کم خونی فقر آهن؛ علائم و درمان
به گزارش ایسنا، بدن برای تولید گلبول‌های قرمز خون که اکسیژن را به سراسر بدن منتقل می‌کنند از آهن استفاده می‌کند. بدون آهن کافی، ممکن است تعداد کمی گلبول قرمز سالم برای حمل اکسیژن کافی برای رفع نیازهای بدن وجود داشته باشد که این وضعیت کم خونی فقر آهن نامیده می‌شود.
افراد مبتلا به کم‌خونی فقر آهن، علائمی مانند خستگی مفرط، ضعف، سرگیجه یا سبکی سر، سردرد، حساسیت به دما، دست و پاهای سرد، تنگی نفس، درد قفسه سینه، مشکل در تمرکز، تپش قلب یا ضربان قلب سریع، سندرم پای بی‌قرار، میل به چیزهای غیر مغذی مانند خاک، نشاسته یا یخ، اشتهای ضعیف به خصوص در کودکان، ناخن‌های شکننده، ترک در کناره‌های دهان، ریزش مو، التهاب زبان، پوست رنگ پریده یا زرد غیر طبیعی، ضربان قلب یا تنفس نامنظم دارند.
مقدار طبیعی هموگلوبین در یک فرد بالغ به طور معمول در محدوده تقریبی ۱۲۰ تا ۱۸۰ گرم در لیتر است. توصیه می‌شود که مردان بزرگسال روزانه 8 میلی‌گرم آهن و زنان بزرگسالان 18 میلی گرم در روز قبل از 50 سالگی و 8 میلی گرم پس از این سن دریافت کنند.
بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، برخی عوامل و شرایط سبب می‌شود که جذب آهن دشوار شود یا حتی باعث از دست دادن خون زیادی شوند که این می‌تواند منجر به کم خونی فقر آهن شود. برخی بیماری‌ها مانند بیماری التهابی روده، کولیت زخمی، سلیاک، عفونت هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) سبب بروز این شرایط می‌شود. همچنین جراحی دستگاه گوارش مانند جراحی بای پس معده، جهش‌های ژنتیکی نادر، ورزش‌های استقامتی، خونریزی دستگاه گوارش، خونریزی داخلی ناشی از زخم یا سرطان روده بزرگ، استفاده منظم از آسپرین یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، دوره‌های قاعدگی سنگین، خونریزی مجاری ادراری، نارسایی کلیه، نارسایی احتقانی قلب نیز می‌توانند سبب جذب آهن به صورت دشوار یا خونریزی شوند.
کم خونی فقر آهن، شایع‌ترین نوع کم‌خونی است و اغلب در دوران بارداری به دلیل از دست دادن خون یا کاهش توانایی جذب آهن رخ می‌دهد. پزشکان به طور معمول با استفاده از یک آزمایش خون ساده می‌توانند کمبود آهن را تشخیص دهند. درمان کم‌خونی فقر آهن می‌تواند شامل مصرف مکمل های آهن با نسخه برای چندین ماه باشد. مواردی که یک بیماری زمینه‌ای سبب کمبود می‌شود، ممکن است فرد به درمان گسترده‌تری نیاز داشته باشد.
درمان دقیق کمبود آهن به علت و شدت بیماری بستگی دارد. پزشکان، قرص آهن را در اغلب موارد تجویز می‌کنند. همچنین مکمل‌ها اغلب بدون نسخه در دسترس هستند اما مهم است که مکمل ها را طبق دستور مصرف کرد؛ چرا که آهن بیش از حد می‌تواند سمی باشد و به کبد آسیب برساند. درمان کم خونی با مکمل‌ها به طور معمول 3 تا 6 هفته زمان می‌برد.
بهتر است از غذاهای سرشار از آهن در رژیم غذایی روزانه مانند تخم‌مرغ و گوشت استفاده کرد. گیاه‌خواران که رژیم غذایی گیاهی دارند، ممکن است سطح آهن پایینی داشته باشند. گیاه‌خواران برای تامین آهن مورد نیاز خود می‌توانند از حبوبات، عدس، غلات صبحانه، کلم پیچ، کلم، کلم بروکلی، آجیل، میوه‌های خشک، لوبیا، نخود فرنگی، مرکبات و اسفناج استفاده کنند.
افراد مبتلا به کم‌خونی فقر آهن، علائمی مانند خستگی مفرط، ضعف، سرگیجه یا سبکی سر، سردرد، حساسیت به دما، دست و پاهای سرد، تنگی نفس، درد قفسه سینه، مشکل در تمرکز، تپش قلب یا ضربان قلب سریع، سندرم پای بی‌قرار، میل به چیزهای غیر مغذی مانند خاک، نشاسته یا یخ، اشتهای ضعیف به خصوص در کودکان، ناخن‌های شکننده، ترک در کناره‌های دهان، ریزش مو، التهاب زبان، پوست رنگ پریده یا زرد غیر طبیعی، ضربان قلب یا تنفس نامنظم دارند.
مقدار طبیعی هموگلوبین در یک فرد بالغ به طور معمول در محدوده تقریبی ۱۲۰ تا ۱۸۰ گرم در لیتر است. توصیه می‌شود که مردان بزرگسال روزانه 8 میلی‌گرم آهن و زنان بزرگسالان 18 میلی گرم در روز قبل از 50 سالگی و 8 میلی گرم پس از این سن دریافت کنند.
بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، برخی عوامل و شرایط سبب می‌شود که جذب آهن دشوار شود یا حتی باعث از دست دادن خون زیادی شوند که این می‌تواند منجر به کم خونی فقر آهن شود. برخی بیماری‌ها مانند بیماری التهابی روده، کولیت زخمی، سلیاک، عفونت هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) سبب بروز این شرایط می‌شود. همچنین جراحی دستگاه گوارش مانند جراحی بای پس معده، جهش‌های ژنتیکی نادر، ورزش‌های استقامتی، خونریزی دستگاه گوارش، خونریزی داخلی ناشی از زخم یا سرطان روده بزرگ، استفاده منظم از آسپرین یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، دوره‌های قاعدگی سنگین، خونریزی مجاری ادراری، نارسایی کلیه، نارسایی احتقانی قلب نیز می‌توانند سبب جذب آهن به صورت دشوار یا خونریزی شوند.
کم خونی فقر آهن، شایع‌ترین نوع کم‌خونی است و اغلب در دوران بارداری به دلیل از دست دادن خون یا کاهش توانایی جذب آهن رخ می‌دهد. پزشکان به طور معمول با استفاده از یک آزمایش خون ساده می‌توانند کمبود آهن را تشخیص دهند. درمان کم‌خونی فقر آهن می‌تواند شامل مصرف مکمل های آهن با نسخه برای چندین ماه باشد. مواردی که یک بیماری زمینه‌ای سبب کمبود می‌شود، ممکن است فرد به درمان گسترده‌تری نیاز داشته باشد.
درمان دقیق کمبود آهن به علت و شدت بیماری بستگی دارد. پزشکان، قرص آهن را در اغلب موارد تجویز می‌کنند. همچنین مکمل‌ها اغلب بدون نسخه در دسترس هستند اما مهم است که مکمل ها را طبق دستور مصرف کرد؛ چرا که آهن بیش از حد می‌تواند سمی باشد و به کبد آسیب برساند. درمان کم خونی با مکمل‌ها به طور معمول 3 تا 6 هفته زمان می‌برد.
بهتر است از غذاهای سرشار از آهن در رژیم غذایی روزانه مانند تخم‌مرغ و گوشت استفاده کرد. گیاه‌خواران که رژیم غذایی گیاهی دارند، ممکن است سطح آهن پایینی داشته باشند. گیاه‌خواران برای تامین آهن مورد نیاز خود می‌توانند از حبوبات، عدس، غلات صبحانه، کلم پیچ، کلم، کلم بروکلی، آجیل، میوه‌های خشک، لوبیا، نخود فرنگی، مرکبات و اسفناج استفاده کنند.
