روش‌های جلوگیری از گرایش جوانان به الکل
به گزارش ایسنا، بررسی و تحلیل آسیب‌های اجتماعی، یکی از مهمترین حیطه‌های قابل بررسی و مطالعه در علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی است. اندیشمندان و پژوهشگران در حوزه انحرافات اجتماعی حدود دویست سال است که به نظریه‌پردازی برای حل مشکلات و گرفتاری‌های جمعی اقدام و کوشش کرده‌اند؛ بدان گونه که همه آن‌ها همیشه درپی جواب به این پرسش بوده‌اند که چرا بخشی از جامعه در دسترس زیان‌های جمعی استقرار می‌یابند و به بیان دیگر، دچار کج‌روی و بزه می‌شوند و بر این اصل به تشریح دلایل و انگیزه‌های مبادرت ورزیدن به بزه در بین قشر جوان که بیشتر از دیگر افراد در دسترس اقسام دشواری‌ها و سختی‌ها قرار دارند، مشغول شده‌اند.
اگرچه جمعیت جوان به اعتقاد محققان از یک طرف می‌تواند به عنوان یک امکان برای رسیدن به اهداف و آماج قانونی و مجاز ارزیابی شود، از طرف دیگر می‌تواند به یک ترس عمومی نیز تبدیل شود و در صورتی که به نیازهای جوانان توجه نشود، این نیازها می‌توانند به معضلاتی ژرف مبدل شوند. درواقع از آنجایی که قشر جوان، بخش عظیم و فعالی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و نمی‌توان از آن‌ها در طرح‌های بزرگ و کوچک مدنی و همگانی چشم‌پوشی کرد، ضروری است گرفتاری‌ها و مسائل این قشر کاوش شود و بیشتر به خواسته‌ها و نیازهای آن‌ها توجه کرد تا درنهایت بتوان به راه حل‌هایی مناسب در مورد مشکلات آن‌ها دست یافت.
محققانی از دانشگاه شهید چمران اهواز در همین راستا، یک مطالعه پژوهشی را انجام داده‌اند که در آن، متغیرهای اجتماعی مؤثر بر گرایش جوانان به مصرف الکل مورد ارزیابی علمی واقع شده‌اند.
آن‌ها بدین منظور، ۳۸۳ نفر از جوانان را مورد پرسش قرار داده و از این طریق، به جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز خود در پژوهش پرداختند. این داده‌ها سپس با استفاده از روش‌ها و نرم‌افزارهای آماری تجزیه و تحلیل شدند.
نتایج حاصل از این تجزیه و تحلیل‌های آماری نشان دادند که بین میزان استفاده از رسانه‌های غربی، همنشینی با دوستان و همسالان و همچنین انزوای اجتماعی با متغیر گرایش به مصرف الکل رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. همچنین عامل دینداری، تأثیر معکوس بر موضوع فوق می‌گذارد.
آن‌گونه که اسماعیل هاشمی، دانشیار و پژوهشگر گروه روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز و همکارانش می‌گویند، «با توجه به نتایج تحقیق ما، می‌توان گفت علاوه بر گسترش فرهنگ معنوی، افزایش اطلاعات پیرامون مشروبات الکلی و عوارض آن باعث میشود که افراد جوان تمایل کمتری برای مصرف آن‌ها داشته باشند».
به عقیده آن‌ها، «همچنین افزایش مهارتهای زندگی و شخصی شامل خودآگاهی، ارتباط مؤثر، حل مسئله، تصمیم‌گیری و تفکر نقادانه از جمله مهارتهای مهم زندگی هستند که در این خصوص می‌توان روی آن‌ها حساب کرد. به علاوه، آموزش و فراگیری این مهارت‌ها باعث پیشگیری از مشکلات روانی ـ اجتماعی شده و ابزاری فوری برای جلوگیری از گرایش به مصرف مشروبات الکلی در اختیار فرد مصرف کننده قرار می‌دهند».
در کنار این موارد، محققان به تاثیرات برنامه‌ریزی مدون اوقات فراغت برای جوانان اشاره کرده‌اند. بر این اساس، از آنجایی که داشتن اوقات فراغت برای هر فردی لازم و ضروری است، برای داشتن یک زندگی سالم باید جنبه اعتدال را رعایت کرد و بخشی از اوقات فراغت، صرف تفریحات سالم و ورزش شود. در همین راستا گسترش فضاسازی شهری با رویکرد ساخت اماکن تفریحی، مذهبی، فرهنگی و ورزشی تحقق این هدف را در پی خواهد داشت.
این یافته‌های پژوهشی را فصل‌نامه علمی پژوهشی «مطالعات راهبردی ورزش و جوانان» منتشر کرده است. این نشریه متعلق به وزارت ورزش و جوانان است.
اگرچه جمعیت جوان به اعتقاد محققان از یک طرف می‌تواند به عنوان یک امکان برای رسیدن به اهداف و آماج قانونی و مجاز ارزیابی شود، از طرف دیگر می‌تواند به یک ترس عمومی نیز تبدیل شود و در صورتی که به نیازهای جوانان توجه نشود، این نیازها می‌توانند به معضلاتی ژرف مبدل شوند. درواقع از آنجایی که قشر جوان، بخش عظیم و فعالی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و نمی‌توان از آن‌ها در طرح‌های بزرگ و کوچک مدنی و همگانی چشم‌پوشی کرد، ضروری است گرفتاری‌ها و مسائل این قشر کاوش شود و بیشتر به خواسته‌ها و نیازهای آن‌ها توجه کرد تا درنهایت بتوان به راه حل‌هایی مناسب در مورد مشکلات آن‌ها دست یافت.
محققانی از دانشگاه شهید چمران اهواز در همین راستا، یک مطالعه پژوهشی را انجام داده‌اند که در آن، متغیرهای اجتماعی مؤثر بر گرایش جوانان به مصرف الکل مورد ارزیابی علمی واقع شده‌اند.
آن‌ها بدین منظور، ۳۸۳ نفر از جوانان را مورد پرسش قرار داده و از این طریق، به جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز خود در پژوهش پرداختند. این داده‌ها سپس با استفاده از روش‌ها و نرم‌افزارهای آماری تجزیه و تحلیل شدند.
نتایج حاصل از این تجزیه و تحلیل‌های آماری نشان دادند که بین میزان استفاده از رسانه‌های غربی، همنشینی با دوستان و همسالان و همچنین انزوای اجتماعی با متغیر گرایش به مصرف الکل رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. همچنین عامل دینداری، تأثیر معکوس بر موضوع فوق می‌گذارد.
آن‌گونه که اسماعیل هاشمی، دانشیار و پژوهشگر گروه روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز و همکارانش می‌گویند، «با توجه به نتایج تحقیق ما، می‌توان گفت علاوه بر گسترش فرهنگ معنوی، افزایش اطلاعات پیرامون مشروبات الکلی و عوارض آن باعث میشود که افراد جوان تمایل کمتری برای مصرف آن‌ها داشته باشند».
به عقیده آن‌ها، «همچنین افزایش مهارتهای زندگی و شخصی شامل خودآگاهی، ارتباط مؤثر، حل مسئله، تصمیم‌گیری و تفکر نقادانه از جمله مهارتهای مهم زندگی هستند که در این خصوص می‌توان روی آن‌ها حساب کرد. به علاوه، آموزش و فراگیری این مهارت‌ها باعث پیشگیری از مشکلات روانی ـ اجتماعی شده و ابزاری فوری برای جلوگیری از گرایش به مصرف مشروبات الکلی در اختیار فرد مصرف کننده قرار می‌دهند».
در کنار این موارد، محققان به تاثیرات برنامه‌ریزی مدون اوقات فراغت برای جوانان اشاره کرده‌اند. بر این اساس، از آنجایی که داشتن اوقات فراغت برای هر فردی لازم و ضروری است، برای داشتن یک زندگی سالم باید جنبه اعتدال را رعایت کرد و بخشی از اوقات فراغت، صرف تفریحات سالم و ورزش شود. در همین راستا گسترش فضاسازی شهری با رویکرد ساخت اماکن تفریحی، مذهبی، فرهنگی و ورزشی تحقق این هدف را در پی خواهد داشت.
این یافته‌های پژوهشی را فصل‌نامه علمی پژوهشی «مطالعات راهبردی ورزش و جوانان» منتشر کرده است. این نشریه متعلق به وزارت ورزش و جوانان است.
