مدیریت مورد در آموزش و پرورش
ایوب اسلامیان
در کل مدیریت مورد (Case management) فرآیندی است که دربردارنده برنامه ریزی، جستجو، حمایت و نظارت بر خدمات از سوی سازمانهای مختلف اجتماعی و یا سازمانهای مراقبتهای بهداشتی- درمانی به نمایندگی از مددجویان است.
مدیریت مورد در آموزش و پرورش
دکتر ایوب اسلامیان
مروری بر مدیریت مورد وقایع ویژه ای در تاریخچه ابداع مدیریت مراجع موثر بوده اند:
• در دهه 1900 مدیران مورد و پرستاران به هماهنگ و یکپارچه کردن خدمات سلامت عمومی پرداختند.
• بعد از جنگ جهانی دوم نیز خدماتی برای سربازان دارای صدمات متعدد هماهنگ شد.
• ابداع برنامه های بیمه ای مدیکیر و مدیکید و خدمات برای سالمندان، افراد کم درآمد و بیماران روان در دهه 1970 به شکل¬دهی بیشترمدیریت مراجع کمک کرد.
• و در نهایت هنگامی که اختصاص یافتن هزینه به مراقبت های بهداشتی الزامی شد و هزینه مراقبت های بهداشتی بالا رفت، مدیریت مراجع به عنوان راهنمای مددجویان برای استفاده های هرچه موثرتر از منابع با در نظر گرفتن نیازهایشان مطرح شد.
• در مددکاری اجتماعی، مدیریت مراجع در ابتدای ایجاد این حرفه به وجود آمده است. در آغاز قرن 20ام در جوامع سازمانهای خیریه و تاسیس جنبش های خانگی مدیریت مراجع در زمینه های متنوع ایجاد شد: از جمله بهداشت روان، مراقبت های بهداشتی اولیه، مراقبت های طولانی مدت، رفاه کودک ، ناتوانی و سالمندی.
انجمن آمریکایی مدیریت مراجع، مدیریت مراجع را اینگونه تعریف میکند:
" ... مدل حرفهای و مشارکتی است که شامل بیماران، پرستاران، مدیران مورد، پزشکان و سایر شاغلین، مراقبت گیرندگان و اجتماع میباشد. فرایند مدیریت مراجع، در جستجوی هماهنگی هرچه موثرتر منابع از طریق ارتباط و تسهیل گری است.
اهداف مدیریت مراجع عبارت است از:
دستیابی به سلامت مطلوب، دسترسی به مراقبت و کاربرد درست منابع؛ که در آن حق خود تصمیم گیری مراجع موجب تعادل این فرآیند است“
دکتر ایوب اسلامیان
مروری بر مدیریت مورد وقایع ویژه ای در تاریخچه ابداع مدیریت مراجع موثر بوده اند:
• در دهه 1900 مدیران مورد و پرستاران به هماهنگ و یکپارچه کردن خدمات سلامت عمومی پرداختند.
• بعد از جنگ جهانی دوم نیز خدماتی برای سربازان دارای صدمات متعدد هماهنگ شد.
• ابداع برنامه های بیمه ای مدیکیر و مدیکید و خدمات برای سالمندان، افراد کم درآمد و بیماران روان در دهه 1970 به شکل¬دهی بیشترمدیریت مراجع کمک کرد.
• و در نهایت هنگامی که اختصاص یافتن هزینه به مراقبت های بهداشتی الزامی شد و هزینه مراقبت های بهداشتی بالا رفت، مدیریت مراجع به عنوان راهنمای مددجویان برای استفاده های هرچه موثرتر از منابع با در نظر گرفتن نیازهایشان مطرح شد.
• در مددکاری اجتماعی، مدیریت مراجع در ابتدای ایجاد این حرفه به وجود آمده است. در آغاز قرن 20ام در جوامع سازمانهای خیریه و تاسیس جنبش های خانگی مدیریت مراجع در زمینه های متنوع ایجاد شد: از جمله بهداشت روان، مراقبت های بهداشتی اولیه، مراقبت های طولانی مدت، رفاه کودک ، ناتوانی و سالمندی.
انجمن آمریکایی مدیریت مراجع، مدیریت مراجع را اینگونه تعریف میکند:
" ... مدل حرفهای و مشارکتی است که شامل بیماران، پرستاران، مدیران مورد، پزشکان و سایر شاغلین، مراقبت گیرندگان و اجتماع میباشد. فرایند مدیریت مراجع، در جستجوی هماهنگی هرچه موثرتر منابع از طریق ارتباط و تسهیل گری است.
اهداف مدیریت مراجع عبارت است از:
دستیابی به سلامت مطلوب، دسترسی به مراقبت و کاربرد درست منابع؛ که در آن حق خود تصمیم گیری مراجع موجب تعادل این فرآیند است“

مدیریت مورد:
• مدیریت مورد به عنوان "رویکردی مراجع محور برای هماهنگی خدماتی که نیازهای افراد آسیب پذیر را تامین می کند تعریف میشود.
• مدیریت مراجع شیوهای از خدمت رسانی است که از طریق آن مدیر مورد حرفه ای، نیازهای مددجو و خانواده را بطور مشترک ارزیابی کرده و سپس مجموعهای از خدمات گوناگون را برای این مددجویان ویژه و دارای نیازهای خاص، طراحی و هماهنگ میکند و همچنین به پایش و ارزیابی آن میپردازد. در این بین حرفه مدیریت مراجع به تفاوتهای موجود در سیستمها نیز توجه کرده و همچنین اغلب همراه با دیگر حرفهها عمل میکند.
• واژهنامه مددکاری اجتماعی مدیریت مراجع را اینگونه تعریف میکند:
روشی برای برنامه ریزی، جستجو و پایش خدمات به نفع مددجویان از طریق سازمان های اجتماعی
• مدیریت مراجع، بر این فرض مبتنی است که مراجعان دارای نیازهای متعدد و پیچیده هستند و به طیفی از خدمات که به صورت یکپارچه دریافت شود، نیاز خواهند داشت. به عبارتی این فرآیند، به صورت یک استراتژی مشکل گشایی موانع دیده شده است.
• اگر چه تعاریف بسیاری برای این فرآیند وجود دارد ولی زمینه مشترک این تعاریف معرف فرآیندی است که درآن نسبت به دریافت خدمات مورد نیاز مددجویان به صورت کافی و موثر و هماهنگ اطمینان حاصل می شود.
• در اغلب مواقع افرادی که به دنبال خدمات هستند بدون آشنایی با ابزار، منابع، آموزش و حمایت کافی رها می شوند تا خود خدمات مورد نیازشان را فراهم و مدیریت کنند.
• مدیریت مورد یکی از مداخلات موثری است که برای مدیریت خدمات ارائه شده و با تمرکز بر کیفیت خدمات و استقلال و خودمختاری مراجع ارائه می شود.
• مدیریت مورد به عنوان یک تسهیلگر مهم در میان مراجع، خانواده ، ارائه دهندگان خدمات، تیم مراقبت، پرداخت کننده خدمات و جامعه عمل می کند.
• مدیریت مورد یک فرآیند هماهنگ کننده از تشخیص و ارزیابی، برنامه ریزی، تسهیلگری، هماهنگی خدمات مراقبت، ارزشیابی و حمایت و مدافعه گری از انتخاب ها و خدماتی است که برای تامین نیازهای همه جانبه سلامتی فرد و خانواده صورت می گیرد و این کار از طریق ارتباطات و منابع در دسترس به منظور ارتقا و بهبود خروجی و نتایجی موثری با کیفیت و با هزینه مناسب است.
• تفاوت میان سایر متخصصانی که مدیریت مورد دارند و مدیران مورد که به مدیریت مورد اقدام می کنند در این است که مدیران مورد مدیریت مورد، هم وضعیت زیستی، روانی و اجتماعی مراجع و همچنین وضعیت نظام اجتماعی را مخاطب قرار می دهد لذا مدیریت مورد هم ماهیتی خرد و هم کلان دارد.
اهداف مدیریت مورد
• هدف اصلی مدیریت مراجع، تداوم مراقبت است. در این هدف دو نکته وجود دارد: یکی اینکه خدمات جامع و هماهنگ هستند و دیگر اینکه این خدمات در هر زمان حتی همراه با تغییر نیاز مددجویان به خوبی ارائه می شوند.این موضوع به خصوص درباره گروه مراجعانی بیشتر است که دارای ناتوانی های ویژه و مادام العمر هستند.
• هدف اولیه مدیریت مراجع بهینه سازی کارکردهای مراجعان به وسیله فراهم کردن خدمات با کیفیت به صورت کافی و موثر برای افرادی با نیازهای پیچیده و متنوع می باشد.
• مدیریت مراجع بر پایههای آموزش حرفهای، ارزش، دانش، نظریه و مهارتهایی تکیه دارد که برای کسب اهدافی به کار برده می شوند که در ارتباط با مددجو و خانواده اش بنا شدهاند.

اصول حاکم برمدیریت مورد
• دسترسی به خدمات برای کلیه مراجع که نیازمند آن می باشند.
• ارائه مستمر خدمات بدون ایجاد وقفه درآن.
• جامعیت در ارائه انواع خدمات مراقبتی و درمانی به مراجع.
• کفایت سرمایه گذاری برای تامین خدمات مورد نیاز مراجع.
• خدمات رسانی و ترغیب مراجعان نیازمند به استفاده و بهره برداری از خدمات.
• حفظ کیفیت به معنی وجود فرآیندی که مانع از کاهش هزینهها و در نتیجه کاهش کیفیت و کمیت ارائه خدمات به مراجعان شود.
ضرورت و اهمیت مدیریت مورد
• مدیریت مورد از تکه تکه بودن و چندپارگی خدمات که اغلب مراجعان آن را تجربه میکنند جلوگیری میکند، به ویژه مراجعانی که خدمات را از ارائه دهندگان متعددی دریافت می کنند.
• تداوم مراقبت دارد.
• برای ثبات آنچه ما در جلسات درمان یا مشاوره ایجاد کرده ایم موثر است.
• خدمات جامع و هماهنگ دارد.
• با تغییر نیاز مراجعین، تغییر میکند(قابلیت انعطاف).
• موجب یکپارچگی خدمات میشود.
• در بیماران اسکیزوفرنیا چون بیماری کرونیک است و نیاز به مراقبت مداوم دارد نقش پررنگی دارد.
• در افراد درگیرسوء مصرف مواد چون امکان بازگشت دارند.
• تا حد ممکن استفاده از مراقبت مبتنی بر شواهد را ترویج میدهد.
• امنیت مراجع را به بهینهترین حالت ممکن ارتقا میدهد.
• بین منابع جامعه ارتباط برقرار میکند.
• کیفیت خدمات را ارتقا و بهبود میبخشد و نتایج را اندازهگیری میکند.
• برای ارتقای خود مدافعهگری و خودمختاری مراجع تلاش میکند.

وظایف مدیران مورد
• شناسایی مراجعان و مشخص نمودن اینکه آیا نیاز مراجعان و خدمات در دسترس آن ها با اهداف سیستم،امکانات و محدودیت منابع مطابقت دارد.
• ارزیابی نیازهای مراجعان به انواع خدمات مراقبتی- درمانی.
• تامین خدمات مانند خانههای گروهی برای پذیرش معتاد مبتلا به ایدز.
• برقراری ارتباط با سرویس های خدماتی- درمانی مورد نیاز مراجع.
• حمایت از مراجع با پیگیری و مذاکره با مسئولین و سیاستگذاران.
• هماهنگی با سازمان های مختلف برای تامین نیاز مراجع.
• برنامهریزی و مشورت با سیاست گذاران برای تدوین بهترین راه تامین نیاز مراجعان.
• ارائه خدمات درمانی مستقیم با برقراری ارتباط درمانی و انجام روان درمانی حمایتی، که البته در ارائه این نوع خدمات اتفاق نظر میان متخصصان وجود ندارد.
نتایج حاصل از فرایندهای مدیریت مورد
برای سنجش نتایج فرایند مدیریت مراجع، به مقایسه میزان دست آوردهای برنامه در جهت نتایج برنامه ریزی شده و مورد انتظار پرداخته میشود. که این نتایج عبارتند از:
• مقرون به صرفه بودن؛
• کاهش میزان استفاده از خدمات قبل از ورود به این فرایند (یکپارچگی خدمات منجر به کاهش استفاده از آن شده است)؛
• کاهش تنشهای مددجو یا مراقبت گیرنده و درنتیجه بهبود کارکردهای خانوادگی؛
• بهبود کیفیت زندگی شامل ابعاد مختلف استقلال، کیفیت زندگی و رضایتمندی روانی؛
• کاهش هزینه های درمانی به وسیله ی کاهش در تستهای تشخیصی مکرر، کاهش مداخلات غیر مرتبط، و کاهش مداخلات غیر بحرانی
• سودآوری برای سیستم های خدماتی مثل کاهش نرخ بستری در سیستم خدمات درمانی.
نقشهای چند وجهی مدیران مورد مدرسه
از آنجایی که هدف اصلی مدارس، آموزش دانش آموزان میباشد، فعالیت مدیران مورد در حوزه خدمات اجتماعی جزء خدمات ثانویه مدارس به حساب میآید. معمولا در مدارس تنها یک مدیر مورد به خدمت گرفته میشود و حتی در مواردی همین مدیر مورد به تنهایی تمامی مدارس یک منطقه را پوشش میدهند؛ با توجه به این شرایط لازم است مدیر مورد خود را به انواع مهارتها در تمام سطوح خرد، میانه و کلان مجهز کند.
مدیران مورد معمولا در سطح خرد و با افراد کار می کنند. آنها همچنین در کار با دانش آموزان و والدینشان از تکنیکهای گروهی بهره میگیرند. اقدامات موثر مدیر مورد مدرسه همچنین شامل همکاری و تبادل نظر با سایر افراد حرفه ای، توسعه برنامه های رفتاری و نیز آموزش سایرین برای کار با کودکان مشکل می شود (Frey & George-Nichols, 2003). آن ها معمولا درگیر آموزش دیگران، ظرفیت سازی و توسعه منابع از جمله آموزش کارکنان، آموزش محلی و نوشتن کمک های مالی هستند. مدیران مورد، تیم بین حرفه ای را با ارائه اطلاعات راجع به منابع موثق و بر اساس ارزیابی ها کمک می کند.
تیم درمان در طی فرایند آزمایش، تشخیص و ارجاع از جامع ترین روش های کمک به کودکان نیازمند و خانواده هایشان به حساب می آید. مدیر مورد در مواردی مستقیما به درمان کودکان میپردازد و سپس گزارشات مدیر مورد برای سایر اعضای گروه فرستاده میشود و آنها در جریان پیشرفتهای بدست آمده قرار میگیرند.
مدارس، مدیران مورد را به عنوان عضوی از تیم "مداخله در بحران" برای همکاری در مباحث سلامت روان استخدام می کنند. آنها در تمامی مقاطع از پیش دبستانی گرفته تا پایه دوازده فعالیت دارند.
تجارب و آموزشهای خاص حرفه ای با اتخاذ رویکردی بوم شناختی در تمامی بخش های سیستم به مدیران مورد این امکان را می دهد تا رویکرد منحصر به فردی را به تیم مداخله بیفزایند. آن ها مسئول هماهنگ کردن و حمایت از برنامه های مداخله در بحران برای کودکان هستند (Frey & George-Nichols, 2003).
اعضای تیم مداخله در بحران مدرسه معمولا شامل مدیر مورد، پرستار، روانشناس و در برخی از موارد افسر پلیس مدرسه می باشد.
هدف اصلی تیم مداخله در بحران، مداخله در موقعیتهایی است که مشکلات و مسائل جدی بروز میکنند از جمله این موقعیتها میتوان به خودکشی، خشونت، آزار و اذیت، مشکلات رفتاری جدی، مرگ دانش آموز یا معلمان و یا سایر موقعیتهای بحرانی در مدرسه اشاره نمود.
ارائه خدمات اجتماعی معمولا پس از بحران نیز ادامه دارد. از جمله خدمات اجتماعی پس از بحران میتوان مشاوره سوگ، جمع آوری اطلاعات و کمک به خانوادههای بوسیله ارجاع آن ها به سایر مراکز و .... را نام برد.
مهارتهای الزامی برای مدیران مورد
مدیران مورد در آموزش و پرورش در سطوح مختلف خدمت می¬کنند؛ از کار فردی با دانش آموزان و والدینشان گرفته تا کار گروهی با دانش آموزان و معلمان و کار در سطح جامعه ای. در ادامه به خلاصه ای از مهارت های ضروری مدیران مورد مدرسه خواهیم پرداخت.
ارزیابی
توانایی در ارزیابی و درمان دانش آموزان، هسته مرکزی ارائه خدمات مستقیم میباشد. مدیران مورد مدارس باید خود را به ارزیابی و بررسی نظام مند مجهز سازند )21(NASW, 2002, Standard ,. آن ها به ارزیابی نیازهای دانش آموزان و ارائه اطلاعاتی که مستقیما در طراحی مداخلات مفید واقع می شوند، نیازمندند(12 NASW, 2002, Standard.)
یکی از ارزشمندترین نقشهای مدیران مورد، آموزش کارکنان مدرسه و افراد جامعه پیرامون اهمیت ارزیابی به هنگام و نیز مداخله و درمان به موقع توسط متخصصین واجد شرایط می باشد (Maynard-Moody, 1994).
مدیران مورد مدارس به عنوان یکی از اعضای مهم در ارزیابی دانش آموزان، مشارکت فعالی دارند. آنها در این مورد نگاهی بوم شناختی به مسائل دارند. در این رویکرد توجه به خانواده و اجتماعی که کودک در آن زندگی میکند، الزامی می باشد (Radin, 1992; NASW, 2002, Standard 12). لذا باید ارزیابی برنامههای مداخله و ارزشیابی در جهت ارتقاء ظرفیت ها را یکدست سازند (13 NASW, 2002, Standard.)
جنبه دیگر ارزیابی استفاده از رویکرد مبتنی بر توانمندی است(5NASW, 2002, Standard ) در این رویکرد به انحای مختلف می توان به کشف و خود پیرایی مراجعان کمک کرد؛ از جمله از طریق کمک به خود کاوی و پی بردن به نقاط قوت و بهرهبرداری از ظرفیتها برای نیل به اهداف مورد نظر، شناخت آرزوها و زدودن سایه سنگین کم توانایی ها، ترس ها و بازدارنده ها.
اقدام مستقیم
لازم است مدیران مورد خود را به مهارتهای کار با افراد، گروهها و اجتماعات مجهز سازند. مشاوره به افراد مسائل مربوط به سلامت روان در تمامی پایهها و مقاطع تحصیلی وجود دارند. مدیران مورد مدارس به دانش آموزانی که مشکلات رفتاری و عاطفی دارند کمک میکنند تا خود را با محیط مدرسه هماهنگ نموده و یاد بگیرند چگونه زندگی خود را مدیریت کنند.
آنها همچنین همکاریهای میان خدمات بهداشت محلی و ارائه دهندگان خدمات سلامت روان را در سطح جامعه افزایش داده و دسترسی دانش آموزان به این خدمات را تسهیل می کنند(NASW, 2002, Standard 26). مدیر مورد والدین کودک و معلمها را یاری می دهد تا با هم هماهنگ شوند و بتوانند مشکلات عاطفی و رفتاری دانش آموز را مدیریت کنند.
ارتباطات اجتماعی
سلامت روانی ـ اجتماعی
مدیران مورد رابط میان برنامههای اجتماعی و مدارس میباشند. آنها میتوانند سطح سلامت روان و بهداشت مدارس را ارتقا داده و دسترسی دانش آموزان به خدمات سلامت روان و بهداشت اجتماعی را ارتقا دهند (NASW, 2002, Standard 26).
برنامههای حمایتی که در بیرون از مدارس وجود دارند به کودکان و خانوادههای نیازمند خدمات متنوعی ارائه میدهند.
تحقیقات نشان میدهد که این نوع خدمات باید بر مبنای یک تیم بین حرفه ایِ جامعه محور توسعه یابد و هیچ کودکی را به دلیل نوع و شدت کم توانی اش از قلم نیندازند. لازم است مدیران مورد مدارس رابط بین مدارس و خدمات حمایتی ارائه شده در جامعه باشند.
ارجاع به دادگاه
در بسیاری از ایالتهای کشور آمریکا حضور مدیر مورد در دادگاهها اجباری میباشد. بسیاری از مدارس از مدیران مورد خود میخواهند دانش آموزانی را که بیش از حد در مدرسه غیبت داشته اند به دادگاههای مربوط به مدرسه گریزی دانش آموزان ارجاع دهند. زمانی که میزان غیبتهای دانش آموز از حد نصاب بگذرد، مدیر مورد با دانش آموز و والدین وی قرار ملاقات میگذارد و دلیل این غیبتها را جویا میشود. در مواردی که شرایط ایجاب کند، مدیر مورد مراتب را به دادگاه مربوطه ارجاع میدهد. زمانی که ارجاع به دادگاه صورت گرفت و جلسه دادگاه تشکیل شد، مسئولیت رسیدگی به حضور والدین و دانش آموز در دادگاه با مدیر مورد است و در ضمن باید نتیجه جلسه دادگاهی را به مدرسه گزارش دهد. مدیر مورد مسئول حضور دانش آموز در کلاس درس بعد از ارجاع به دادگاه نیز میباشد. او این کار را با بررسی روزانه دفتر حضور و غیاب انجام میدهد. برای حصول اطمینان از حضور مستمر دانش آموز در مدرسه، نسخه ای از این دفتر حضور و غیاب در اختیار دادگاه قرار میگیرد.
مدافعه گری
یکی از مهمترین نقشهای مدیران مورد مدافعه میباشد. بر اساس رهنمود شماره 8 انجمن ملی مدیران مورد آمریکا "مدیران مورد در شرایط متعددی باید از دانش آموزان و خانوادههای آنها دفاع کنند" (NASW, 2002, Standard 8). اقدام مدیر مورد در راستای دفاع از خانواده باید تابع قوانین باشد. آنها باید والدینی که تمایلی به حضور در مدرسه ندارند را شناسایی کنند و به آنها یادآوری کنند که کسی در مدرسه حامی آن هاست. بخش عظیمی از والدین را باید به مدرسه نزدیک نمود و آن ها را در نظام مدرسه درگیر ساخت. بسیاری از والدین از مدرسه رعب دارند. مدیران مورد میتوانند والدین را به مدرسه نزدیک کنند و آنها را از این مراودات و آشتی با سیستم مدرسه مطمئن سازند (Banchy, 1977).
میانجیگری
میانجی گری نقشی است که طی آن مدیر مورد می تواند هم به مدرسه و هم به مراجعانش کمک کند. رهنمود شماره 15 بیان می کند "مدیران مورد باید نقش میانجی گری و تکنیک های حل مسئله را بیاموزد و آن ها را در جهت ارتقاء توانایی دانش آموزان در برخورد با روابط غیر سازنده در مدرسه و جامعه و نیز افزایش روابط اجتماعی سازنده بکارگیرند"(NASW, 2002, Standard 15).
میانجی گری شامل تلاشهای ساختارمند در جهت رفع تنش های دانش آموزان، والدین و مدرسه بدون رجوع به فرآیندهای رسمی هزینه بردار می باشد (Weiner, 1980).
مدیر مورد مدرسه میتواند به عنوان یک میانجی بی طرف، درصدد ایجاد تغییرات مورد نیاز و رسیدن به یک توافق دو طرفه میان والدین و مدرسه و همچنین فرونشاندن تنش های میان آن ها برآیند.
مداخله در مورد دانش آموزان دارای نیازهای ویژه
در اغلب موارد مدیران مورد در اجرا و ارائه خدمات به دانش آموزان دارای نیازهای خاص، نیازمند مساعدت سایر متخصصان هستند. این خدمات شامل ارزیابی، تشخیص اولیه و ارائه خدمات مستقیم به آن ها می باشد. در مناطق روستایی مدیران مورد در اجرا و پیاده نمودن برنامه های خاص با مشکلاتی روبه رو هستند. کمبود منابع و بالا بودن هزینه، دو مانع عمده در تدارک خدمات مزبور می باشد. مدارس بخش های روستایی با مجموعه ای از موانع در ارائه خدمات روبه هستند که این مشکلات در مناطق شهری مطرح نمی باشد. اجتماعات روستایی و به تبع آن مدارس این بخش ها تحمل کمی نسبت به تفاوت ها دارند، تجانس در آن ها بسیار بالاست و انتظار دارند که بتوانند تمامی نیازهای اعضای خود را تامین کند (Caudill, 1993). در مناطقی که اجتماعات محلی و نهادهای آموزشی، نیازهای موجود را پاسخ نمی دهند، مدیران مورد باید خدماتی را ایجاد کنند که به این نیازها بپردازند.
توسعه برنامه و منابع
مدیران مورد با نهادهای بیرون از مدرسه در ارتباط متقابل هستند. آن ها در جهت تامین نیازهای دانش آموزان و خانواده های آنان با منابع اجتماعی بیرون از مدرسه ارتباط برقرار می کنند. همانگونه در رهنمود شماره 6 انجمن ملی مددکاری اجتماعی آمده است، "مدیران مورد مدارس باید دانش آموزان و خانواده های آنان را در دستیابی به منابع رسمی و غیر رسمی جامعه توانمند سازند"(NASW, 2002, Standard 6). آن ها دانش آموزان و خانواده هایشان را به مراکز مربوط به مداخلات و انجام آزمایشات بیرون از مدرسه ارجاع می دهند. زمانی که دانش آموزان در کانون اصلاح و تربیت به سر می برند مدیران مورد رابط میان مدرسه و کانون می باشند و بر اساس آنچه که قبلا گفته شد اطلاعات راجع به دانش آموزان را به دادگاه های مربوط به مدرسه گریزی نوجوانان ارائه می دهند. به این ترتیب بسیاری از نهادهای بیرون از مدرسه برای اخذ اطلاعات با مدیران مورد در ارتباط هستند. به عنوان نمونه درباره مورد مطرح شده، وکیل دادگاه می تواند از مدیر مورد راجع به پیشرفت دانش آموز گزارش بخواهد. مدیر مورد همچنین با پرستاران و معلمین مدرسه در ارجاع موارد کودک آزاری و بی توجهی به دانش آموزان همکاری می کند.
کمک به کارکنان مدرسه در آشنایی با نقش مدیر مورد
معمولا برای مدیران مورد متقاعد کردن سایر کارکنان مدرسه نسبت به اهمیت، جایگاه، وظایف و نقش های خود بسیار دشوار است. برای اجتناب از این مسائل مدیران مورد باید به هر نحوی از انحنا با کارکنان مدرسه و والدین دانش آموزان شبکه های ارتباطی برقرار نماید. در رهنمود شماره 3 انجمن ملی مددکاری اجتماعی ایالات متحده می خوانیم " مدیران مورد مدارس در راستای آشنا ساختن و برخورداری از خدمات اجتماعی باید با نهادهای آموزشی محلی، اعضای هیئت مدیره مدرسه و نمایندگان محلی در ارتباط بوده و با آن ها تبادل نظر کنند"(NASW, 2002, Standard 3). مدیران مورد باید به گروه های تشکیل شده در مدارس بپیوندند، در جلسات هیئت مدیره حضور داشته باشند، برای معلمان کلاس هایی را تدارک ببینند و کارهای سطح کلانی در داخل مدارس انجام دهند به گونه ای که حضورشان مشهود باشد و از این طریق افراد را با خدمات اجتماعی در مدارس آشنا سازد.
عناصر سازنده فعالیتهای مدیریت مورد
در تمام توصیفات موجود مدیریت مراجع، بدون درنظرگرفتن بافت سازمانی آن، پنج عنصر اصلی برای این فرایند مشاهده می شود:
1- ارزیابی (Assessment)
• به این سوال پاسخ میدهد که نیازهای مددجو چیست؟
• ارزیابی مشکلات،نیازها،نقاط قوت و ضعف افراد و محیط و منابع آنها(اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی).
• توسط فرد یا یک سیستم ویژه صورت می پذیرد.
• شامل نظرات مدیر مراجع و به خصوص خود مددجویان است.
2- برنامه ریزی (Planning)
به منظور اطمینان از جامعیت و هماهنگی خدمات
برنامه ریزی برای مداخله،درمان،توانبخشی،و مداخله در بحران
3- ایجاد ارتباط (linking)
ایجاد ارتباط مددجو با خدمات مورد نیاز
4- پایش (Monitoring)
جهت آگاه شدن از هرگونه تغییر
5- بازبینی (Review) بازبینی بصورت مرتب جهت اطمینان از پاسخگویی به نیازهای متغیر