تأثیر ایمان بر سلامت روان و تاب‌آوری
عفت حیدری نویسنده و مترجم خانه تاب آوری
به گزارش میگنا عبادت و ایمان، افراد را قادر می‌سازد تا در شرایط دشوار، از منابع روحانی خود مانند امید به الهام‌گیری و توانایی خداوند استفاده کنند.
این امید می‌تواند به عنوان یک «ذخیره روانی» عمل کرده و انگیزه لازم برای غلبه بر مشکلات را فراهم آورد.
شرکت در آیین‌های مذهبی مانند نماز گروهی یا مناسک، احساس تعلق به یک جامعه بزرگتر را القا می‌کند که خود می‌تواند تاب‌آوری را افزایش دهد.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند افرادی که در جوامع مذهبی فعال هستند، معمولاً سرعت بهبودی بیشتری پس از تجربه‌های روانی-اجتماعی منفی دارند، زیرا از حمایت عاطفی و معنوی اعضای جامعه بهره می‌برند.
ایمان و عبادت اغلب در چارچوب جوامع مذهبی شکل می‌گیرد که خود منبعی قوی برای تاب‌آوری اجتماعی است. این جوامع با ایجاد شبکه‌های حمایتی، به اعضای خود کمک می‌کنند تا در برابر بحران‌ها مقاومت کنند. فعالیت‌های گروهی مانند مراسم مذهبی، کمک‌های خیریه یا دعوت از نیازمندان و برگزازی مراسم افطاری نه تنها ارزش‌های اخلاقی را تقویت می‌کند، بلکه حس مسئولیت اجتماعی را نیز افزایش می‌دهد.
در مواقع بحران، مانند سیل یا زلزله، جوامع مذهبی اغلب سریع‌ترین پاسخگوی نیازهای اعضای خود هستند، چراکه اعتماد متقابل و روحیه همکاری در آنها عمیق‌تر است. این امر نشان می‌دهد که ایمان می‌تواند به عنوان عامل و کاتالیزوری برای پیوندهای اجتماعی عمل کند.
با این وجود، تأثیر ایمان بر سلامت روان و تاب‌آوری به شرایط و نحوه تجربه آن بستگی دارد. گاهی تفسیرهای سختگیرانه از مذهب می‌تواند منجر به ایجاد اضطراب یا احساس گناه شود و به جای کمک، مانع رشد فردی شود. بنظر میرسد ایمان با انعطاف‌پذیری و تفکر انتقادی همراه باشد تا از تبدیل شدن به یک تعصب محدود کننده جلوگیری شود.
تاب‌آوری، یا توانایی بازیابی خود پس از تجربه سختی‌ها، به‌طور چشمگیری تحت تأثیر ایمان شکل می‌گیرد. باور به وجود یک قدرت برتر یا نقشه الهی، به افراد کمک می‌کند تا در شرایط دشوار، معنا و امید را حفظ کنند و از این طریق، آسیب‌های روانی را کاهش دهند.
نماز، دعا و شرکت در مراسم معنوی، می‌توانند به تنظیم احساسات و کاهش تأثیرات منفی تروما کمک کنند.
عفت حیدری نویسنده و مترجم خانه تاب آوری در پایان آورده است تعالیم دینی معمولاً بر بخشش، شکیبایی و همدلی تأکید دارند که این عوامل در بهبود روابط اجتماعی و تسهیل فرآیند ریکاوری روانی مؤثرند.
جوامع مذهبی نیز با ارائه حمایت عاطفی و عملی، به اعضای خود توانایی مقابله با ناامنی‌ها را می‌دهند و به این ترتیب، تاب‌آوری فردی و جمعی را تقویت می‌کنند. وطیفه داریم مراقب باشیم ضمن صیانت از توسل و توکل و اعتقادات مذهبی هشیار باشیم که عبادت در برخی موارد جایگزین درمان‌های روانشناختی و پزشکی نباشد.
