الگوهای مزمن اختلالات ریتم خواب

چرخه خواب /بیداری باهمئوستازی خواب کنترل می‌شود. تمایل به خواب به تدریج با بیداری طولانی مدت افزایش می‌یابد و در طول خواب کاهش پیدا می‌کند. علاوه بر این، خواب و بیداری به نوبت رخ می‌دهند و زمان وقوع آنها توسط سیستم ساعت شبانه روزی کنترل می‌گردد.
به گزارش میگنا رسانه سلامت روان ایران اختلالات خواب ریتم شبانه روزی متشکل از یک سری الگوهای مزمن اختلالات ریتم خواب( برای حداقل یک ماه) می‌باشند. این اختلالات به دلیل تغییرات سیستم زمان بندی شبانه روزی، یا به دلیل عدم هماهنگی بین زمانبندی ریتم شبانه روزی درونی و زمان خواب و بیداری برای فعالیت‌های روزانه می‌باشند. در نتیجه افراد باCRSD در معرض مضرات اختلال عملکرد خواب و بیداری قرار می‌گیرند.
 علاوه بر اختلالات خواب، اختلالات روانی به ویژه افسردگی و اضطراب در بیماران مبتلا به تقریباً همه انواع CRSD رایج است و باید در تشخیص مورد توجه قرار گیرد.
1. اختلال خواب فاز تاخیری (DSPD) 
 اختلال خواب فاز تاخیری یک ناتوانی مزمن یا مکرر در بخواب رفتن یا بیدار شدن در زمان‌های نرمال و قابل قبول اجتماعی مشخص می‌شود که منجر به علائمی مثل دشواری در خوابیدن و خواب آلودگی شدید در طول روز به ویژه در صبح می‌گردد.
 در تعریف آن، تاخیر بیش از دو ساعت در دوره خواب اصلی نسبت به زمان‌های قابل قبول اجتماعی وجود دارد.
 این افراد در صبح با سختی از خواب بیدار می‌شوند و اغلب برای مدرسه یا کار تاخیر دارند. زمانی که این افراد مجبور به خواب در زمان مطلوب بیولوژیکی خود شوند و به طور خود به خود بعد از دوره عمیق خواب خود بیدار شوند، خواب و عملکرد روزانه آنها طبیعی می‌گردد.
 عوامل متعدد بیولوژیکی، رفتاری، محیطی و روانی در توسعه DSPD نقش دارند مکانیسم‌های لازم برای این مورد عبارتند از:
۱. کاهش پاسخ به اثر فاز پیشرفته نور در صبح
۲. افزایش حساسیت به پاسخ فاز تاخیری نور شبانه
۳. زمان طولانی تر از حد طبیعی برای تکمیل یک چرخه شبانه روزی( دوره شبانه روزی طولانی تر)
 افراد دارای فاز شبانه‌روزی تاخیری به احتمال زیاد شب‌ها کار می‌کنند و در معرض نور شب قرار می‌گیرند و یا دیر از خواب بیدار می‌شوند که این موضوع می‌تواند ریتم شبانه روزی را به تاخیر بیندازد. بنابر این چرخه معیوب خواب و بیداری دارای تاخیر را ادامه می‌دهند.
 موارد خانوادگی و تظاهرات پلی مورفیسم ژن‌های ساعت شبانه‌روزی در DSPD نشان دهنده یک مبنای ژنتیکی برای این وضعیت است.
2. اختلال فاز خواب پیشرفته(ASPD)
 اختلال فاز خواب پیشرفته با پیشرفت در قسمت عمیق خواب در ارتباط با زمان خواب و بیداری مورد نیاز مشخص می‌شود.
 بیماران دچار اختلال مزمن یا مکرر در بیدار ماندن تا زمان عادی برای خوابیدن با اختلال در زمان بیدار شدن عادی نیز مواجه هستند. برای بیماران ASPD یک دوره شبانه روزی کوتاه تر تشخیص داده شده است و عوامل ژنتیکی نقش مهمی در توسعه آن دارند.
3. اختلال ریتم خواب بیداری نامنظم(ISWRD)
 اختلال ریتم خواب/ بیداری نامنظم با الگوی خواب و بیداری بدون نظم شناخته می‌شود. به طوری که چندین دوره خواب و بیداری در طول چرخه ۲۴ ساعته رخ می‌دهد. این اختلال بیشتر در افراد مسن دارای جنون و در بیماران دارای اختلالات رشد شایع است. عوامل متعدد فیزیولوژیکی، رفتاری و محیطی در توسعه ISWRD نقش دارند.
 بیشترین مکانیسم ایجاد کننده این بیماری شامل تخریب نورون‌های مرکزی SCN و کاهش ورود عوامل هماهنگ کننده خارجی مانند نور است که منجر به تضعیف نوسان مرکزی شبانه‌روزی و ناهماهنگی زمان ریتم‌های شبانه روزی می‌شود.
4. اختلال خواب غیر ۲۴ ساعته (N24SWD)
 اختلال خواب غیر ۲۴ ساعته که قبلا به عنوان اختلال ریتم شناخته می‌شد, با الگوی مزمن یا مکرر چرخه خواب و بیداری غیر هماهنگ با محیط ۲۴ ساعته مشخص میشود.
 بطور معمول یک رانش روزانه ثابت در شروع خواب و زمان بیداری رخ می‌دهد (معمولا در زمان دیرتر و دیرتر).
علت این اختلال در افراد نابینا، کاهش یا عدم درک نور است. با این حال تمام بیمارانی که این نقص را دارند نابینا نیستند زیرا در بعضی افراد اطلاعات نوری از سلولهای گانگلیونی شبکیه هنوز می‌تواند به SCN برسند.
عوامل هماهنگ کننده دیگر نیز می‌تواند منجر به میانکنش غیر طبیعی بین هموستازی خواب ریتم شبانه روزی درونی شوند, از جمله:
۱. کاهش حساسیت به نور
۲‌. تغییر و کاهش نشانه‌های اجتماعی به دلیل بیماری روانی
۳. جهش در ژن CK1
۴. ناهماهنگی بین ملاتونین و ریتم‌های خواب
 
. 5اختلال Jet-Lag
 این اختلال ناشی از سفر در چندین منطقه زمانی متفاوت و متعاقب آن عدم هماهنگی بین ساعت شبانه روزی درونی و زمان محلی مقصد است.
علائم، معمولاً در عرض یک تا دو روز پس از سفر ظاهر می‌شود. تظاهرات اصلی این اختلال بی‌قراری عمومی، اختلالات خواب، اختلال در هوشیاری روزانه، اشتهای کم، آگاهی کم، افسردگی، زودرنجی و اضطراب است.
 ناهماهنگی درونی ریتم‌های فیزیولوژیکی ناشی از منطقه زمانی مسئول بسیاری از علائم این اختلال می‌باشد. شدت و نوع علائم آن به متغیرهایی مثل تعداد مناطق زمانی طی شده و جهت حرکت بستگی دارد. همه مسافرانی که از چندین منطقه زمانی عبور می‌کند این اختلال را نشان نمی دهند. اما اکثر این افراد اختلال در خواب و بیداری را تجربه می‌کنند.
6.اختلال ریتم خواب در نابینایان
بخش مهمی از تنظیم ساعات خواب و بیداری انسان، یا همان ریتم سیرکادین، توسط سلول‌های حساس به نور شبکیه چشم و متناسب با مقدار نوری که در اطراف انسان می‌باشد، صورت می‌گیرد. افراد نابینا، و یا خیلی کم بینا، به این دلیل که نور بسیار کمی دریافت می‌کنند (دریافت نور تقریبا نزدیک به صفر است)، تنظیم ریتم خواب و بیداری شان بر هم می‌خورد، و یک اختلال خواب سیرکادین در آن‌ها ایجاد می‌شود.