ساختمان قلب
قلب در پشت جناق قرار دارد و ارگانی عضلانی تو خالی است که به اندازه مشت شخص یا تقریبا ۲۵۰ - ۳۵۰ گرم میباشد . قلب تلمبه ای دائما در کار است و حدودا یک میلیون بار در روز میطپد ، و خون را در مسیر عروقی یه مسافت ۱۱۳۰۰۰ کیلومتر در بدن انسان به گردش در میاورد . با هر طپش قلب ، خون حاوی اکسیژن به همه بخشهای بدن توسط سرخرگها ( artery ) تلمبه میشود و توسط سیاهرگها ( vein ) به قلب رجعت مییابد .
قلب توسط لایه ای عضلانی یه دو بخش چپ و راست تقسبم میشود و هر بخش دارای وظیفه ویژه خود است . قلب دارای چهار حفره مجزا میباشد . دو حفره در قسمت فوقانی مستقر است که دهلیز ( atrium ) نامیده میشود . دهلیزها خون را از بدن وصول کرده و به حفرات تحتانی بنام بطن ( ventricle ) گسیل میکنند . بطنها تلمبه اصلی قلب بشمار میروند .
دهلیز راست بوسیله سیاهرگها ، خون را از بخشهای مختلف بدن دریافت مینماید . میزان اکسیژن در این خون کم است . خون از دهلیز راست به بطن راست انتقال میابد و از آنجا جهت دریافت اکسیژن به شش سوق داده میشود . دهلیز چپ خون غنی از اکسیژن را از ریه دریافت کرده به بطن چپ تخلیه مینماید و از آنجا بوسیله سرخرگها به سراسر بدن توذیع میگردد .
قلب بدون مکث در حال پمپاژ و خونرساتی است . خود قلب نیز نیاز به خون دارد و فراورده خونی را از طریق شریانهای کرونری ( coronary artery ) ، مستقر در سطح خارجی قلب دریافت میکند . آنژین ( angina ) و سکته قلبی عارضه هایی هستند که در آنها شریانهای کرونری درگیر میشوند . آنژین درد موقت در ناحیه سینه است که در اثر اختلال در شریانهای کرونری هویدا میشود . درد وقتی بروز میکند که قلب خون لازمه را دریافت نمیکند . معمولا علت آن مسدودیت نسبی شریانهای کرونری است .
بیماریهای شریان کرونری Coronary Artery Disease
آترواسکلروزیس یا تصلب شرایین ( atherosclerosis ) و یا سفت شدن سرخرگها عبارت از رسوب لیپید در داخل سرخرگها و نتیجتا حصول پلاکهای فیبری-چربی در دیواره سرخرگها است . پلاکها موادی هستند که از چربی و اجزا دیگر خونی تشکیل میشوند . با گذشت زمان میزان پلاکها افزایش یافته و منجر به ضخیمی و سفتی دیواره داخلی سرخرگها میشوند . انباشته شدن پلاکها موجب تنگی و یا مسدودیت کامل سرخرگ میگردد . در نتیجه سرخرگ فوق قابلیت ارسال خون لازمه به بخشی از بدن را نمیتواند داشته باشد .
نظرات در مورد علت گسترش آترواسکلروزیس:
· درصد زیاد کلسترول خون به آستر رگها صدمه میزند و در طی واکنشی ، کلسترول و دیگر ترکیبات خونی توانایی انباشتگی در نقاط آسیب دیده را مییابند .
· واکنشهای درگیر در سیستم ایمنی میتواند به آستر رگها صدمه وارد آورد .
آترواسکلروزیس در هر سرخرگ بدن میتوان پدید آید. اما بیشتر در سرخرگ قلب ، پا و گردن شایع است . با تولد روند آترواسکلروزیس آغاز میگردد تا حایی که خیلی از مردم مقداری رسوب پلاکی را در میانسالی نیز در رگ دارند . بروز آترواسکلروزیس در شریانهای کرونری را بیماری شریانهای کرونری مینامند .
بروز علائم آترواسکلروزیس بستگی به میزان بلوکه شدن سرخرگ دارد . با توجه به خاصیت الاستیکی سرخرگها ، پدیدآمدن پلاک خفیف ممکن است تظاهرات جدی در پی نداشته باشد . علائم این عارضه تا زمانی که مجاری سرخرگی ۵۰ تا ۷۵ درصد باز است ، ممکن است یروز نکند . اگر سرخرگها شدیدا بلوکه گردند ، علائم بیماری روئیت میشود . در بسیاری از مردم اولین نشانه این عارضه ، درد در ناحیه سینه میباشد .
فاکتورهای که در بروز آترواسکلروزیس نقش دارند :
· سطح بالای کلسترول خون
· زیادی وزن و چاقی
· نوشیدنیهای الکلی
· فقدان تحرک بدنی
· استعمال دخانیات
· استرس
· دیابت قندی
· سابقه خانوادگی
آنژین صدری Angina Pectoris
وقتی که تامین بافت قلبی با خون به شکل موقت کاهش یابد ، آنژین صدری بروز میکند که معمولا در اثر استرس آشکار میشود . آنژین ، هشداری برای کافی نبودن اکسیژن جهت فعالیت قلبی است . بعضی اوقات آنژین میتواند بعد از حمله قلبی توسعه یابد و بعضی از افراد با عارضه آنژینی، هیچوقت دچار سکته قلبی نمیشوند .
کسانی که آنژین دارند از موارد ذیل دوری نمایند :
· پرخوری
· حرکات فیزیکی فوق العاده شدید .
· محیط خیلی گرم یا خیلی سرد
· استرس
دو نوع آنژین وجود دارد :
· آنژین صدری پایدار Stable Angina Pectoris : به دلیل ویژه گی خاص آن ، معمولا قابل پیش بینی است .بدین معنا که اگر شخص در حال فعالیت فیزیکی و یا تحت استرس باشد ، درد شروع میشود و با استراحت یا استعمال نیتروگلیسیرین بهبود مییابد . در این نوع آنژین ، نیتروگلیسیرین در طول ۳ - ۵ دقیقه اثر میکند . بیشتر ، شدیدتر و طولانی تر شدن درد بیانگر آنژین نوع دوم است .
· آنژین صدری ناپایدار Unstable Angina Pectoris : بیانگر وخیم تر شدن وضعیت سرخرگهای کرونری است . به دلیل شروع ناگهانی این عارضه ، نمیتوان شروع درد را پیش بینی کرد . نسبت به آنژین صدری پایدار ، درد شدیدتر و طولانی تر است . حملات آنژینی میتواند موقع استراحت بوقوع پیوندد و داروهایی که بیمار جهت رفع درد استعمال میکند ، همیشه جواب نمبدهد .
علائم آنژین صدری
· سفتی و فشار در ناحیه سینه
· درد در ناحیه سینه ، ناراحتی در گردن ، آرواره ، گلو ، شانه ، بازو و پشت
· دشواری تنفسی
· خستگی بدون علت مشخص
· سو هاضمه مزمن
· رفع درد بعد از استراحت
آنژین و حمله قلبی عارضه های متمایزی هستند اما هر دو در اثر تنگی سرخرگهای کرونری حاصل میشوند . و علائم شدید آنزین ، هشداری برای وقوع حمله قلبی است .
اقدامات در صورت بروز آنژین :
درد آنژینی بعد از استراحت یا استعمال نیتروگلیسیرین ( nitroglycerin ) تسکین مییابد . دارو فوق جز داروهای مهم گشاد کننده عروقی است که جهت تخفیف درد پس از شروع آن ، پیشگیری از حمله قلبی پیش از بروز آن ، و تنزل تعداد حملات مصرف میشود . بهتر است بیمار همواره آنرا به همراه داشته باشد .
مواردی که در مصرف نیتروگلیسیرین در مد نظر داشت :
· بیمار کار خود را متوقف کند ، بشیند و یا دراز بکشد .
· یک قرص و یا اسپری را استعمال کرده ، پنج دقبقه صبر نماید.
· اگر آنژین برطرف نشد یک قرص دیگر را مصرف کند ، پنج دقبقه دیگر صبر نماید.
· اگر درد برطرف نشد با مراکز پزشکی تماس بگیرد . شخصا رانندگی نکند .
حمله قلبی Heart Attack
حمله قلبی یا انفارکتوس عضله قلب (MYOCARDIAL INFARCTION)
وقتی رخ میدهد که یک یا چند سرخرگ کرونری بلوکه میشود . این عارضه باعث توقف خون سرخرگی و نرسیدن اکسژن به بافت عضلانی قلب میگردد . بدون اکسیژن ، مرگ سلولی در عضلات قلبی بوقوع میپیوندد و فلب را دچار آسیب دائمی کند .
علل حمله قلبی
· آترواسکلروزیس : افزایش پلاک و تنگی آرتری کرونری موجب عبور خون اندک یا بلوکه شدن رگ میشود .
· لخته خونی : پلاک میتواند خیلی ***نده شود . فشار موجود در یکی از سرخرگها میتواند موجب شکاف در آن گشته و ایحاد پارگی کند . بدن با انعقاد خون در صدد رفع این عارضه برمیاید . از سویی لخته های خونی باعث مسدودیت مجاری سرخرگی میگردند . لخته های خونی موجود در یکی از سرخرگها ، میتواند باعث بروز حمله قلبی شود .
· اسپاسم سرخرگ کرونری : بعضی اوقات سرخرگهای کرونری دچار اسپاسم میشوند ، بدین معنا که عروق تنگ و فشرده میشوند . در اثر اسپاسم ، سرخرگ بلوکه شده و حمله قلبی رخ میدهد .
علائم حمله قلبی
· درد ناگهانی شدید که با استراحت برطرف نمی گردد.
· درد میتواند در قفسه سینه ، گردن ، فک ، شانه ها ، بازوان و پشت باشد .
· احساس درد میتواند بشکل سوزش ، فشردگی ، سنگینی ، سفتی و یا فشار باشد .
· بیمار سختی تنفس و احساس خفگی دارد .
· بیمار سوء هاضمه ، احساس تهوع و استفراغ دارد .
· بیمار عرق سرد میکند .
· بیمار اضطراب ، سرگیجه و سر درد دارد .
· بیمار رنگ پریده است و احساس سردی در پوست دارد .
· بیمار ممکن است بی هوش شود .
اقدامات در صورت بروز حمله قلبی :
وحود برخی از علائم یادشده میتواند بیانگر حمله قلبی باشد . که در آن صورت سریعا موارد ذیل باید انحام پذیرد:
· توقف هرگونه فعالیت و ضرورت استراحت کامل .
· اطلاع دادن به آشنایان
· تماس با اورژانس برای انتقال با آمبولانس و بستری شدن در بیمارستان .
· بیمار رانندگی نکند .
· مصرف نیتروگلیسیرین .
· مصرف دو قرص آسپیرین بچه یا یک قرص آسپرین بزرگسالان ( مگر اینکه بیمار آسم یا آلرژی به آسپیرین داشته باشد ) .
· در صورت هوشیاری بیمار ، قرار گرفتن در حالت نیمه نشسته توصیه میشود .
· دگمه لباس و کمربند بیمار باز شود.
· در صورتی که بیمار بی هوش باشد و یا نتواند نفس بکشد ، عملیات احیا قلبی ریوی صورت گیرد .
خیلی از مردم فکر میکنند که آنژین صدری و حمله قلبی هر دو یک عارضه هستند .در صورتی که آنژین میتواند به سوی حمله قلبی گسترش یابد . تفاوت اصلی آنها ، نوع آسیبی است که بر قلب وارد میشود . در حمله قلبی ، مرگ قسمتی از سلولهای بافت قلبی رخ میدهد در صورتی که این عارضه در آنژین به وقوع نمی پیوندد اما حملات بسیار زیاد آنژینی میتواند موجب تضعیف عضلات قلبی گردد .
دریافت صفحه با کد QR