ویژگیهای نسل زد و آلفا
نسل زد چیست؟
در دنیای امروز، تحولات فرهنگی، تکنولوژیکی و اجتماعی به سرعت تغییر می کنند و هر نسل تحت تأثیر محیط پیرامونی خود، ویژگی ها و رفتارهای خود را شکل می دهد. یکی از این نسل های نوین، نسل زد (Generation Z) نام دارد. این نسل، تاثیر بسیار زیادی در جوامع مختلف، به ویژه در آینده ایران، خواهد داشت. در این مقاله به تعریف دقیق نسل زد، مقایسه آن با نسل آلفا و تاثیرات آن در آینده ایران خواهیم پرداخت.
در ایران، افراد نسل زد با تحولات اجتماعی و اقتصادی ای که در چند دهه اخیر رخ داده، از جمله رشد سریع فناوری، گسترش اینترنت و رسانه های اجتماعی، برخوردار بوده اند و با اندیشه های جدید همراه شده اند.
نسل زد (بین اواسط دهه ۱۹۹۰ و اوایل دهه ۲۰۱۰) و نسل آلفا (اواسط دهه ۲۰۱۰)، بومیان دیجیتالی هستند که در دنیایی شبکهای و سرشار از دسترسیهای اطلاعاتی متولد شدهاند. هر دو نسل در فناوری اطلاعات و ارتباطات مهارت بالایی دارند و از گوشیهای هوشمند و پلتفرمهای رسانههای اجتماعی بهعنوان ابزارهای ارتباطی اولیه استفاده میکنند.
در یک دستهبندی شناخته شده در دنیا به افرادی که بین بازه سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۳۰ به دنیا آمدهاند نسل آلفا گفته میشود.
نسل قبلی نسل Z است که در بازه ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۰ به دنیا آمدهاند. با این حساب کودکانی که زیر ۱۴ سال هستند به نسل آلفا تعلق دارند و نوجوانان و جوانانی زیر ۲۶ سال سن دارند متعلق به نسل Z هستند.
نسل زد و نسل آلفا یادگیرندگان بصری هستند و محتواهای بصری مانند گراف، ویدیو، تصویر و…، به درک بهتر آنها از موضوعات جدید کمک میکند. آنها برای ارتباطات اصیل و شفاف ارزش قائل هستند و تعاملات واقعی را نسبت به ارتباطات سنتی ترجیح میدهند. کسب تجربیات متناسب با علایق و نیازهای فردی برای این نسل جذاب است. البته نسل Z و نسل آلفا دو گروه نسلی مجزا هستند که هر کدام ویژگیهای خاص خود را دارند. بهعنوان مثال، نسل Z رشد سریع پلتفرمهای رسانههای اجتماعی را تجربه کرد، در حالی که نسل آلفا در دورهای از فناوریهای پیشرفتهتر رشد کرده است و هوش مصنوعی و دستیارهای دیجیتال، بخش جداییناپذیر زندگی آنهاست.
نسل Z ترکیبی از روشهای یادگیری سنتی و دیجیتالی را در طول تحصیل خود و تحصیل در خانه را در طول همهگیری کووید-۱۹ تجربه کرد. نسل آلفا نیز به پلتفرمهای یادگیری دیجیتالی و آنلاین عادت کرده است و فناوری نقش مهمتری در آموزش آنها از سنین بسیار پایین بازی میکند.
توجه به این نکته مهم است که از آنجایی که نسل آلفا هنوز بسیار جوان است، برخی از ویژگیهای آنها هنوز در حال ظهور و تکامل است. در آینده، محققان و کارشناسان درک بهتری از ویژگیهای متمایز که این نسل را تعریف میکنند، به دست خواهند آورد.
نسلهای بومی دیجیتال از ما انتظار ندارند که همه چیز را درباره سبک زندگی آنها بدانیم و فرهنگ آنها را بپذیریم. آنها صرفاً بهدنبال درک و احترام هستند و اگر در رفتار و کردار، صریح و شفاف نباشیم، به سرعت تشخیص میدهند.آموزش میتواند معلم محور(سنتی)، برنامه درسی هدفمند (با تمرکز غالب بر آزمون سراسری) یا دانشآموزمحور (پاسخگو به سبکها و نیازهای یادگیری) باشد.برقراری ارتباط با این نسلها به چیزی بیش از محتوای خوب و فناوری جدید نیاز دارد و آن، تعامل و مشارکت است.
هرچه بیشتر محیطی را ایجاد کنیم که با دانش، کاربرد و انگیزهبخشی درگیر شود، به یادگیری آنها کمک بیشتری خواهیم کرد.برنامه درسی باید شامل درسهایی باشد که از مهارتهای تفکر انتقادی پشتیبانی میکند و به دانشآموزان آموزش میدهد که چگونه انبوه اطلاعات را مرتب کنند و تعیین کنند که چه چیزی ارزشمند است.
در دنیای امروز، تحولات فرهنگی، تکنولوژیکی و اجتماعی به سرعت تغییر می کنند و هر نسل تحت تأثیر محیط پیرامونی خود، ویژگی ها و رفتارهای خود را شکل می دهد. یکی از این نسل های نوین، نسل زد (Generation Z) نام دارد. این نسل، تاثیر بسیار زیادی در جوامع مختلف، به ویژه در آینده ایران، خواهد داشت. در این مقاله به تعریف دقیق نسل زد، مقایسه آن با نسل آلفا و تاثیرات آن در آینده ایران خواهیم پرداخت.
در ایران، افراد نسل زد با تحولات اجتماعی و اقتصادی ای که در چند دهه اخیر رخ داده، از جمله رشد سریع فناوری، گسترش اینترنت و رسانه های اجتماعی، برخوردار بوده اند و با اندیشه های جدید همراه شده اند.
نسل زد (بین اواسط دهه ۱۹۹۰ و اوایل دهه ۲۰۱۰) و نسل آلفا (اواسط دهه ۲۰۱۰)، بومیان دیجیتالی هستند که در دنیایی شبکهای و سرشار از دسترسیهای اطلاعاتی متولد شدهاند. هر دو نسل در فناوری اطلاعات و ارتباطات مهارت بالایی دارند و از گوشیهای هوشمند و پلتفرمهای رسانههای اجتماعی بهعنوان ابزارهای ارتباطی اولیه استفاده میکنند.
در یک دستهبندی شناخته شده در دنیا به افرادی که بین بازه سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۳۰ به دنیا آمدهاند نسل آلفا گفته میشود.
نسل قبلی نسل Z است که در بازه ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۰ به دنیا آمدهاند. با این حساب کودکانی که زیر ۱۴ سال هستند به نسل آلفا تعلق دارند و نوجوانان و جوانانی زیر ۲۶ سال سن دارند متعلق به نسل Z هستند.
نسل زد و نسل آلفا یادگیرندگان بصری هستند و محتواهای بصری مانند گراف، ویدیو، تصویر و…، به درک بهتر آنها از موضوعات جدید کمک میکند. آنها برای ارتباطات اصیل و شفاف ارزش قائل هستند و تعاملات واقعی را نسبت به ارتباطات سنتی ترجیح میدهند. کسب تجربیات متناسب با علایق و نیازهای فردی برای این نسل جذاب است. البته نسل Z و نسل آلفا دو گروه نسلی مجزا هستند که هر کدام ویژگیهای خاص خود را دارند. بهعنوان مثال، نسل Z رشد سریع پلتفرمهای رسانههای اجتماعی را تجربه کرد، در حالی که نسل آلفا در دورهای از فناوریهای پیشرفتهتر رشد کرده است و هوش مصنوعی و دستیارهای دیجیتال، بخش جداییناپذیر زندگی آنهاست.
نسل Z ترکیبی از روشهای یادگیری سنتی و دیجیتالی را در طول تحصیل خود و تحصیل در خانه را در طول همهگیری کووید-۱۹ تجربه کرد. نسل آلفا نیز به پلتفرمهای یادگیری دیجیتالی و آنلاین عادت کرده است و فناوری نقش مهمتری در آموزش آنها از سنین بسیار پایین بازی میکند.
توجه به این نکته مهم است که از آنجایی که نسل آلفا هنوز بسیار جوان است، برخی از ویژگیهای آنها هنوز در حال ظهور و تکامل است. در آینده، محققان و کارشناسان درک بهتری از ویژگیهای متمایز که این نسل را تعریف میکنند، به دست خواهند آورد.
نسلهای بومی دیجیتال از ما انتظار ندارند که همه چیز را درباره سبک زندگی آنها بدانیم و فرهنگ آنها را بپذیریم. آنها صرفاً بهدنبال درک و احترام هستند و اگر در رفتار و کردار، صریح و شفاف نباشیم، به سرعت تشخیص میدهند.آموزش میتواند معلم محور(سنتی)، برنامه درسی هدفمند (با تمرکز غالب بر آزمون سراسری) یا دانشآموزمحور (پاسخگو به سبکها و نیازهای یادگیری) باشد.برقراری ارتباط با این نسلها به چیزی بیش از محتوای خوب و فناوری جدید نیاز دارد و آن، تعامل و مشارکت است.
هرچه بیشتر محیطی را ایجاد کنیم که با دانش، کاربرد و انگیزهبخشی درگیر شود، به یادگیری آنها کمک بیشتری خواهیم کرد.برنامه درسی باید شامل درسهایی باشد که از مهارتهای تفکر انتقادی پشتیبانی میکند و به دانشآموزان آموزش میدهد که چگونه انبوه اطلاعات را مرتب کنند و تعیین کنند که چه چیزی ارزشمند است.
تفاوت نسل زد با نسل آلفا
در مقایسه نسل زد با نسل آلفا که به عنوان نسل متولدین بعد از سال ۲۰۱۰ شناخته می شود، چندین تفاوت اساسی وجود دارد. نسل آلفا به اصول مادرزادی بیشتری نسبت به فناوری و تجهیزات هوشمند دسترسی دارد. به عبارتی، این نسل از همان اوایل زندگی به ابزارهای دیجیتالی متصل بوده و به تکنولوژی همچون یک بخش طبیعی از زندگی خود نگاه می کنند. از سوی دیگر، نسل زد در دوره ای رشد کرده که فرآیند تطبیق با دنیای دیجیتال هنوز در حال توسعه بود و برخورداری ابتدایی از فناوری به مرور زمان افزایش یافت.
آلفاییها بچههای قرن اطلاعات هستند و هیچ چیز خاصی را نمیتوان از آنها مخفی کرد و یا فریبشان داد، دغلکاری با این بچهها جایی و راهی ندارد، نسلی هستند که با زبان و کلام دیگران مسحور و فریفته نمیگردند.
همچنین، از نظر روانشناختی، نسل آلفا احتمالاً بیشتر تمایل به خودمختاری و خلاقیت خواهد داشت، زیرا فرصت از طبیعت دیجیتالی تربیت را داشته اند. در عوض، نسل زد همچنان با چالش های متنوع تر اجتماعی و فرهنگی دست و پنجه نرم می کند و نسبت به نسل های قبلی خود در مقابل تغییرات سریع اجتماعی و تکنولوژیکی از استقلال بیشتری برخوردار است.
در مقایسه نسل زد با نسل آلفا که به عنوان نسل متولدین بعد از سال ۲۰۱۰ شناخته می شود، چندین تفاوت اساسی وجود دارد. نسل آلفا به اصول مادرزادی بیشتری نسبت به فناوری و تجهیزات هوشمند دسترسی دارد. به عبارتی، این نسل از همان اوایل زندگی به ابزارهای دیجیتالی متصل بوده و به تکنولوژی همچون یک بخش طبیعی از زندگی خود نگاه می کنند. از سوی دیگر، نسل زد در دوره ای رشد کرده که فرآیند تطبیق با دنیای دیجیتال هنوز در حال توسعه بود و برخورداری ابتدایی از فناوری به مرور زمان افزایش یافت.
آلفاییها بچههای قرن اطلاعات هستند و هیچ چیز خاصی را نمیتوان از آنها مخفی کرد و یا فریبشان داد، دغلکاری با این بچهها جایی و راهی ندارد، نسلی هستند که با زبان و کلام دیگران مسحور و فریفته نمیگردند.
همچنین، از نظر روانشناختی، نسل آلفا احتمالاً بیشتر تمایل به خودمختاری و خلاقیت خواهد داشت، زیرا فرصت از طبیعت دیجیتالی تربیت را داشته اند. در عوض، نسل زد همچنان با چالش های متنوع تر اجتماعی و فرهنگی دست و پنجه نرم می کند و نسبت به نسل های قبلی خود در مقابل تغییرات سریع اجتماعی و تکنولوژیکی از استقلال بیشتری برخوردار است.
چون نسل آلفا از همان ابتدا در شبکههای اجتماعی دیالوگ با دیگران را تمرین کرده است، دو اتفاق میافتد ابتدا اینکه مهارت کلامی ارتباطی گستردهای دارند و از سویی نیازهایشان به ارتباط را از طریق دیجیتال با طرف دیگر برطرف میکنند، در واقع نوعی درونگرایی در این نسل ایجاد میشود که در این درونگرایی فرصت اندیشیدن بیشتری به آنها میدهد.
تنهایی آزارشان نخواهد داد
در این نسل با نوعی از خانوادههای تک فرزند و کم جمعیت و به اصطلاح خانوادههای تک هستهای مواجهایم و دیگر از آن خانواده شلوغ خبری نیست. حتی خانوادههای تک والد در جامعه ایران نیز رو به گسترش است. اکنون با نسل خاصی مواجهایم که در آن انزواجویی، گوشهنشینی و کنارهجویی مسئله عادی است و چندان مثل نسلهای قبلی تنهایی آزارشان نخواهد داد. البته این تنهایی با گرایششان به هنر از زمان کودکی با رفتن به کلاسهای موسیقی، ورزشی و درگیر شدن با روابط اجتماعی اولیه با هم سن و سالهایشان در جهت یادگیری و آموختن فنون هنری، ورزشی و علمی و کلاسهای فنی و آشناییشان با سازهای گوناگون بسیار گسترده و وسیع شده و جریانی را در اینها ایجاد میکند که در عین حال به تفردگرایی و احساس تحمل به تنهایی قادر به مواجه با جریانات اجتماعی و تحلیل خاص خود در خصوص آنها را داشته باشند.
هرچند والدین زبان این بچهها را درک نمیکنند اما نسل آلفا جواب سؤالاتشان را نه دیگر از والدین بلکه از درون شبکههای اجتماعی به دست میآورند. نسل الفا در تمام دنیا تنها و منزوی هستند و نوعی قدرت ستیزی در آنها وجود دارد، دوستیها محدود، کم و اندک بوده و برخلاف نسلهای سنتی به جای حضور در کوچه و خیابان مدام در حال مطالعه و یادگیری هستند.
بر اساس بررسیهای صورت گرفته در بین مراجعین نسل الفا حداقل روزی ۳ ساعت در دنیای دیجیتالی خودشان غرق هستند و حداکثر در روز به ۱۰ تا ۱۵ ساعت میرسد. نسل آلفا چون نمیتواند آموزههای کهنه و قدیمی را بپذیرد نوعی رویکرد مقابلهای را دارند آموزش میبینند، نسل الفا تیر خلاص را به همه جریانات ایدئولوژیک محور جامعه ایرانی خواهد زد، در نسل الفا چیزی از نمادها را مشاهده نخواهیم کرد و نمادهای دیجیتال جهانی مبتنی بر اصول جهانی جایگزین خواهد شد.
نسل آلفا حاضر هستند غذا نخورند ولی گوشی دستشان باشد، این نسل مانند نسل قدیم نیستند که فقط یک نفر به آنها بیاموزد بلکه خودشان باید مدام بیاموزند. این نسل مدام اطاعات را دارد به روز و کامل میکند و بر حجم اطلاعات خودش میافزاید، در بچههای ۱۰ تا ۱۴ ساله نظارهگر انقلاب درونی هستیم، کلمات و زبانشان دارد تغییر میکند، آموختن زبان خارجی را در دستور کار دارند و میخواهند جهانها و کشورهای دیگر را مشاهده کنند.
هرچند والدین زبان این بچهها را درک نمیکنند اما نسل آلفا جواب سؤالاتشان را نه دیگر از والدین بلکه از درون شبکههای اجتماعی به دست میآورند. نسل الفا در تمام دنیا تنها و منزوی هستند و نوعی قدرت ستیزی در آنها وجود دارد، دوستیها محدود، کم و اندک بوده و برخلاف نسلهای سنتی به جای حضور در کوچه و خیابان مدام در حال مطالعه و یادگیری هستند.
بر اساس بررسیهای صورت گرفته در بین مراجعین نسل الفا حداقل روزی ۳ ساعت در دنیای دیجیتالی خودشان غرق هستند و حداکثر در روز به ۱۰ تا ۱۵ ساعت میرسد. نسل آلفا چون نمیتواند آموزههای کهنه و قدیمی را بپذیرد نوعی رویکرد مقابلهای را دارند آموزش میبینند، نسل الفا تیر خلاص را به همه جریانات ایدئولوژیک محور جامعه ایرانی خواهد زد، در نسل الفا چیزی از نمادها را مشاهده نخواهیم کرد و نمادهای دیجیتال جهانی مبتنی بر اصول جهانی جایگزین خواهد شد.
نسل آلفا حاضر هستند غذا نخورند ولی گوشی دستشان باشد، این نسل مانند نسل قدیم نیستند که فقط یک نفر به آنها بیاموزد بلکه خودشان باید مدام بیاموزند. این نسل مدام اطاعات را دارد به روز و کامل میکند و بر حجم اطلاعات خودش میافزاید، در بچههای ۱۰ تا ۱۴ ساله نظارهگر انقلاب درونی هستیم، کلمات و زبانشان دارد تغییر میکند، آموختن زبان خارجی را در دستور کار دارند و میخواهند جهانها و کشورهای دیگر را مشاهده کنند.
نسل آلفا نگاه اطاعت ستیزانه دارند، این نسل بزرگمنش میخواهد در مراجع مختلف سیاسی، فرهنگی و... تغییر ایجاد کند، روحیه طغیانگری در این نسل بسیار آشکار و مشهود خواهد بود و چون روحیه ایدئولوژی ستیزی دارند هرچه مرتبط با قدرت باشد را دستخوش تغییر خواهند کرد.
نسل الفا به دلیل وفور بمباران اطلاعاتی که شدند به درجهای از کمال و آگاهی میرسد که در آن خودشیفتگی جمعی و ثالث ایجاد میشود. با تسلط افکار مبتنی بر عقلگرایی روبرو میشویم که چهره جهان را متحول میکند و بر سطح پیشرفت تکنولوژی جامعه خواهد افزود.
نسل آلفا نسل خودآگاهتری نسبت به نسلهای بعدی خواهد بود و با توجه به پیشرفت تکنولوژی جریانهای ناخوداگاهی فرم خاصی به خود میگیرند که در تقابل با خودآگاهی بازنده خواهند شد. در مکالمات روزانه، طنزها و متنها زیاد میبینیم که کودکان «گودزیلا» خوانده میشوند. به خصوص زمانی که حرف از جسارت، بیادبی، یا استفاده هدفمند از ابزارهای تکنولوژی میشود.
تاثیر نسل زد در آینده ایران
نسل زد علاوه بر نقش اجتماعی مهمی که در ایران بازی می کند، در آینده این کشور نیز تأثیر عمده ای خواهد داشت. این نسل به علت آگاهی بیشتر نسبت به مسائل بین المللی، انتظار افزایش شفافیت اجتماعی و پاسخگو بودن حکومت ها را دارند. از همین رو، این نسل ممکن است خواهان تغییرات ساختاری در سیاست ها، اقتصاد و فرهنگ ایران باشد.
فعالیت های سیاسی و مدنی این نسل ممکن است به جهانی شدن بیشتر و توجه به حقوق بشر و مساوات جنسیتی در ایران منجر شود. از طرف دیگر، در صورت افزایش بهره وری از منابع دیجیتال، ایران می تواند یکی از کشورهای پیشرو در فناوری های نوین مثل هوش مصنوعی و اقتصاد دیجیتال شود که این امر به پیشرفت کل کشور کمک ویژه ای خواهد کرد.
ویژگیهای کلیدی نسل زد
اتصال دائمی به اینترنت و فناوری دیجیتال: نسل زد با دستگاه های هوشمند و اینترنت از دوران کودکی خود آشنا بوده و برای بسیاری از فعالیت هایشان به فناوری تکیه می کنند.
آگاهی از مسائل جهانی: این نسل متأثر از اطلاعات جهانی است و مسائل جهانی از جمله بحران های اقلیمی، حقوق بشر و عدالت اجتماعی برای آن ها بسیار مهم است.
مدیریت هم زمان چندین فعالیت: به دلیل دسترسی گسترده به اطلاعات و ابزارهای دیجیتال، این نسل قدرت مدیریت هم زمان کارهای زیادی را دارد.
مطالبهگری و انتظارات بالا از حکومتها: نسل زد از دولت ها و نهادها انتظار بالاتری برای پاسخگویی، شفافیت و عدالت دارند.
آگاهی از مسائل جهانی: این نسل متأثر از اطلاعات جهانی است و مسائل جهانی از جمله بحران های اقلیمی، حقوق بشر و عدالت اجتماعی برای آن ها بسیار مهم است.
مدیریت هم زمان چندین فعالیت: به دلیل دسترسی گسترده به اطلاعات و ابزارهای دیجیتال، این نسل قدرت مدیریت هم زمان کارهای زیادی را دارد.
مطالبهگری و انتظارات بالا از حکومتها: نسل زد از دولت ها و نهادها انتظار بالاتری برای پاسخگویی، شفافیت و عدالت دارند.
چالشها و فرصتهای نسل زد در ایران
یکی از چالش های اصلی برای نسل زد در ایران می تواند محدودیت های قانونی و اجتماعی باشد که ممکن است با آزادی های فرهنگی و دیجیتالی که این نسل به دنبال آن است، دچار تضاد شود. با این حال، افزایش آگاهی و ارتباط با دنیای بیرون از طریق اینترنت، به نسل زد این امکان را می دهد که بر این محدودیت ها غلبه کنند و زمینه های اجتماعی نوآورانه را ایجاد کنند.
اما فرصت هایی نیز برای نسل زد وجود دارد: با تکیه بر دانش و مهارت های دیجیتالی، نسل زد می تواند به رهبری دیجیتال و کارآفرینی در ایران بپردازد. با رشد سریع فناوری و ابزارهای دیجیتالی، نسل زد می تواند در تحول اقتصادی و حتی تحول های سیاسی موثر باشد.
جمع بندی
نسل زد نسلی است که با چالش ها و فرصت های نوآورانه روبروست. با تطبیق با فناوری های نوین و توجه به مسائل اجتماعی، سیاسی و جهانی، این نسل نقش کلیدی در آینده ایران ایفا خواهد کرد. آینده آن ها با تحولاتی بزرگ در فناوری و ساختارهای اجتماعی همراه خواهد بود و آن ها می توانند نیروی محرکی قوی برای تغییرات مثبت در کشور باشند. تطبیق و توجه به نیازهای این نسل می تواند ابزار مؤثری برای بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصادی ایران باشد.
یکی از چالش های اصلی برای نسل زد در ایران می تواند محدودیت های قانونی و اجتماعی باشد که ممکن است با آزادی های فرهنگی و دیجیتالی که این نسل به دنبال آن است، دچار تضاد شود. با این حال، افزایش آگاهی و ارتباط با دنیای بیرون از طریق اینترنت، به نسل زد این امکان را می دهد که بر این محدودیت ها غلبه کنند و زمینه های اجتماعی نوآورانه را ایجاد کنند.
اما فرصت هایی نیز برای نسل زد وجود دارد: با تکیه بر دانش و مهارت های دیجیتالی، نسل زد می تواند به رهبری دیجیتال و کارآفرینی در ایران بپردازد. با رشد سریع فناوری و ابزارهای دیجیتالی، نسل زد می تواند در تحول اقتصادی و حتی تحول های سیاسی موثر باشد.
جمع بندی
نسل زد نسلی است که با چالش ها و فرصت های نوآورانه روبروست. با تطبیق با فناوری های نوین و توجه به مسائل اجتماعی، سیاسی و جهانی، این نسل نقش کلیدی در آینده ایران ایفا خواهد کرد. آینده آن ها با تحولاتی بزرگ در فناوری و ساختارهای اجتماعی همراه خواهد بود و آن ها می توانند نیروی محرکی قوی برای تغییرات مثبت در کشور باشند. تطبیق و توجه به نیازهای این نسل می تواند ابزار مؤثری برای بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصادی ایران باشد.