چگونه روش های مقابله با ناملایمات زندگی را به کودکان آموزش دهیم؟
شکست باعث تاب آوری نمیشود!
تواناسازی برای تاب آوری
کودکی، بهترین دوران تقویت تاب آوری
دکتر محمدرضا مقدسی، مدیر و موسس «خانه تاب آوری» و مترجم کتب تاب آوری درگفت و گو با جام جم میگوید: «تاب آوری در ظرفیت و خلقت همه افراد وجود دارد، اما آنچه مورد توجه است این که این ویژگی را باید به خوبی در کودک تقویت کرد و همه در این خصوص وظیفه دارند. کسی نمیتواند آینده را پیش بینی کند و هیچ کسی نمیداند فردا برای خود و عزیزانش چگونه خواهد بود و با توجه به اینکه ما نمیتوانیم دنیا را تحت کنترل و مدیریت خود داشته باشیم اما میتوانیم مهارت توانایی و تاب آوری خود و کودکمان را تقویت کرده تا در نهایت بهتر از پس مشکلات و ناملایمات برآییم.»
یکی ازموضوعات مهم روان شناسی که بهتر است ازکودکی درفرد نهادینه شود،آموزش و تقویت تاب آوری جهت تحمل مشکلات مختلف است.واقعیت این است که دنیای در انتظار کودکان، اغلب پاسخگوی انتظارات و توقعات آنان نیست.چه بسا دنیایی خالی از مهربانی باشد که با هزار شکل و هزار رنگ،سلامت روانی واجتماعی کودکان را به چالش خواهد کشید.
گرچه تاب آوری از رویین تنی و شکستناپذیری صحبت نمیکند اما کمک میکند تا زندگی کودکان کمتر دچار تنش و آشفتگی شود. تاب آوری موجب میشود کودکان تلخی و اضطراب کمتری را پس از شکست تجربه کنند و چه بسا بهتر بتوانند مسیر زندگی را پی بگیرند. بهترین دوران آموزش تاب آوری، کودکی است. تاب آوری در دوران کودکی به خوبی تمرین و تقویت خواهد شد.
یکی ازموضوعات مهم روان شناسی که بهتر است ازکودکی درفرد نهادینه شود،آموزش و تقویت تاب آوری جهت تحمل مشکلات مختلف است.واقعیت این است که دنیای در انتظار کودکان، اغلب پاسخگوی انتظارات و توقعات آنان نیست.چه بسا دنیایی خالی از مهربانی باشد که با هزار شکل و هزار رنگ،سلامت روانی واجتماعی کودکان را به چالش خواهد کشید.
گرچه تاب آوری از رویین تنی و شکستناپذیری صحبت نمیکند اما کمک میکند تا زندگی کودکان کمتر دچار تنش و آشفتگی شود. تاب آوری موجب میشود کودکان تلخی و اضطراب کمتری را پس از شکست تجربه کنند و چه بسا بهتر بتوانند مسیر زندگی را پی بگیرند. بهترین دوران آموزش تاب آوری، کودکی است. تاب آوری در دوران کودکی به خوبی تمرین و تقویت خواهد شد.
اشتباه والدین در محبت بیش از حد به کودک
آنچه واقعا میخواهیم کودکان بیاموزند، آن است که سپری بیابند یا خود سپری بسازند برای مقابله با ناملایمات زندگی. این رادکتر مقدسی می گوید و اعتقاد دارد محبت بیش ازحد والدین به معنی وابسته شدن کودک وعدم مهارت تصمیمگیری و کاهش اعتمادبه نفس اوست. در حالی که در ذات انسان مراحل رشد تا کسب استقلال نهاده شده و این اشتباه والدین در تاب آوری کودکان به شمار می رود. با افزایش مهارت تاب آوری، کودک یاد می گیرد اگر در تلاش اول با شکست مواجه شد، بتواند احساس ترس، ناامیدی، غمگینی و اضطراب خود را مدیریت کند و به تلاش مجدد بپردازد.
شکست باعث تاب آوری نمی شود
شکست، یک تجربه همگانی و فراگیر است و خواه و ناخواه رخ می دهد. تاب آوری طرفدار شکست نیست چرا که شکست برای کودکان بخشی از ماجرای ویرانی آنهاست اما به هرحال در زندگی کودکان اتفاق خواهد افتاد،پس چه بهتر آن که برای رویارویی موفق با چنین چهره ای از زندگی، آموزش دیده و آماده باشیم.
مقدسی میگوید: «این باوری بی اساس است که شکست سبب تاب آوری می شود. وقتی کودکان بارها شکست بخورند و حمایتی هم دریافت نکنند تبدیل به آدمی شکست خورده و متلاشی می شوند. تاب آوری به معنای شکست نخوردن نیست. تاب آوری به ما می گوید اوضاع، گاهی خوب نیست. پس باید بتوانی خود را جمع و جور کنی و دوباره سعی کنی تا موفق شوی. این امر نیاز به تجربیات موفق و حمایت عاطفی فراوان دارد که بتواند سبب افزایش اعتماد به نفس کودک در مواجهه با مشکلات و شکست شود.»
مقدسی میگوید: «این باوری بی اساس است که شکست سبب تاب آوری می شود. وقتی کودکان بارها شکست بخورند و حمایتی هم دریافت نکنند تبدیل به آدمی شکست خورده و متلاشی می شوند. تاب آوری به معنای شکست نخوردن نیست. تاب آوری به ما می گوید اوضاع، گاهی خوب نیست. پس باید بتوانی خود را جمع و جور کنی و دوباره سعی کنی تا موفق شوی. این امر نیاز به تجربیات موفق و حمایت عاطفی فراوان دارد که بتواند سبب افزایش اعتماد به نفس کودک در مواجهه با مشکلات و شکست شود.»
برش
وقتی تاب آوری تقویت نشود
ضروری است که والدین تربیت و تقویت تاب آوری را از کودکی فرزندان خود شروع کنند.همه فرزندان بزرگ خواهند شد و بدون والدین خود به زندگی ادامه می دهند. کیفیت زندگی آنها بستگی به این دارد که به دور از اضطراب و سختگیری های بیجا قدرت تاب آوری آنها تقویت شود.دکتر مقدسی می گوید: «درصورتی که پدر و مادر تا بزرگ شدن کودک، نتوانند به او اعتماد کرده و به او اجازه مقابله با چالش های دوران رشدش راندهند، کودک دربزرگسالی پختگی لازم ودربرابر موقعیت های استرس زا، تاب آوری مناسبی را نخواهد داشت و ممکن است درصورت سپرشدن پدرومادر مقابل کودک وحل وفصل کردن تمامی مشکلاتش،کودک دچاروابستگی افراطی شده و فرصتهای رشدش راازدست بدهد.چنین شخصی درآینده، قدرت تصمیمگیری وجسارت لازم برای تعاملات اجتماعی را نخواهد داشت.»