من خیلی نگران زبان فارسی‌ام
۲۵ اردیبهشت مطابق با تقویم جمهوری اسلامی ایران روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی است. حافظه تاریخی ملت ها در زبان آن ملت مستور است. رکن اساسی و عنصر بارز هویت ما زبان فارسی است.
یکی از مهم‌ترین دغدغه های فرهنگی مقام معظم رهبری حفظ این عنصر مهم فرهنگی به عنوان «زبان علم، اسلام و انقلاب اسلامی» است؛ به همین مناسبت رسانه حوزه در نظر دارد که گزیده از بیانات رهبری در مورد اهمیت این عنصر فرهنگی را در اختیار علاقه‌مندان قرار دهد.
من خیلی نگران زبان فارسی‌ام؛ خیلی نگرانم
سالها پیش ما در این زمینه کار کردیم، اقدام کردیم، جمع کردیم کسانی را دُور هم بنشینند. من میبینم کار درستی در این زمینه انجام نمیگیرد و تهاجم به زبان زیاد است. همین‌طور دارند اصطلاحات خارجی [به‌کار میبرند].
ننگش میکند کسی که فلان تعبیر فرنگی را به کار نبرد و به جایش یک تعبیر فارسی یا عربی به کار ببرد؛ ننگشان میکند. این خیلی چیز بدی است؛ این جزو اجزاء فرهنگ عمومی است که باید با این مبارزه کرد. دوستان! زبان فارسی یک روزی از قسطنطنیّه‌ی آن روز، از استانبولِ آن روز، زبان علمی بوده تا شبه قارّه‌ی هند؛ اینکه عرض میکنم از روی اطّلاع است.
در آستانه- مرکز حکومت عثمانی - زبان رسمی در یک برهه‌ی طولانی‌ای از زمان، زبان فارسی بوده. در شبه قارّه‌ی هند برجسته‌ترین شخصیّت‌ها با زبان فارسی حرف میزدند و انگلیس‌ها اوّلی که آمدند شبه قارّه‌ی هند، یکی از کارهایی که کردند این بود که زبان فارسی را متوقّف کنند؛ جلو زبان فارسی را با انواع حیَل و مکرهایی که مخصوص انگلیس‌ها است گرفتند.
البتّه هنوز هم زبان فارسی آنجا رواج دارد و عاشق دارد؛ کسانی هستند در هند که بنده رفته‌ام دیده‌ام، بعضی‌هایشان اینجا آمدند آنها را دیدیم - عاشق زبان فارسی‌اند؛ امّا ما در کانون زبان فارسی، داریم زبان فارسی را فراموش میکنیم؛ برای تحکیم آن، برای تعمیق آن، برای گسترش آن، برای جلوگیری از دخیلهای خارجی هیچ اقدامی نمی‌کنیم.
یواش یواش [در] تعبیرات ما یک حرفهایی می‌زنند، هر روزی هم که می‌گذرد یک چیز جدیدی می‌آید ، ما هم نشنفته‌ایم. گاهی می‌آیند یک کلمه‌ای میگویند، بنده می‌گویم معنای آن را نمی‌فهمم، می‌گویم معنای آن چیست؟ معنا [که] میکنند، تازه ما اطّلاع پیدا میکنیم که این کلمه آمده؛ [این] یواش یواش کشانده شده به طبقات و توده مردم؛ این خطرناک است.
اسم فارسی را با خطّ لاتین می‌نویسند! خب چرا؟
چه کسی می‌خواهد از این استفاده کند؟ آن کسی که زبانش فارسی است یا آن کسی که زبانش خارجی است؟ اسم فارسی با حروف لاتین! یا اسم‌های فرنگی روی محصولات تولید شده داخل ایران که برای من عکس‌هایش را و تصویرهایش را فرستادند!.
خب چه داعی داریم ما این کار را بکنیم؟ بله، یک‌وقت شما یک محصول صادراتی دارید، آنجا در کنار زبان فارسی - فارسی هم باید باشد البتّه؛ هرگز نبایستی از روی محصولات ما زبان فارسی برداشته بشود - البتّه زبان خارجی هم به آن کشورهایی که خواهد رفت، اگر زبان دیگری دارند نوشته بشود، امّا محصولی در داخل تولید میشود، در داخل مصرف میشود، چه لزومی دارد؟
روی کیف بچّه‌های دبستانی چه لزومی دارد که یک تعبیر فرنگی نوشته بشود؟ روی اسباب بازی‌ها همین‌جور؛ من واقعاً حیرت میکنم.
این جزو چیزهایی است که شما خیلی درباره‌اش مسئولیّت دارید. البتّه من مثالهایی در ذهن دارم برای این استعمال زبان فارسی که نمیخواهم دیگر حالا آنها را عرض کنم؛ نام شرکت، نام محصول، نام مغازه! و از این قبیل همین‌طور مکرّر تعبیرات فرنگی و بخصوص انگلیسی.
من از این احساس خطر میکنم
لازم است که حضرات و شورای عالی انقلاب فرهنگی نسبت به این مسئله بجد دنبال کنند و دولت به طور جدّی مواجه بشود با این مسئله.
حالا معنای مواجهه این نیست که فوراً فردا مثلاً با یک شیوه تندی یا شیوه‌ی خشنی برخورد کنند، [مواجه بشوید] امّا حکمت‌آمیز؛ ببینید چکار میتوانید بکنید که جلو این را بگیرید؛ این هم یک مسئله.
من خیلی نگران زبان فارسی‌ام؛ خیلی نگرانم
سالها پیش ما در این زمینه کار کردیم، اقدام کردیم، جمع کردیم کسانی را دُور هم بنشینند. من میبینم کار درستی در این زمینه انجام نمیگیرد و تهاجم به زبان زیاد است. همین‌طور دارند اصطلاحات خارجی [به‌کار میبرند].
ننگش میکند کسی که فلان تعبیر فرنگی را به کار نبرد و به جایش یک تعبیر فارسی یا عربی به کار ببرد؛ ننگشان میکند. این خیلی چیز بدی است؛ این جزو اجزاء فرهنگ عمومی است که باید با این مبارزه کرد. دوستان! زبان فارسی یک روزی از قسطنطنیّه‌ی آن روز، از استانبولِ آن روز، زبان علمی بوده تا شبه قارّه‌ی هند؛ اینکه عرض میکنم از روی اطّلاع است.
در آستانه- مرکز حکومت عثمانی - زبان رسمی در یک برهه‌ی طولانی‌ای از زمان، زبان فارسی بوده. در شبه قارّه‌ی هند برجسته‌ترین شخصیّت‌ها با زبان فارسی حرف میزدند و انگلیس‌ها اوّلی که آمدند شبه قارّه‌ی هند، یکی از کارهایی که کردند این بود که زبان فارسی را متوقّف کنند؛ جلو زبان فارسی را با انواع حیَل و مکرهایی که مخصوص انگلیس‌ها است گرفتند.
البتّه هنوز هم زبان فارسی آنجا رواج دارد و عاشق دارد؛ کسانی هستند در هند که بنده رفته‌ام دیده‌ام، بعضی‌هایشان اینجا آمدند آنها را دیدیم - عاشق زبان فارسی‌اند؛ امّا ما در کانون زبان فارسی، داریم زبان فارسی را فراموش میکنیم؛ برای تحکیم آن، برای تعمیق آن، برای گسترش آن، برای جلوگیری از دخیلهای خارجی هیچ اقدامی نمی‌کنیم.
یواش یواش [در] تعبیرات ما یک حرفهایی می‌زنند، هر روزی هم که می‌گذرد یک چیز جدیدی می‌آید ، ما هم نشنفته‌ایم. گاهی می‌آیند یک کلمه‌ای میگویند، بنده می‌گویم معنای آن را نمی‌فهمم، می‌گویم معنای آن چیست؟ معنا [که] میکنند، تازه ما اطّلاع پیدا میکنیم که این کلمه آمده؛ [این] یواش یواش کشانده شده به طبقات و توده مردم؛ این خطرناک است.
اسم فارسی را با خطّ لاتین می‌نویسند! خب چرا؟
چه کسی می‌خواهد از این استفاده کند؟ آن کسی که زبانش فارسی است یا آن کسی که زبانش خارجی است؟ اسم فارسی با حروف لاتین! یا اسم‌های فرنگی روی محصولات تولید شده داخل ایران که برای من عکس‌هایش را و تصویرهایش را فرستادند!.
خب چه داعی داریم ما این کار را بکنیم؟ بله، یک‌وقت شما یک محصول صادراتی دارید، آنجا در کنار زبان فارسی - فارسی هم باید باشد البتّه؛ هرگز نبایستی از روی محصولات ما زبان فارسی برداشته بشود - البتّه زبان خارجی هم به آن کشورهایی که خواهد رفت، اگر زبان دیگری دارند نوشته بشود، امّا محصولی در داخل تولید میشود، در داخل مصرف میشود، چه لزومی دارد؟
روی کیف بچّه‌های دبستانی چه لزومی دارد که یک تعبیر فرنگی نوشته بشود؟ روی اسباب بازی‌ها همین‌جور؛ من واقعاً حیرت میکنم.
این جزو چیزهایی است که شما خیلی درباره‌اش مسئولیّت دارید. البتّه من مثالهایی در ذهن دارم برای این استعمال زبان فارسی که نمیخواهم دیگر حالا آنها را عرض کنم؛ نام شرکت، نام محصول، نام مغازه! و از این قبیل همین‌طور مکرّر تعبیرات فرنگی و بخصوص انگلیسی.
من از این احساس خطر میکنم
لازم است که حضرات و شورای عالی انقلاب فرهنگی نسبت به این مسئله بجد دنبال کنند و دولت به طور جدّی مواجه بشود با این مسئله.
حالا معنای مواجهه این نیست که فوراً فردا مثلاً با یک شیوه تندی یا شیوه‌ی خشنی برخورد کنند، [مواجه بشوید] امّا حکمت‌آمیز؛ ببینید چکار میتوانید بکنید که جلو این را بگیرید؛ این هم یک مسئله.
«بیانات رهبر انقلاب در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، ۱۳۹۲/۰۹/۱۹»
