپایی این مفهوم را در بررسی این موضوع به کار می­گیردکه چگونه تحرک پیوندهای مربوط به شبکه های اجتماعی، سلسله مراتب اجتماعی و قدرت تمایز یافته را تقویت می­کند.
عفت حیدری د ر ادامه این یادداشت اضافه میکند که : با وجود این نکات مشترک این دو دیدگاه در سودمندی سرمایه اجتماعی در افزایش برخی ویژگیها مانند آموزش، تحرک اجتماعی،رشد اقتصادی، برتری سیاسی، بهداشت و سلامت فردی و عمومی و در نهایت توسعه است و به طور خلاصه می توان آنرا حاصل پدیده های ذیل در یک سیستم اجتماعی دانست.اعتماد متقابل، تعامل اجتماعی متقابل، گروه های اجتماعی،احساس هویت جمعی و گروهی، احساس وجود تصویری مشترک از آینده و کارگروهی.
 
همزمان با اوج گیری بحث سرمایه اجتماعی در دهه 90 میلادی، توجه صاحبنظران و محققان بهداشتی درمانی نیز به طور فزاینده ایی به رابطه سلامت و عوامل اجتماعی نظیر نابرابری، اعتماد عمومی و وفاق ملی معطوف شد. سالیان دراز بسیاری از پژوهشگران امر سلامت و درمان باور داشتند که عوامل موثر بر سلامتی محدود به عوامل زیستی، رفتاری و محیطی هستند.اما به تدریج مفهوم سلامت سلول و فرد از سلامتی جامعه و شاخصهای آن آغاز گردید. به استناد گزارشهای سازمان جهانی بهداشت، امروزه بخش عظیمی از اشکال بیماری در کشورهای در حال توسعه یا عوامل و مدلهای اجتماعی رابطه قوی دارد.

در همین زمینه سارا نتلتون در کتاب " جامعه شناسی سلامت و بیماری"به دگرگونی نگرشها در باره موضوعات مرتبط با سلامتی در 25 سال گذشته پرداخت و به گذار از الگوی زیستی پزشکی به الگوی روان شناختی اجتماعی اشاره کرد. همین طور از اواخر دهه 1970 میلادی در انگلستان، توجه محققان به نابرابری طبقاتی و درآمدی در یک جامعه و رابطه آن با سلامتی افراد در آن جامعه جلب شد و تحقیقات متعددی در این زمینه انجام شد. پیشگام این پژوهشها ریچارد ویلکینسون از دانشگاه ساسکس انگلیس است که با بیش از 20 سال تحقیق و مطالعه بیشترین آثار را در این زمینه منتشر کرد.
 
در همین زمینه افرادی نظیر جورج کاپلان وهمکاران و ایجیرو کاواچی و همکاران مطالعات گسترده ایی را در دو دهه  گذشته برای فهم بیشتر و روشن تر رابطه سلامتی یا عواملی نظیر نابرابری اجتماعی و سرمایه اجتماعی و سلامتی اظهار می­دارند. که در دوره کوتاهی از دهه اخیر؛ سرمایه اجتماعی تبدیل به موضوع اصلی مباحثات مربوط به سلامت عمومی شده است، به طوری که در حال حاضر ضمن قرار گرفتن در مرکز توجه کنفرانسهای تخصصی به عنوان مسئله ایی با اهمیت در گزارشهای آژانسهای سلامتی دولتهای سیاسی جهان مورد توجه قرار می­گیرد.
 
امنیت اجتماعی
یکی از مسائلی که با سلامت اجتماعی بطور گسترده در جامعه در ارتباط است،امنیت اجتماعی است. فقدان سلامت اجتماعی در جامعه به خصوص در شهرهای بزرگ به دلیل عدم جذب شهروندان در چارچوبهای اجتماعی و در نتیجه عدم جامعه پذیری صحیح آنهاست.

امروزه کیفیت روابط اجتماعی در برنامه ریزیهای اجتماعی نقش مهمی بر عهده دارد.چرا که با گسترش و تفکیک نقش ها و تخصصی شدن امور که با گسترش جریان تمایز پذیری می­انجامد، فرد در برابر دو نیروی متناقض قرار می­گیرد، از یک سو این شرایط از این جهت که فرد را در برابر انتخابهای متعدد قرار داده است، قدرت انتخاب او را افزایش می­دهد و افزایش قدرت انتخاب انتخاب زمینه آزادی فرد را فراهم می­کند.

از سوی دیگر به جهت تخصصی شدن امور در تمام اجزای زندگی، به دیگران وابسته می­شود و در این اتکای بیش از حد به دیگران ناخواسته آزادی وی محدود می­شود. این وضعیت متناقض در روابط اجتماعی بر تمام مسائل اجتماعی از جمله بحث امنیت تاثیر می­گذارد.
بنابراین از یکسو به جهت تفکیک بیش از پیش نقشها، روابط اجتماعی گسترش می­یابد و افراد برای بقای خود به موقعیتهای دیگر وابسته می شود و از سوی دیگر در سطح می ماند و به عمق نمی رود و افراد کمتر از پیش، کسانی که در موقعیتهای گوناگون قرار می­گیرند و با آنان ارتباط برقرار می­کنند، می­شناسند.
 

 
نام شما

آدرس ايميل شما
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود
  • نظرات پس از تأیید مدير حداكثر ظرف 24 ساعت آينده منتشر می‌شود

دربارۀ تاثیرات عجیب «ترس از پشیمانی»
چگونه با ذهن آگاهی حواس کودکان مان را جمع کنیم؟
تقاضا برای سلب اختیار تشخیص اختلال اسکیزوفرنی توسط روانشناسان بالینی!
چرا نباید برای جلب محبت یا عشق التماس کنیم؟
ویژگی‌های یک اردو مطالعاتی خوب چیست؟
چطور از فکر کردن بیش از حد به یک موضوع جلوگیری کنیم؟
نوجوانان آمریکایی بدون تلفن همراه احساس بهتری دارند
من با دروغ گفتن و آه وناله پول درمیارم
افراد کمال‌گرا چه ویژگی‌هایی دارند؟
كودكان را قرباني حرف مردم نكنيد
خودبیمارانگاری از خود بیماری مرگبارتر است!
راه‌ درمان تب بالای تمایل به عمل‌های زیبایی چیست؟
زندگی درس حساب است، خوبیها را جمع، بدیها را کم ، خوشی ها را ضرب و شادیها را تقسیم کنیم