منشاء خشونت‌های اجتماعی علیه زنان

  قرار است جامعه اسلامی پرچمدار حرکت‌هایی باشد که نتیجه آن بسط و استقرار عدالت در جامعه خودمان و در جهان است. این قرار در ارتباط با آن دسته از مسائل و مشکلات در مقابل زنان از چه راهی باید بگذرد؟ غرض از مشکلات زنان یعنی آن دسته از مسائل و مشکلات که زنان به دلیل زن بودن با آن روبرو هستند. جهت نمونه بعضی از این بایدها را می‌توان برشمرد. مثلا می‌توان گفت: - رفع نگرش انسان فرودست به زن - رفع نگرش جنسی و ابزاری و غیرانسانی - گسترش نگرش انسانی و تقویت و حفظ کرامت انسانی زنان - رفع ظلم و تبعیض نسبت به زنان و ایجاد ابزارهای فرهنگی و قانونی و حمایتی در این جهت - رفع خشونت‌های فردی و خانوادگی و اجتماعی از زنان و ایجاد ابزارهای لازم در این جهت - ایجاد فرصت‌ها و تامین فضا جهت تقویت توان "انتخاب کردن" زنان و ایجاد بسترهایی در جهت حفظ این حق - پیشگیری از تحمیل عقیده و نظر دیگران برای زنان - تامین فضای امن هویتی برای زنان (هر زن اجازه داشته باشد که هویت خودش را خودش شکل دهد نه این که نظرات و باورها و خواسته‌ها و توقعات دیگران هویت زنان را تعریف کند.) - تامین فضای امن و سالم برای زنان در خانه‌ها - تامین امنیت اجتماعی برای زنان (برای زنان نه علیه زنان) - تامین امنیت جنسی برای زنان در خانه و جامعه - تامین امنیت مالی و اقتصادی برای زنان هم در بعد خانوادگی و هم اجتماعی - تامین فضای سالم در خانواده جهت ایجاد زمینه و فضا برای رشد فردی، آرامش خانوادگی، و تربیت صحیح و سالم نسل بعدی - ایجاد فرصت‌ها و حمایت‌های لازم و تامین فضای سالم جهت تحصیل و رشد علمی و به کارگیری این علم و دانش - ایجاد فرصت‌ها و حمایت‌های لازم و تامین فضای امن و سالم جهت اشتغال زنان - ایجاد فرصت‌ها و حمایت‌های لازم و تامین فضای حضور فعال و پررنگ زنان در مراکز تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز - ایجاد فرصت‌ها و حمایت‌های لازم و تامین امنیت سیاسی برای زنان برای حضور پررنگ و همه‌جانبه - ایجاد فرصت‌ها و تامین فضا برای ابراز نظر و عقیده و انتخاب و جهت شرکت فعال در ساختن جامعه‌ای که متعلق به خودشان است - ایجاد فرصت‌ها و تامین فضا برای زنان جهت نقد و انتقاد از عملکرد مسئولین و سوال و جواب از آنها - رفع موانع، ایجاد فرصت‌ها و توانمندسازی زنان در جهت رشد و شکوفایی استعدادهای شخصی و فردی - رفع موانع و ایجاد فضا و امکانات و ایجاد فضای امن جهت دستیابی و حفظ سلامت جسمی، احساسی و روانی زنان - تعلیم و تربیت جامعه و ایجاد شرایط حمایتی از زنان در جهت پیشگیری از ظلم و تبعیض و خشونت نسبت به زنان - تعلیم و تربیت جامعه در جهت حفظ حرمت و کرامت انسانی زنان - تعلیم و تربیت جامعه در جهت رفتار صحیح انسانی با زنان - ایجاد فضاها و شرایط حمایتی از زنان - ...     اینها فقط ذکر چند محور از محورهایی است که می‌توان برشمرد فقط جهت نمونه. اینها و هزاران ناگفته دیگر وقتی به جریان می‌افتند که هدف‌گیری درهمین مسیر باشد. هدف‌گیری‌ای که با هدفگذاری و سیاستگذاری تعیین می‌شود و با قانونگذاری‌های لازم و ارائه برنامه و طرح‌های اجرایی جامه عمل خواهد پوشید. به علاوه فرهنگسازی در همین مسیر است که هم جهت با سایر ابعاد اجرایی و عملی جامعه را در همین مسیر تربیت خواهد کرد. فرهنگ و قوانینی لازم است که نگرش نسبت به زنان را آنچنان که متناسب با شان نظام اسلامی که نگاه انسانی با حرمت انسانی و با کرامت نسبت به زن است را ترویج می کند نه نگاه ابزاری و جنسی را. فرهنگ و قوانینی که حمایت از زنان را پوشش دهد و مانع تجاوز به حریم شخصی زنان و حرمت شکنی از آنان در خانه و در جامعه شود. فرهنگ و قوانینی که جامعه را به سمت رفع تبعیض و خشونت و تجاوز نسبت به حریم زنان تربیت کند و مانع شکستن حریم حرمت زنان به عنوان یک انسان با کرامت شود. طرح‌ها و برنامه‌هایی که موانع پیش پای زنان را برطرف کند، آن موانعی که زنان به دلیل زن بودن با آنها روبرو هستند. فرصت‌ها را برای زنان ایجاد کرده و دست آنان را بگیرد تا مسیر رشد و تعالی را سریعتر و بهتر طی کنند. کدام لایحه در مرحله تصویب یا کدام برنامه در دست اجراست که نتیجه‌اش رفع تبعیض و محو خشونت علیه زنان و تامین‌کننده آزادی‌های فردی و خانوادگی زنان و تامین‌کننده امنیت جسمی و جنسی و احساسی و روانی و حقوقی و اقتصادی و اجتماعی زنان است؟ عزمی جدی، همتی فراگیر و طرح‌هایی جامع در ابعاد اجرایی و قانونگذاری و فرهنگسازی لازم است تا موانع و مشکلات را از پیش پای زنان بردارد و جامعه را به سمت رعایت حقوق و حفظ حرمت انسانی زنان تربیت کند. قانونگذاری، آموزش و فرهنگسازی مبتنی بر تصحیح ارتباطات بین فردی لازم است تا افراد و جامعه را در جهت برقراری ارتباطات سالم و محو خشونت نسبت به زنان و کودکان هدایت کند. کوتاهی در این امر به منزله تایید و تثبیت قوانین، فرهنگ و عرفی است که تبعیض و خشونت را توجیه، حفظ و بازتولید می کند. این کوتاهی، به علاوه ترویج نگرش انسان فرودست نسبت به زنان، تنگ کردن دامنه اختیار و انتخاب زنان و حفظ قوانین تبعیض‌آمیز نسبت به آنان خود اعمال خشونت دولتی نسبت به زنان است. خشونت دولتی فراگیرتر و گسترده‌تر از خشونت‌هایی است که توسط یک فرد اعمال می‌شود و منشاء اعمال خشونت‌های فردی و خانوادگی و اجتماعی نسبت به زنان است. حتی در خشونتی هم که توسط یک فرد نسبت به یک زن اعمال می‌شود باز رد پای مسئولینی که جامعه را به سمت محو خشونت هدایت و تربیت نکرده و تعلیم نداده اند وجود دارد. چه کسی با چاقو یا اسید به یک زن حمله می کند؟ کسی که توان شنیدن "نه" را از یک زن در مقابل خواسته خود ندارد و او را در مالکیت خود می‌داند. کسی که به عنوان یک انسان حق انتخاب برای یک زن قائل نیست. کسی که نیاموخته مشکل را چگونه باید حل کند. باقی دلایل به کنار، در همین موارد آیا گناه فرد مجرم بیشتر است از گناه کسانی که تعلیم و تربیت او را به عهده داشته‌اند؟ مسئولینی که به او نیاموخته اند که یک زن همان قدر حق انتخاب دارد که او، همان قدر برای انتخاب آزاد است که او، و به او نیاموخته اند که مشکل را چگونه باید حل کرد. بر همین روال است احوالات کسی که با فریاد و تحقیر و سرزنش و تمسخر و نیش سخن و گروکشی فرزندان به روح و روان زن حمله می کند. همچنین است کسی که با قرار دادن زن در تنگنا به فکر بهره‌برداری جنسی از او است، که گویی مشکلات روحی و روانی و شخصیتی خود را از این راه درمان می‌کند. بر همین روال است سایر خشونت‌هایی که نسبت به زنان روا داشته می‌شود. بناست نظامی بسازیم که عدالت در آن استقرار داشته باشد، پس قرار است پرچمدار رفع ظلم و تبعیض، رفع خشونت از زنان و کودکان و احیاگر عدالت و حقوق مظلومین باشیم. بیان از این شفاف تر که به تعبیر قرآن دین، مردم را به قیام برای عدالت دعوت می کند. بر این اساس در نظام اسلامی از استقرار عدالت نمی‌توان به سادگی گذشت. استقرار عدالت در قدم اول ظلم و تبعیض را رد می کند و ظلم به زنان و کودکان و اعمال خشونت نسبت به آنان را هم پوشش می دهد. روزی را روز بین المللی محو خشونت علیه زنان اعلام کرده اند. در این هفته که گذشت منتظر بودیم ببینیم کدام برنامه ها و طرح های در دست اجرا در جهت تقابل با ظلم و خشونت نسبت به زنان از طرف مسئولین اعلام می‌شود. ما همچنان منتظریم تا قراری را که داشته ایم و داریم، در کشور خودمان برقرار شود تا بتوانیم منادی عدالت برای جهان باشیم. بسی جای تاسف است که ما آموزه‌های نورانی قرآن، سنت پرفیض نبوی (ص) و زندگی و کلام معصومین (ع) را داریم که راه نجات بشر است ولی این گونه با مشکلات ریز و درشت در باب زنان و خانواده روبرو هستیم و همچنان چشم انتظار عزم جدی و برنامه‌های اجرایی جهت سلامت افراد و خانواده ها و جامعه. شعار و ادعا و کلی‌گویی‌ها نمی توانند جای عمل را بگیرند، همچنان که با بیان مشکلات جوامع دیگر درد ما دوا نمی شود. ما منتظر حرکت‌های زیربنایی و زیرساختی از طرف مسئولین و تصمیم سازان و تصمیم گیران و قانونگذاران و مدیران اجرایی هستیم با بهره گیری از دارایی ها و توانایی های خودمان در جهت رفع ظلم و تبعیض و خشونت. روز جهانی رفع تبعیض و خشونت علیه زنان باید توسط جمهوری اسلامی پایه گذاری شده و به حرکت درمی‌آمد، چراکه کرامت انسانی و عدالت اصول تعیین کننده در اسلام است. با نفی دیگران و اشکال گرفتن از آنان گره ای از ما باز نمی شود. واحدهایی که امکانات "امور زنان" را در اختیار دارند، جهت رفع تبعیض و محو خشونت علیه زنان چه کرده و چه می کنند؟ برنامه هایی که به نام زنان است ولی زنان را موظف می کند که همچنان تبعیض و خشونت را بپذیرند نه تنها گره‌ای را باز نمی‌کند بلکه جامعه را سوق می‌دهد به سمتی که خود فکری به حال مشکلات خود کند. نتیجه همین می شود که مشکلات روی مشکلات قبلی اضافه می شوند. اگر مشکلات ریشه ای دیده نشده و برای حل آنها کارشناسانه چاره اندیشیده نشود آن مشکلات علاوه بر عمیق و عفونی شدن گسترش یافته و بازتولید خواهند شد. فراکسیون زنان مجلس، شورای فرهنگی اجتماعی زنان، پژوهشگاه‌ها و دفاتر تحقیقاتی و مطالعاتی دانشگاهی و حوزوی به نام زنان، مرکز امور زنان ریاست جمهوری، معاونین وزرا در امور زنان، مشاورین امور زنان استانداری‌ها و شهرداری‌ها، تشکل‌های غیردولتی که از امکانات دولتی بهره می برند و ایضا رسانه‌هایی این چنین که به نام زنان تشکیل شده و به عوض پرسش از مسئولین مدیحه سرای آنان شده‌اند، در جهت حل مشکلات، رفع ظلم و تبعیض و محو خشونت به زنان چه کرده و چه می‌کنند؟ ما می‌پرسیم نهادها و ارگان‌های رسمی چه طرح‌ها و برنامه‌هایی را در این راستا در دست اجرا دارند؟   توران ولی‌مراد *عضو شورای مرکزی جامعه زینب (س)